1. Quan điểm của Chủ tịch Hồ Chí Minh về vai trò của báo chí trong việc bảo vệ Đảng và nền tảng tư tưởng của Đảng
Trong tác phẩm Đường cách mệnh, Nguyễn Ái Quốc - Hồ Chí Minh khẳng định, cách mạng muốn thành công, trước hết phải có một đảng cách mệnh. Đảng có vững cách mệnh mới thành công, cũng như người cầm lái có vững thì thuyền mới chạy. Đảng muốn vững thì phải có chủ nghĩa làm cốt. Đảng mà không có chủ nghĩa thì không khác gì người không có trí khôn, tàu không có bàn chỉ nam. Do đó, muốn cách mệnh thành công thì việc bảo vệ Đảng và nền tảng tư tưởng của Đảng là vô cùng quan trọng. Hồ Chí Minh khẳng định: “Đảng ta là một tập thể lớn, tư tưởng nhất trí, hành động nhất trí. Mỗi đảng viên phải bảo vệ Đảng và mọi chủ trương, chính sách của Đảng”1.
Là người vận động, sáng lập Đảng Cộng sản Việt Nam và nền báo chí cách mạng của Đảng, sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã có nhiều bài nói, bài viết về công tác báo chí và vai trò của báo chí đối với cách mạng, với công cuộc đấu tranh bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng. Theo Người, tự do báo chí là một trong những quyền cơ bản, quan trọng, mà tất cả các nước đều phải có, đây là một trong những yêu cầu mà Người đã nêu trong bản Yêu sách của nhân dân An Nam gửi đến Hội nghị Vécxây năm 1919. Trong bài phát biểu tại Phiên họp thứ 22 Đại hội lần thứ V Quốc tế Cộng sản, ngày 01/7/1924 ở Liên Xô, Người nói: “Báo chí cộng sản chủ nghĩa có nhiệm vụ làm cho các chiến sĩ của chúng ta hiểu rõ vấn đề thuộc địa, làm thức tỉnh sự đồng tình hưởng ứng của quần chúng lao động ở các nước thuộc địa, tranh thủ họ tham gia sự nghiệp của chủ nghĩa cộng sản”2.
Theo quan điểm của Chủ tịch Hồ Chí Minh, báo chí là vũ khí đấu tranh, nên báo chí cách mạng trước tiên phải mang tính chiến đấu, tính định hướng và tính quần chúng, nhằm tuyên truyền cổ động, huấn luyện, giáo dục và tổ chức dân chúng, đưa họ đến mục đích chung là kháng chiến và kiến quốc. Trong Thư gửi Đại hội báo giới ngày 05/8/1947, Người viết: “Theo ý tôi, các bạn có nhiệm vụ như sau: 1. Vạch rõ âm mưu, chính sách và những hành động tàn bạo của địch. 2. Giải thích cho dân chúng hiểu rõ, vì sao phải trường kỳ kháng chiến, vì sao kháng chiến nhất định thắng lợi. 3. Giải thích chính sách của Chính phủ cho dân chúng rõ. Bày tỏ nguyện vọng của dân chúng cho Chính phủ biết. 4. Cổ động dân chúng, huấn luyện dân chúng, bày cho dân chúng tổ chức lực lượng của mình. 5. Kêu gọi toàn dân đoàn kết, hăng hái kháng chiến, tin tưởng về sự thắng lợi”3. Người nhấn mạnh: “Chiến sĩ ở các mặt trận thì dùng súng chống địch, các bạn thì dùng bút chống địch”4. Trong Thư gửi lớp học viết báo Huỳnh Thúc Kháng, ngày 09/6/1949, Người nêu rõ: “Nhiệm vụ của tờ báo là tuyên truyền cổ động, huấn luyện, giáo dục và tổ chức dân chúng để đưa dân chúng đến mục đích chung”5.
Sau này, trong nhiều bài nói, bài viết, Người chỉ rõ: Nghề báo là một loại hình nghề nghiệp đặc biệt, vừa là hoạt động chính trị - xã hội, vừa là hoạt động sáng tạo, trong đó dấu ấn cá nhân của chủ thể sáng tạo đóng vai trò rất quan trọng. Để làm được nghề báo, những người làm báo phải đáp ứng tiêu chuẩn về đạo đức, chính trị và kỹ năng nghề nghiệp nhất định. Trong bài nói tại Đại hội lần thứ II Hội Nhà báo Việt Nam, ngày 16/4/1959, Chủ tịch Hồ Chí Minh nói: “Báo chí của ta thì cần phải phục vụ nhân dân lao động, phục vụ chủ nghĩa xã hội, phục vụ cho đấu tranh thực hiện thống nhất nước nhà, cho hòa bình thế giới. Chính vì thế cho nên, tất cả những người làm báo (người viết, người in, người sửa bài, người phát hành, v.v.) phải có lập trường chính trị vững chắc. Chính trị phải làm chủ. Đường lối chính trị đúng thì những việc khác mới đúng được. Cho nên các báo chí của ta đều phải có đường lối chính trị đúng”6 và “Báo chí ta không phải để cho một số ít người xem, mà để phục vụ nhân dân, để tuyên truyền giải thích đường lối, chính sách của Đảng và Chính phủ, cho nên phải có tính chất quần chúng và tinh thần chiến đấu”7. Nói về trách nhiệm của báo chí, Người đã dẫn quan điểm của V.I. Lênin rằng: “Tờ báo là công cụ tuyên truyền, cổ động, tổ chức và lãnh đạo”8 và “Báo chí là người tuyên truyền, người cổ động, người tổ chức chung, người lãnh đạo chung. Vì vậy, nhiệm vụ của người làm báo là quan trọng và vẻ vang. Muốn hoàn thành tốt nhiệm vụ ấy thì phải cố gắng học tập chính trị, nâng cao tư tưởng, đứng vững trên lập trường giai cấp vô sản; phải nâng cao trình độ văn hóa, phải đi sâu vào nghiệp vụ của mình. Cần phải luôn luôn cố gắng, mà cố gắng thì nhất định thành công”9.
Trong bài nói tại Đại hội lần thứ III Hội Nhà báo Việt Nam ngày 08/9/1962, Người tiếp tục khẳng định: “Nhiệm vụ của báo chí là phục vụ nhân dân, phục vụ cách mạng”10. Người chỉ rõ: “Cán bộ báo chí cũng là chiến sĩ cách mạng. Cây bút, trang giấy là vũ khí sắc bén của họ. Để làm tròn nhiệm vụ vẻ vang của mình, cán bộ báo chí cần phải tu dưỡng đạo đức cách mạng, “cố gắng trau dồi tư tưởng, nghiệp vụ và văn hóa; chú trọng học tập chính trị để nắm vững chủ trương, chính sách của Đảng và Chính phủ; đi sâu vào thực tế, vào quần chúng lao động””11. Người đòi hỏi người làm báo phải không ngừng học tập, nâng cao trình độ hiểu biết chính trị và bản lĩnh nghề nghiệp. Trước hết, người làm báo cần phải tu dưỡng đạo đức cách mạng, không ngại khó khăn, hy sinh, vì nhân dân phục vụ; cố gắng trau dồi tư tưởng, nghiệp vụ và văn hóa; chú trọng học tập chính trị để nắm vững chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, đi sâu vào thực tế, đi sâu vào quần chúng lao động. Người nhấn mạnh vai trò “chiến sĩ” của người làm báo, đòi hỏi nhà báo phải kiên định lập trường, giữ vững quan điểm báo chí cách mạng, không ngừng nâng cao trình độ về mọi mặt. Hơn ai hết, nhà báo phải là người chí công vô tư, có hiểu biết rộng, và nhất là có cái tâm trong sáng; báo chí là một nghề, cho nên người làm báo cách mạng cần được bồi dưỡng lập trường cách mạng vững vàng, thường xuyên rèn luyện đạo đức, được đào tạo nghề nghiệp, biết ngoại ngữ…
Đặc biệt, Chủ tịch Hồ Chí Minh nhấn mạnh báo chí và đội ngũ nhà báo phải tham gia vào việc bảo vệ Đảng, bảo vệ đường lối chính trị của Đảng, bảo vệ chế độ xã hội chủ nghĩa, đấu tranh chống lại những luận điệu sai trái và các hoạt động chống phá của các thế lực thù địch: “Ngòi bút của các bạn cũng là những vũ khí sắc bén trong sự nghiệp phò chính, trừ tà”12. Người yêu cầu đội ngũ người làm báo phải có phương pháp khoa học trong đấu tranh chống các quan điểm sai trái. Theo Người, báo chí phải “lãnh đạo dư luận”, nghĩa là phải định hướng dư luận đúng đắn, lành mạnh, phải “nâng cao tinh thần đấu tranh của nhân dân”. Người nhấn mạnh: “Chúng ta tuyệt đối không nên theo đuôi quần chúng. Nhưng phải khéo tập trung ý kiến của quần chúng, hóa nó thành cái đường lối để lãnh đạo quần chúng. Phải đem cách nhân dân so sánh, xem xét, giải quyết các vấn đề, mà hóa nó thành cách chỉ đạo nhân dân… “Phải đưa chính trị vào giữa dân gian”. Trước kia, việc gì cũng từ “trên dội xuống”. Từ nay việc gì cũng phải từ “dưới nhoi lên”. Làm như thế, chính sách, cán bộ và nhân dân sẽ nhất trí, mà Đảng ta sẽ phát triển rất mau chóng và vững vàng”13.
Quán triệt những quan điểm, tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh về báo chí, trong quá trình lãnh đạo cách mạng, Đảng đã đưa ra nhiều quan điểm, chủ trương để xây dựng, phát triển nền báo chí cách mạng, phát huy và nâng cao vai trò, năng lực tranh đấu của báo chí trong quá trình vận động cách mạng, nhất là trong việc bảo vệ Đảng, bảo vệ cách mạng, bảo vệ chính quyền cách mạng và quần chúng nhân dân. Nhận thức của Đảng về vai trò của báo chí đối với vấn đề đấu tranh bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng cũng ngày càng sáng tỏ hơn, toàn diện hơn trong quá trình lãnh đạo cách mạng.
2. Quan điểm, chủ trương của Đảng về vai trò của báo chí đối với vấn đề bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng
Với phương châm “đi trước - mở đường”, “đi cùng - phát triển” trên suốt hành trình lãnh đạo cách mạng vẻ vang của Đảng, công tác tư tưởng thực sự đóng vai trò trọng yếu trong việc xây dựng sự đoàn kết, thống nhất về tư tưởng, ý chí và hành động trong toàn Đảng, toàn quân và toàn dân tộc. Bảo vệ vững chắc nền tảng tư tưởng của Đảng là yếu tố quyết định sự thắng lợi của cách mạng. Điều này được Đảng khẳng định trong Nghị quyết Hội nghị Trung ương lần thứ nhất (tháng 10/1930) rằng: “Giải thích cho công nhân mục đích và đường lối của Đảng Cộng sản trong các vấn đề liên quan đến cuộc sống của công nhân và thái độ đối với các sự kiện lớn diễn ra trong nước. Giải thích cho họ rằng, Đảng Cộng sản là Đảng của họ, vì vậy họ cần phải bảo vệ Đảng”14. Năm 1960, tại Đại hội III, trong Báo cáo về việc sửa đổi Điều lệ Đảng, Ban Chấp hành Trung ương Đảng Lao động Việt Nam tiếp tục nêu rõ: “Bất cứ trong tình hình nào, nghĩa vụ thiêng liêng của mỗi đảng viên là phải bảo vệ Đảng, bảo vệ vai trò lãnh đạo tuyệt đối và toàn diện của Đảng, tỉnh táo đề phòng và kiên quyết đấu tranh chống mọi mưu đồ đả kích hoặc làm suy yếu sự lãnh đạo của Đảng bất kỳ trên lĩnh vực nào và núp dưới hình thức nào”15.
Trong công tác bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, báo chí đóng vai trò quan trọng, là công cụ, là vũ khí sắc bén trong công cuộc đấu tranh với các thế lực thù địch, giúp bạn bè thế giới có cái nhìn đúng đắn, sâu sắc và toàn diện về Việt Nam nói chung và vai trò, uy tín của Đảng Cộng sản Việt Nam đối với sự phát triển của cách mạng Việt Nam nói riêng. Nhận thức được vai trò quan trọng của báo chí trong việc tuyên truyền, phổ biến đường lối cách mạng, đấu tranh tư tưởng, lý luận với giai cấp tư sản, ngay trong quá trình vận động thành lập Đảng, Nguyễn Ái Quốc - Hồ Chí Minh đã thành lập nhiều tờ báo như Người cùng khổ (Le Paria), Thanh niên. Tại Hội nghị hợp nhất các tổ chức cộng sản, thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam vào đầu năm 1930, việc xuất bản báo chí của Đảng là một trong những nội dung quan trọng được Hội nghị bàn thảo và đưa ra quyết nghị. Biên bản tóm tắt của Hội nghị nêu rõ: “Ban Trung ương có thể xuất bản một tạp chí lý luận và ba tờ báo tuyên truyền”16. Tiếp đó, Hội nghị Trung ương tháng 10/1930 khẳng định: “Cần xuất bản báo chí, trong đó cần viết về tình cảnh công nhân ở các công xưởng và bảo đảm sự tham gia của công nhân trong các tờ báo đó”17.
Nghị quyết số 60-NQ/TW, ngày 08/12/1958 của Bộ Chính trị về công tác báo chí đã khẳng định vai trò to lớn của báo chí: “Báo chí nói chung đã có tác dụng lớn trong việc tuyên truyền, giải thích đường lối, chính sách của Đảng và Chính phủ, chỉ đạo và thúc đẩy sự thực hiện các nhiệm vụ công tác, giáo dục tư tưởng và chính trị cho quần chúng nhân dân, đấu tranh khắc phục những tư tưởng sai lầm và chống lại những tư tưởng thù địch, góp phần quan trọng trong những thành tích lớn lao mà toàn Đảng, toàn dân ta đã thu được trong giai đoạn cách mạng mới”18. Đồng thời nêu rõ tính chất, vai trò của báo chí là: “Trước hết cần nhận rõ tính chất và vai trò quan trọng của báo chí dưới chế độ ta. Báo chí là người cổ động, tuyên truyền tập thể, là người tổ chức tập thể, là một công cụ của Đảng để lãnh đạo quần chúng, là vũ khí đấu tranh giai cấp sắc bén chống kẻ địch và xây dựng đời sống mới. Nhất là trong giai đoạn hiện tại, Đảng ta có nhiệm vụ nặng nề là lãnh đạo hàng triệu quần chúng nhân dân làm cách mạng xã hội chủ nghĩa và xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc và đấu tranh nhằm thực hiện thống nhất nước nhà thì vai trò của báo chí lại càng quan trọng. Toàn Đảng cần phải nhận rõ điều đó để tích cực tham gia xây dựng công tác báo chí, hết lòng ủng hộ báo chí và sử dụng báo chí trong công tác hằng ngày. Các cán bộ trực tiếp làm báo càng cần phải nhận rõ điều đó để nâng cao tinh thần trách nhiệm của mình, ra sức trau dồi về mọi mặt tư tưởng, chính trị và nghiệp vụ và cải tiến công tác báo chí”19.
Trong Quyết định số 52-QĐ/TW, ngày 05/02/1985 về Ngày báo chí Việt Nam, Ban Bí thư nêu rõ: Ngày báo chí Việt Nam là dịp để tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với báo chí, đề cao vai trò của báo chí trong xã hội, nêu cao trách nhiệm của các nhà báo, tăng cường quan hệ giữa báo chí và bạn đọc, v.v.. Thông qua “Ngày báo chí Việt Nam”, các nhà báo cùng toàn Đảng, toàn dân cần đẩy mạnh hơn nữa sự phát triển của báo chí, khiến cho báo chí có thể phục vụ đắc lực sự nghiệp xây dựng thành công chủ nghĩa xã hội và bảo vệ vững chắc Tổ quốc xã hội chủ nghĩa20.
Trong quá trình lãnh đạo công cuộc Đổi mới đất nước, trong nhiều văn kiện, Đảng đã khẳng định vai trò, chức năng là cơ quan ngôn luận của Đảng, Nhà nước và Nhân dân của báo chí. Trong bài trả lời phỏng vấn của báo Idơvexchia (Liên Xô) năm 1990, Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh khẳng định: “Mục tiêu và nội dung của Luật báo chí là bảo đảm quyền tự do báo chí, tự do ngôn luận của công dân và phát huy vai trò của báo chí trong sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội và bảo vệ Tổ quốc theo đường lối Đổi mới của Đảng Cộng sản Việt Nam”21 và “báo chí là cơ quan ngôn luận của cơ quan Đảng, Nhà nước, tổ chức xã hội, đồng thời cũng là diễn đàn của nhân dân; mọi người có thể thông qua những diễn đàn ấy để tự do và công khai diễn đạt mọi ý kiến của mình”22. Tiếp đó, Chỉ thị số 08-CT/TW, ngày 31/3/1992 của Ban Bí thư Trung ương Đảng về tăng cường sự lãnh đạo và quản lý nhằm nâng cao chất lượng và hiệu quả công tác báo chí, xuất bản khẳng định: “Báo chí đã giới thiệu những nhân tố tích cực, khẳng định những thành tựu Đổi mới và con đường xã hội chủ nghĩa đã lựa chọn, chống những hiện tượng tiêu cực, tham nhũng, buôn lậu, những hành vi ức hiếp nhân dân, phê phán những quan điểm sai trái, chống những luận điệu thù địch”23. Đồng thời nêu rõ: “Báo chí, xuất bản có trách nhiệm góp phần làm cho thế giới quan Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh giữ vị trí chỉ đạo trong đời sống tinh thần xã hội”24. Chỉ thị khẳng định vai trò của báo chí là: “Thực hiện vai trò vừa là tiếng nói của Đảng, của Nhà nước, của các đoàn thể vừa là diễn đàn của nhân dân, sách báo cần tăng cường phản ánh ý kiến, thu hút trí tuệ của nhân dân đóng góp vào công cuộc Đổi mới đất nước, đồng thời phê phán những quan điểm lệch lạc, đề cao cảnh giác, chống lại những âm mưu và thủ đoạn xảo quyệt của các thế lực thù địch”25. Chỉ thị số 22-CT/TW, ngày 17/10/1997 của Bộ Chính trị về tiếp tục đổi mới và tăng cường sự lãnh đạo, quản lý công tác báo chí, xuất bản tiếp tục khẳng định những đóng góp của báo chí trong công tác bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng là đã “tham gia tích cực vào cuộc đấu tranh tư tưởng, đấu tranh lý luận, chống âm mưu và thủ đoạn “diễn biến hòa bình” của các thế lực thù địch”26. Chỉ thị đã nêu cụ thể về vai trò, chức năng, nhiệm vụ của báo chí trong công tác đấu tranh bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng là: “Báo chí… là diễn đàn của nhân dân luôn luôn đi đầu trong việc bảo vệ chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước”27. Đồng thời, báo chí: “Phải bảo đảm tính tư tưởng, tính chân thật, tính nhân dân, tính chiến đấu và tính đa dạng, có trách nhiệm hình thành dư luận xã hội lành mạnh góp phần tăng cường sự đoàn kết, nhất trí về tư tưởng, chính trị và tinh thần trong nhân dân. Kiên quyết đấu tranh phê phán các quan điểm sai trái, thù địch, khắc phục các biểu hiện thương mại hóa, xa rời tôn chỉ, mục đích và các biểu hiện tiêu cực, lệch lạc khác”28. Như vậy, với Chỉ thị này, Đảng đã khẳng định rõ vai trò, chức năng, nhiệm vụ của báo chí là cơ quan ngôn luận, đồng thời là công cụ, là vũ khí sắc bén để đấu tranh bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, qua đó, bảo vệ và nâng cao vai trò, uy tín của Đảng đối với sự nghiệp cách mạng ở trong nước và trên chính trường quốc tế.
Ngày 01/12/2004, Thông báo kết luận số 162-TB/TW của Bộ Chính trị về một số biện pháp tăng cường quản lý báo chí trong tình hình hiện nay, Đảng đã tiếp tục khẳng định vai trò, chức năng, nhiệm vụ quan trọng của báo chí trong việc bảo vệ nền tảng tưởng của Đảng, đó là: “Báo chí đã tích cực tuyên truyền chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước đến cán bộ, đảng viên và nhân dân, đồng thời cũng phản ánh kịp thời tâm tư, nguyện vọng chính đáng của nhân dân, góp phần tổng kết thực tiễn, nghiên cứu lý luận, cổ vũ, động viên phong trào thi đua yêu nước, phát hiện, biểu dương các điển hình tiên tiến, người tốt, việc tốt, tích cực tham gia đấu tranh chống tham nhũng, tiêu cực, chống “diễn biến hòa bình”, góp phần giữ vững ổn định chính trị, thúc đẩy công cuộc Đổi mới và dân chủ hóa đời sống xã hội, nâng cao lòng tin của nhân dân đối với sự lãnh đạo của Đảng và Nhà nước”29. Song, đồng thời, Bộ Chính trị cũng chỉ ra những hạn chế, yếu kém của báo chí và yêu cầu: “Chấn chỉnh ngay tình trạng một số tờ báo xa rời tôn chỉ, mục đích, chưa tự giác chấp hành Luật báo chí, coi nhẹ chức năng tư tưởng, văn hóa của báo chí cách mạng”30.
Trong những năm gần đây, khi đất nước ta hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng thì công tác đấu tranh bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng lại càng được coi trọng và quán triệt trong nhiều văn kiện. Bởi hiện nay, các thế lực thù địch, phản động và các phần tử cơ hội ra sức xuyên tạc, chống phá nhằm loại bỏ nền tảng tư tưởng của Đảng ta là chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh ra khỏi đời sống tinh thần xã hội. Chúng công kích những bộ phận cấu thành chủ nghĩa Mác - Lênin; tập trung vào những nguyên lý cơ bản và những luận điểm lý luận then chốt; lợi dụng cả những người vận dụng chưa đầy đủ chủ nghĩa Mác - Lênin trong thực tiễn để xuyên tạc, chống phá. Chúng tấn công chủ nghĩa Mác - Lênin cả về lý luận và thực tiễn; đối lập tư tưởng Hồ Chí Minh với chủ nghĩa Mác - Lênin; xuyên tạc, bóp méo tư tưởng Hồ Chí Minh. Các thế lực thù địch và các phần tử cơ hội chính trị thường xuyên xuyên tạc, chống phá đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước và quá trình tổ chức thực hiện; triệt để lợi dụng những thiếu sót, khuyết điểm của ta trong thực hiện đường lối, chủ trương, chính sách, pháp luật để chống phá; xuyên tạc sự thật, bôi nhọ một số đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước và đội ngũ cán bộ, đảng viên...
Điều đặc biệt nguy hiểm là các thế lực thù địch sử dụng báo chí như một công cụ đắc lực để tấn công vào nền tảng tư tưởng của Đảng. Chúng trực tiếp tấn công vào nền báo chí cách mạng nước ta, với chiêu bài “tự do báo chí”, vu cáo Đảng và Nhà nước “vi phạm quyền tự do ngôn luận”, âm mưu phi chính trị báo chí nước ta, tách rời báo chí khỏi sự lãnh đạo của Đảng. Sự chống phá của các thế lực thù địch và các phần tử cơ hội chính trị là hết sức thâm độc, nguy hiểm. Do đó, nhiệm vụ bảo vệ nền tảng tư tưởng và đấu tranh phản bác các luận điệu xuyên tạc, sai trái của các thế lực thù địch, chống các phần tử cơ hội chính trị... có vai trò quan trọng đặc biệt, là trách nhiệm của toàn Đảng, của cả hệ thống chính trị và toàn dân, trong đó có vai trò chủ công, tiên phong của các cơ quan báo chí.
Để nâng cao hiệu quả, hiệu lực của công tác đấu tranh bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, ngày 22/10/2018, Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết số 35-NQ/TW về tăng cường bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch trong tình hình mới. Nghị quyết khẳng định: Bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng là bảo vệ Đảng, Cương lĩnh chính trị, đường lối của Đảng; bảo vệ nhân dân, Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam; bảo vệ công cuộc Đổi mới, công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và hội nhập quốc tế; bảo vệ lợi ích quốc gia, dân tộc; giữ gìn môi trường hòa bình, ổn định để phát triển đất nước. Bảo vệ vững chắc nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác có hiệu quả các quan điểm sai trái, thù địch là một nội dung cơ bản, hệ trọng, sống còn của công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng. Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng nhấn mạnh: “Tăng cường bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, kiên quyết và thường xuyên đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch, cơ hội chính trị; đấu tranh, ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ”31.
Quán triệt quan điểm bảo vệ Đảng trước hết là bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng là công tác thường xuyên, liên tục, trong nhiều văn kiện ban hành gần đây, Đảng đã khẳng định rõ hơn vai trò, chức năng của báo chí trong việc đấu tranh bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng. Đảng chỉ rõ, báo chí cách mạng phải làm tốt chức năng tuyên truyền đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước, phát hiện, khẳng định và nhân rộng ra toàn xã hội cái hay, cái đẹp, những điển hình, những nhân tố mới; đồng thời, phải tích cực đấu tranh phê phán cái xấu, tiêu cực, uốn nắn những nhận thức lệch lạc, đấu tranh chống các quan điểm sai trái, thù địch, bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng.
Việt Nam hiện có hệ thống báo chí phát triển với đội ngũ những người làm báo hùng hậu: “khoảng 50.000 người đang làm việc trong lĩnh vực báo chí; gần 1.000 cơ quan báo chí thuộc bốn loại hình báo in, phát thanh, truyền hình và báo điện tử, trong đó có 165 cơ quan báo, 663 tạp chí, 23 cơ quan báo điện tử độc lập, 2 đài phát thanh - truyền hình quốc gia, 64 đài địa phương, 5 kênh truyền hình. Đa số các cơ quan báo chí đều đang nỗ lực để sử dụng được sức mạnh công nghệ làm báo mới”32. Với lực lượng hùng hậu và sự đa dạng, phong phú về loại hình, báo chí cách mạng đi tiên phong trên mặt trận tư tưởng, văn hóa, đã và đang đóng góp xứng đáng vào sự nghiệp cách mạng của dân tộc, bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng. Để nâng cao vai trò, hiệu quả của báo chí đối với công tác bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII chủ trương: “Xây dựng nền báo chí, truyền thông chuyên nghiệp, nhân văn và hiện đại. Thực hiện tốt quy hoạch, phát triển hệ thống báo chí, truyền thông”33. Đồng thời quán triệt, phải: “Tăng cường quản lý và phát triển các loại hình truyền thông, thông tin trên internet. Kiên quyết đấu tranh, loại bỏ các sản phẩm, thông tin độc hại, xuyên tạc, phản động, ảnh hưởng xấu đến ổn định chính trị - xã hội, thuần phong mỹ tục”34.
Quán triệt thực hiện các quan điểm, chủ trương của Đảng và chính sách, pháp luật của Nhà nước, trong những năm gần đây, các cơ quan báo chí của Việt Nam đã thể hiện rõ vai trò là đội xung kích, là công cụ và là vũ khí sắc bén của Đảng trong đấu tranh chống các quan điểm sai trái, thù địch, bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng. Nhiều tờ báo đấu tranh kịp thời, sắc bén, vạch rõ và làm thất bại nhiều âm mưu, thủ đoạn của các thế lực thù địch xuyên tạc, chống phá nền tảng tư tưởng, chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; củng cố lòng tin của nhân dân đối với chế độ và sự lãnh đạo của Đảng. Báo chí đã phổ biến, tuyên truyền kịp thời, rộng rãi chủ trương, quan điểm chỉ đạo bảo vệ nền tảng tư tưởng và công tác xây dựng Đảng, gắn với nhận diện và đấu tranh phòng, chống sự suy thoái, những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ; đồng thời, tuyên truyền, truyền bá các giá trị đạo đức, văn hóa, lối sống tốt đẹp của con người Việt Nam, những tấm gương người tốt, việc tốt, điển hình tiên tiến trong các lĩnh vực của đời sống xã hội với tinh thần “lấy cái đẹp dẹp cái xấu”. Nhiều tờ báo đã mở chuyên trang, chuyên mục đăng tải các bài viết trực tiếp, trực diện đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch, mang lại những kết quả tích cực, có hiệu ứng xã hội tốt.
Như vậy có thể thấy, trong suốt quá trình lãnh đạo cách mạng, Đảng Cộng sản Việt Nam luôn có nhận thức đúng đắn về vai trò, chức năng, nhiệm vụ của báo chí đối với cách mạng nói chung và đối với công tác đấu tranh bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng nói riêng. Từ những nhận thức đúng đắn đó, Đảng đã đưa ra các quan điểm, chủ trương để xây dựng và phát triển hệ thống báo chí cách mạng, làm cho báo chí thực sự trở thành cơ quan ngôn luận, là diễn đàn công khai, minh bạch, tự do, dân chủ của mọi người dân, đồng thời là cơ quan ngôn luận và công cụ, vũ khí của Đảng và Nhà nước trong đấu tranh cách mạng, đặc biệt là đấu tranh phòng, chống, phản bác những luận điệu sai trái của các thế lực thù địch và bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng.
1. Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2021, t. 12, tr. 335.
2. Đảng Cộng sản Việt Nam: Văn kiện Đảng toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 1998, t. 1, tr. 6.
3, 4. Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, t. 5, tr. 210.
5. Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, t. 6, tr. 102.
6, 8. Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, t. 12, tr. 166, 170.
7, 9. Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, t. 12, tr. 167.
10, 11. Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, t. 13, tr. 463, 466.
12, 13. Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, t. 5, tr. 157, 388.
14, 15, 17. Đảng Cộng sản Việt Nam: Văn kiện Đảng toàn tập, Sđd, t. 2, tr. 181.
16. Đảng Cộng sản Việt Nam: Văn kiện Đảng toàn tập, Sđd, t. 2, tr. 12.
18, 19. Đảng Cộng sản Việt Nam: Văn kiện Đảng toàn tập, Sđd, t. 19, tr. 600, 602-603.
20. Xem Đảng Cộng sản Việt Nam: Văn kiện Đảng toàn tập, Sđd, t. 46, tr. 23.
21, 22. Đảng Cộng sản Việt Nam: Văn kiện Đảng toàn tập, Sđd, t. 50, tr. 45, 46.
23, 24, 25. Đảng Cộng sản Việt Nam: Văn kiện Đảng toàn tập, Sđd, t. 53, tr. 30, 33, 34.
26. Đảng Cộng sản Việt Nam: Văn kiện Đảng toàn tập, Sđd, t. 56, tr. 468.
27, 28. Đảng Cộng sản Việt Nam: Văn kiện Đảng toàn tập, Sđd, t. 56, tr. 470.
29, 30. Đảng Cộng sản Việt Nam: Văn kiện Đảng toàn tập, Sđd, t. 63, tr. 730, 734.
31. Đảng Cộng sản Việt Nam: Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, Nxb. Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2021, t. I, tr. 183.
32. Hồ Quang Lợi: “Báo chí cách mạng Việt Nam 95 năm đồng hành cùng dân tộc”, Tạp chí Quốc phòng toàn dân điện tử, ngày 18/6/2020, http://tapchiqptd.vn/vi/nhung-ngay-ky-niem-lon/bao-chi-cach-mang-viet -nam-95-nam-dong-hanh-cung-dan-toc/15623.html.
33, 34. Đảng Cộng sản Việt Nam: Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, Sđd, t. I, tr. 146.
