1. Thực trạng hoạt động phát hành sách lý luận, chính trị và pháp luật trực tuyến tại Trung tâm Sách quốc gia
Phát hành sách lý luận, chính trị và pháp luật trực tuyến là phương thức phát hành sách thông qua các sàn thương mại điện tử như: Tiki, Lazada, Shopee... và qua các nền tảng trực tuyến trên internet: Website, Email, Zalo, Facebook, TikTok, Instagram...
Trong thời gian qua, hoạt động phát hành sách lý luận, chính trị và pháp luật trực tuyến tại Trung tâm Sách quốc gia đã đạt được những kết quả tích cực:
Một là, đa dạng hóa các phương thức và kênh phát hành sách lý luận, chính trị và pháp luật trực tuyến
Sau đại dịch Covid-19, mua bán trực tuyến trở thành nhu cầu tất yếu của con người, đối với mọi ngành, nghề, trong đó có hoạt động phát hành sách trực tuyến tại Trung tâm Sách quốc gia. Theo đó, lãnh đạo và tập thể cán bộ Trung tâm luôn trăn trở, tìm tòi các phương thức phát hành sách hiệu quả, bảo đảm phù hợp với điều kiện kinh tế thị trường và cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư hiện nay, trong đó có việc thành lập bộ phận bán hàng online (trực tuyến), thuộc Trung tâm Dữ liệu quốc gia về sách lý luận, chính trị (tháng 4/2023). Bộ phận bán hàng online tiếp tục vận hành gian hàng của Nhà sách Sự thật trên sàn giao dịch điện tử Tiki, Lazada; đồng thời, mở gian hàng ST Book official tại Tiki, chú trọng đẩy mạnh việc bán hàng trực tuyến. Bên cạnh đó, mỗi cán bộ, nhân viên của Trung tâm Sách quốc gia nói chung và bộ phận bán hàng online nói riêng đều tích cực tham gia truyền thông, quảng bá và bán sách trên các nền tảng mạng xã hội và sàn giao dịch điện tử.
Sau một thời gian hoạt động, gian hàng ST Book official tại Tiki đã đạt được các tiêu chí của “Nhà bán hàng chính hãng”, thường xuyên được đề xuất tham gia các chương trình khuyến mại của sàn, tạo điều kiện để gia tăng doanh thu, nâng cao uy tín của gian hàng, góp phần đưa sách lý luận, chính trị và pháp luật của Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật tiếp cận được tối đa với bạn đọc (bạn đọc không bị khống chế bởi không gian và thời gian, chủ động lựa chọn sách mà không bị phụ thuộc vào giờ mở cửa hay đóng cửa của cửa hàng truyền thống).
Thực hiện chủ trương của Lãnh đạo Nhà xuất bản, nhằm khai thác hiệu quả hoạt động phát hành, giới thiệu, quảng bá sách lý luận, chính trị và pháp luật trên các trang: stbook.vn và thuviencoso.vn, Trung tâm Sách quốc gia đã triển khai hoạt động kinh doanh các xuất bản phẩm điện tử có giá trên trang stbook.vn. Mặc dù bước đầu đã có doanh thu từ hoạt động phát hành sách điện tử, song, do các tủ sách điện tử phát hành trên các trang thuviencoso.vn và stbook.vn vẫn chủ yếu là sách miễn phí, hoặc sách được dùng để phục vụ việc tặng các thư viện, trường học cũng như cơ quan, đảng bộ ở Trung ương và địa phương, do đó doanh thu bán sách điện tử chưa thực sự cao.
Thực hiện Đề án “Xây dựng hệ thống xuất bản, phát hành sách điện tử kết hợp bán sách giấy tại Trung tâm Sách quốc gia”, cuối năm 2023, Trung tâm Sách quốc gia hợp tác với đối tác công nghệ là Công ty Cổ phần Công nghệ VHMT Việt Nam (VHMT) triển khai hoạt động phát hành sách điện tử của Nhà xuất bản trên trang sachquocgia.vn, được đăng ký chức năng thương mại điện tử. Năm 2023, doanh thu bán hàng trực tuyến đạt 2,1 tỷ đồng (doanh thu thực thu), tăng 310% so với cùng kỳ năm 2022.
Hai là, đẩy mạnh hoạt động truyền thông, quảng bá, giới thiệu xuất bản phẩm mới trên các nền tảng mạng xã hội
Trong thời gian qua, hoạt động truyền thông không ngừng được quan tâm, đẩy mạnh, được tổ chức thực hiện ngày càng khoa học và chuyên nghiệp. Nhiều hoạt động, sự kiện quảng bá, giới thiệu, ra mắt các ấn phẩm mới được truyền thông kịp thời, có sức lan tỏa rộng rãi, tạo hiệu ứng tích cực, đem lại hiệu quả cho hoạt động phát hành sách lý luận, chính trị và pháp luật. Cùng với trang Thông tin điện tử của Nhà xuất bản, Fanpage của Nhà xuất bản cũng đã và đang phát huy hiệu quả chức năng, nhiệm vụ. Ngoài việc truyền thông các hoạt động phục vụ nhiệm vụ chính trị của Nhà xuất bản, website và fanpage của Nhà xuất bản có vai trò truyền thông giới thiệu, quảng bá sách lý luận, chính trị và pháp luật đến với đông đảo bạn đọc.
Hoạt động truyền thông giúp các khâu: từ thiết kế bìa sách, viết content marketing, xây dựng các video, làm clip giới thiệu sách, đến khâu đăng bài, trả lời khách hàng trên các nền tảng mạng xã hội đều được các cán bộ, nhân viên Trung tâm thực hiện nghiêm túc, hiệu quả.
Bên cạnh đó, Trung tâm Sách quốc gia chú trọng tăng cường kết nối với phóng viên các cơ quan báo chí, truyền hình đẩy mạnh hoạt động truyền thông, đăng tải tin, bài về các hoạt động của Nhà xuất bản, đặc biệt là giới thiệu, quảng bá ấn phẩm mới của Nhà xuất bản đến với đông đảo bạn đọc trên cả nước. Đặc biệt, gần đây, Trung tâm đã phối hợp với TikTok Việt Nam, chuẩn bị cho việc lập tài khoản, gian hàng của Nhà xuất bản, hướng tới đẩy mạnh hơn nữa hoạt động truyền thông trên các nền tảng mạng xã hội.
Ba là, ứng dụng công nghệ thông tin kết nối, mở rộng tệp khách hàng mới, xây dựng kế hoạch chăm sóc khách hàng, linh hoạt trong chính sách bán hàng
Trong thời gian qua, cán bộ, viên chức, người lao động Trung tâm Sách quốc gia không ngừng học hỏi, trau dồi kiến thức, kỹ năng khi tham gia mạng xã hội. Ứng dụng công nghệ thông tin và mạng internet để kết nối, mở rộng tệp khách hàng trên các nền tảng mạng xã hội, hình thành mạng lưới đối tượng khách hàng có nhu cầu thị hiếu đối với sách lý luận, chính trị và pháp luật. Chú trọng chất lượng bìa sách, đổi mới cách thức viết content giới thiệu sách nhằm nâng cao tính hấp dẫn và lan tỏa giá trị của các ấn phẩm mới; tích cực đăng tải nội dung giới thiệu, quảng bá các xuất bản phẩm mới trên các sàn thương mại điện tử. Một số cán bộ, nhân viên trong Trung tâm đã tự bỏ kinh phí để chạy quảng cáo các ấn phẩm trên fanpage và facebook cá nhân nhằm gia tăng lượt tương tác, mở rộng phạm vi tiếp cận với khách hàng, lựa chọn và tiếp cận đúng tệp khách hàng, phù hợp với nội dung ấn phẩm quảng cáo.
Song song với hoạt động phát hành sách lý luận, chính trị và pháp luật truyền thống, cùng với việc đẩy mạnh hợp tác với đối tác công nghệ - Công ty Cổ phần Công nghệ VHMT Việt Nam (VHMT) trong triển khai thực hiện đề án xây dựng trang sachquocgia.vn để phát hành sách điện tử, sách multimedia... của Nhà xuất bản, việc ký kết chương trình làm việc, gặp gỡ trao đổi nội dung, tư vấn chính sách với các trường đại học, học viện, cơ sở giáo dục chuyên nghiệp để số hóa và xuất bản điện tử hệ thống giáo trình, tài liệu tham khảo của các đơn vị, cung cấp các tủ sách điện tử cần thiết cũng được quan tâm, chú trọng, góp phần đẩy mạnh hoạt động phát hành sách lý luận, chính trị và pháp luật trực tuyến.
Trong thời gian qua, Trung tâm Sách quốc gia đã quan tâm việc linh hoạt trong chiết khấu. Tổ chức nhiều đợt khuyến mại, giảm giá nhân các ngày lễ lớn trong năm, nhất là tháng cao điểm nhân Ngày Sách và Văn hóa đọc Việt Nam (21/4) và Ngày Sách và Bản quyền thế giới (23/4).
Nhìn chung, hoạt động phát hành sách lý luận, chính trị và pháp luật trực tuyến tại Trung tâm Sách quốc gia trong những năm gần đây có chiều hướng thay đổi tích cực, doanh thu tăng dần, giúp cải thiện, nâng cao thu nhập và chất lượng cuộc sống của cán bộ, viên chức, người lao động. Điều này cho thấy thành công của hoạt động phát hành bước đầu đem lại hiệu quả kinh tế khá cao.
Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, hoạt động phát hành sách lý luận, chính trị và pháp luật trực tuyến tại Trung tâm Sách quốc gia vẫn còn một số hạn chế. So với quy mô phát hành sách nói chung, doanh thu từ phát hành sách lý luận, chính trị và pháp luật trực tuyến tại Trung tâm Sách quốc gia còn thấp, chưa đạt được như kỳ vọng. Đội ngũ nguồn nhân lực tham gia hoạt động phát hành sách lý luận, chính trị và pháp luật trực tuyến tại Trung tâm còn ít về số lượng, hạn chế về kinh nghiệm và kỹ năng giao tiếp trên mạng xã hội; thiếu kỹ năng thực hành ứng dụng công nghệ số, tư duy kỹ thuật số về chia sẻ thông tin; khả năng kết nối, chăm sóc, mở rộng tệp khách hàng, mở rộng thị trường còn hạn chế.
Hoạt động phát hành sách trực tuyến còn phụ thuộc vào chính sách bảo mật thông tin khách hàng, chính sách giảm giá... của sàn thương mại điện tử; không thể tiếp cận, tương tác trực tiếp với khách hàng do phải tuân thủ chính sách, quy định của các sàn, dẫn đến việc kết nối, chăm sóc khách hàng bị hạn chế... Điều này đặt ra yêu cầu Trung tâm phải quan tâm, sát sao và có chiến lược kinh doanh phát hành sách lý luận, chính trị và pháp luật trực tuyến hiệu quả hơn nữa, hướng đến mục tiêu là một trong những nhà xuất bản đi đầu trong lĩnh vực chuyển đổi số, đáp ứng yêu cầu và xu hướng tất yếu của thời đại công nghệ số.
2. Một số giải pháp đẩy mạnh hoạt động phát hành sách lý luận, chính trị và pháp luật trực tuyến tại Trung tâm Sách quốc gia
Một là, nâng cao nhận thức về hoạt động phát hành sách lý luận, chính trị và pháp luật trực tuyến
Tuyên truyền, phổ biến, quán triệt về vai trò, tầm quan trọng của hoạt động phát hành sách lý luận, chính trị và pháp luật trực tuyến đến cán bộ, chuyên viên, người lao động trong Trung tâm Sách quốc gia nói riêng và toàn thể cán bộ, viên chức, người lao động trong Nhà xuất bản nói chung. Trong các cuộc họp của đơn vị, cần tập trung trao đổi, thông tin về xu hướng của hoạt động phát hành sách lý luận, chính trị và pháp luật trực tuyến; về thị hiếu của người tiêu dùng nói chung và bạn đọc mua sách lý luận, chính trị nói riêng, nhất là việc chuyển sang mua sách trực tuyến ngày càng nhiều, thông qua số liệu của Trung tâm Sách quốc gia và ngành Xuất bản. Khuyến khích, động viên, đẩy mạnh hoạt động quảng bá, giới thiệu sách mới, sách hay trên các nền tảng mạng xã hội trong toàn thể cán bộ, viên chức, người lao động Trung tâm nói riêng và Nhà xuất bản nói chung.
Hai là, hoàn thiện cơ chế, chính sách, quy định về phát hành sách lý luận, chính trị và pháp luật trực tuyến
Trong thời gian tới, Trung tâm Sách quốc gia cần xây dựng kế hoạch và ban hành quy định, giao khoán kết quả phát hành sách trực tuyến cho từng bộ phận, cá nhân trong Trung tâm. Có cơ chế khen thưởng nhằm tạo động lực khuyến khích cán bộ, viên chức, người lao động tích cực tham gia công tác phát hành sách trực tuyến: quy định mức trần phát hành phí tạo nguồn thu nhập chính đáng cho người thực hiện, thưởng lũy tiến trên doanh số đạt được…
Đẩy mạnh hoạt động marketing, tiếp thị, xúc tiến phát hành sách. Marketing trong phát hành sách là việc đáp ứng nhu cầu của khách hàng bằng những cuốn sách lý luận, chính trị và pháp luật phù hợp. Thông qua các chiến lược về sản phẩm, giá cả, phân phối sản phẩm nhằm sinh lời, góp phần tăng thêm thế và lực của Trung tâm Sách quốc gia trong kinh doanh và phát hành sách trực tuyến. Hoạt động marketing còn cung cấp cho khách hàng những dịch vụ, phương thức bán hàng tốt nhất. Để giới thiệu sản phẩm, cần trải qua hoạt động tiếp thị. Tiếp thị là hoạt động sử dụng nghệ thuật, kỹ năng, kỹ xảo trong hoạt động xúc tiến phát hành nhằm đẩy mạnh mức tiêu thụ sản phẩm. Theo đó, cần căn cứ vào đối tượng khách hàng để lựa chọn phương thức tiếp thị phù hợp, có thể thông qua hình thức quảng cáo trên các phương tiện truyền thông, mở rộng hợp tác thúc đẩy quan hệ... Trên cơ sở mở rộng thị trường tiêu thụ sách lý luận, chính trị và pháp luật, có thể tìm ra những thị trường mới, tạo điều kiện thúc đẩy doanh số bán hàng. Tiếp thị là khâu trực tiếp tiếp cận với khách hàng, qua đó, khách hàng có thể trao đổi thông tin, góp ý trực tiếp cho đội ngũ những người làm phát hành, giúp nâng cao chất lượng của sách lý luận, chính trị và pháp luật trực tuyến, từ đó nâng cao uy tín, thương hiệu của Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật.
Bên cạnh đó, cần nghiên cứu các quy định của pháp luật về chính sách tri ân đối với những độc giả đã hỗ trợ việc tiếp thị, đưa sách lý luận, chính trị và pháp luật đến với đông đảo bạn đọc. Xây dựng biểu giá phù hợp với tài chính của người đọc, khuyến khích độc giả sử dụng sách điện tử. Phấn đấu gia tăng tỷ lệ doanh thu phát hành sách lý luận, chính trị và pháp luật trực tuyến so với doanh thu phát hành sách in truyền thống của Nhà xuất bản.
Ba là, tăng cường cơ sở vật chất và nguồn nhân lực
Đầu tư máy móc, trang thiết bị công nghệ thông tin phục vụ đắc lực hoạt động phát hành sách lý luận, chính trị và pháp luật trực tuyến. Phối hợp, kết nối chặt chẽ với đối tác để đầu tư, xây dựng, chăm sóc, vận hành trang sachquocgia.vn và các webstie bán hàng, giới thiệu, quảng bá các xuất bản phẩm. Nâng cấp cơ sở vật chất, trang thiết bị phục vụ hoạt động phát hành sách lý luận, chính trị và pháp luật của Trung tâm Sách quốc gia; tăng cường hoạt động quản lý, sử dụng trang thiết bị, bảo đảm đúng quy định, đúng nhu cầu và đúng mục đích.
Phân công người có chuyên môn, nghiệp vụ thực hiện nhiệm vụ phát hành sách lý luận, chính trị và pháp luật trực tuyến, nhất là đối với việc thường xuyên theo dõi thông tin khách hàng, thông tin hàng hóa trên các gian hàng; hình ảnh sách, nội dung đăng tải lên các nền tảng đòi hỏi phải đúng, đẹp, ấn tượng, thu hút được khách hàng
Thường xuyên tổ chức các khóa bồi dưỡng, cập nhật kiến thức về nghiệp vụ phát hành sách lý luận, chính trị và pháp luật trực tuyến cho cán bộ, nhân viên Trung tâm Sách quốc gia.
Bốn là, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin, đa dạng hóa phương thức phát hành sách lý luận, chính trị và pháp luật trực tuyến
Tích cực tổ chức nghiên cứu thị trường một cách hệ thống và khoa học về tình hình phát triển, biến động giá cả, công nghệ mới, phân khúc thị trường, nhu cầu của độc giả… nhằm mở rộng mạng lưới phát hành và các kênh phân phối. Muốn vậy, cần sử dụng song song hai kênh phân phối dài hạn và ngắn hạn để phát huy tối đa hiệu quả. Đây là bước để cán bộ, nhân viên Trung tâm Sách quốc gia có thể tiếp cận nhóm khách hàng mới, hiểu được nhu cầu mới của khách hàng, từ đó thiết lập mạng lưới khách hàng rộng lớn hơn, tăng khả năng cạnh tranh thị trường cũng như hiệu quả hoạt động phát hành.
Đẩy mạnh phát hành sách trên các sàn thương mại điện tử, bổ sung thêm những đầu sách điện tử mới, có nội dung đa dạng trong các tủ sách để thu hút bạn đọc. Bên cạnh đó, cần chú ý các yếu tố giao diện và tính tiện lợi trong đọc sách điện tử, từ đó điều chỉnh, cân đối lại, bảo đảm phù hợp với thị hiếu của khách hàng.
Mở rộng mạng lưới các gian hàng trên các sàn thương mại trực tuyến: Tiki, Shopee, Lazada…; mở thêm phương thức bán hàng online thông qua livestream.
Xây dựng, sử dụng các phương thức kết nối, thanh toán nhanh gọn, thuận tiện cho khách hàng. Sử dụng bao bì đóng gói hàng hóa với chất liệu phù hợp, bảo đảm tiêu chí đẹp, tiết kiệm chi phí.
Năm là, truyền thông, giới thiệu cách thức và các kênh phát hành sách lý luận, chính trị và pháp luật trực tuyến của Trung tâm Sách quốc gia
Tăng cường truyền thông có hiệu quả các sự kiện tổ chức giới thiệu, ra mắt sách; giới thiệu các gian hàng, website bán sách lý luận, chính trị và pháp luật trực tuyến của Trung tâm Sách quốc gia.
Định kỳ xây dựng chương trình, kế hoạch truyền thông, khuyến mãi, giảm giá, quà tặng, combo xuất bản phẩm lý luận, chính trị và pháp luật của Nhà xuất bản nhân kỷ niệm những ngày lễ trọng đại của đất nước, nhân dịp đầu năm mới, Ngày Sách và Văn hóa đọc Việt Nam, Ngày Sách và Bản quyền thế giới, Ngày truyền thống Nhà xuất bản.
Tóm lại, trong những năm qua, hoạt động phát hành sách lý luận, chính trị và pháp luật đã có bước chuyển tích cực trên cơ sở ứng dụng những thành tựu của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư, góp phần gia tăng doanh thu, đồng thời hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ chính trị được Đảng, Nhà nước giao phó. Trong thời gian tới, để đẩy mạnh hoạt động phát hành sách lý luận, chính trị và pháp luật trực tuyến của Trung tâm Sách quốc gia, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật, đòi hỏi phải tiến hành đồng bộ nhiều giải pháp, đặc biệt là sự liên kết chặt chẽ giữa Trung tâm Sách quốc gia với các đối tác công nghệ cũng như với các đơn vị trực thuộc Nhà xuất bản.
TÀI LIỆU THAM KHẢO:
1. Chỉ thị số 20-CT/TW, ngày 27/01/2003 của Ban Bí thư về nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác xuất bản, phát hành sách lý luận, chính trị trong tình hình mới.
2. Chỉ thị số 42-CT/TW, ngày 25/8/2004 của Ban Bí thư về nâng cao chất lượng toàn diện của hoạt động xuất bản.
3. Quyết định số 68-QĐ/TW, ngày 03/4/2003 của Bộ Chính trị về chức năng, nhiệm vụ, tổ chức bộ máy của Nhà xuất bản Chính trị quốc gia.
4. Nghị quyết số 37-NQ/TW, ngày 09/10/2014 của Bộ Chính trị về công tác lý luận và định hướng nghiên cứu đến năm 2030.
5. Chỉ thị số 44-CT/TW, ngày 16/4/2020 của Ban Bí thư Trung ương Đảng về đổi mới, nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác xuất bản, phát hành và nghiên cứu, học tập sách lý luận, chính trị.
7. PGS.TS. Trần Văn Hải (Chủ biên): Biên tập các loại sách chuyên ngành, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2000, t. I.
8. TS. Ao Thu Hoài (Chủ biên): Thương mại điện tử, Nxb. Thông tin và Truyền thông, Hà Nội, 2016.
ThS. VŨ THỊ THE
Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật
