1. Nhiệm vụ của cách mạng xã hội chủ nghĩa không đơn thuần chỉ là giành chính quyền về tay nhân dân, mà còn là sử dụng chính quyền cách mạng để cải tạo xã hội cũ, xây dựng xã hội mới tốt đẹp hơn. Xuất phát từ bản chất của cuộc cách mạng xã hội chủ nghĩa, ngay sau khi giành được chính quyền, giai cấp công nhân đã tập trung xây dựng chính quyền, giữ vững vai trò lãnh đạo, thực hiện tốt nhiệm vụ quản lý đất nước, góp phần phát triển kinh tế - xã hội. Trên cơ sở quán triệt sâu sắc tầm quan trọng, ý nghĩa của hiện thực hóa mục tiêu chủ nghĩa xã hội, nhận thức rõ chức năng, nhiệm vụ của mình, trong thời gian qua, bộ đội biên phòng đã tích cực, chủ động phát huy vai trò trong hiện thực hóa mục tiêu chủ nghĩa xã hội và đạt được nhiều kết quả nổi bật.
Một là, bảo vệ vững chắc chủ quyền, an ninh biên giới quốc gia, góp phần giữ vững môi trường hòa bình, ổn định cho hiện thực hóa mục tiêu chủ nghĩa xã hội trên phạm vi cả nước nói chung và khu vực biên giới nói riêng
Quán triệt sâu sắc tư tưởng Hồ Chí Minh và sự lãnh đạo, chỉ đạo của Đảng, với phương châm “đồn là nhà, biên giới là quê hương, đồng bào các dân tộc là anh em ruột thịt”, bộ đội biên phòng đã nỗ lực không ngừng, vượt qua mọi khó khăn, thử thách, cùng Đảng bộ, chính quyền và nhân dân khu vực biên giới đoàn kết, thống nhất, xây dựng và phát huy vai trò của “thế trận lòng dân”, dựa vào dân , kết hợp đồng bộ các biện pháp công tác biên phòng, nhờ đó hoàn thành tốt nhiệm vụ bảo vệ chủ quyền, an ninh biên giới quốc gia. Dưới sự lãnh đạo của Đảng, trực tiếp là Quân ủy Trung ương, sự quản lý của Nhà nước, cùng quân dân cả nước, bộ đội biên phòng đã và đang giữ vững môi trường hòa bình, ổn định, đẩy lùi đại dịch Covid-19, góp phần đưa đất nước vượt qua khó khăn, tiếp tục phát triển, hoàn thành thắng lợi các mục tiêu hiện thực hóa mục tiêu chủ nghĩa xã hội trong ngắn hạn, tạo cơ sở để thực hiện mục tiêu lâu dài.
Hai là, tích cực tham gia xây dựng hệ thống chính trị ở cơ sở, góp phần thực hiện mục tiêu chính trị, xây dựng chế độ do Nhân dân làm chủ, Đảng lãnh đạo và Nhà nước quản lý
Xây dựng hệ thống chính trị, trong đó có hệ thống chính trị ở cơ sở, địa bàn khu vực biên giới trong sạch, vững mạnh vừa là mục tiêu, vừa là điều kiện bảo đảm hiện thực hóa mô hình chủ nghĩa xã hội. Để tham gia thực hiện mục tiêu này, công tác xây dựng Đảng và củng cố cơ sở chính trị ở khu vực biên giới được lực lượng bộ đội biên phòng đặc biệt quan tâm, chú trọng. Hiện nay, có 43/44 đồng chí chỉ huy bộ đội biên phòng tỉnh/thành phố tham gia Ban chấp hành Đảng bộ tỉnh/thành phố; 165 đồng chí tham gia cấp ủy cấp huyện; 517 đồng chí tham gia cấp ủy cấp xã; 311 cán bộ tăng cường xã; 2.096 đảng viên tham gia sinh hoạt tại các chi bộ thôn, bản biên giới; 9.661 đảng viên đồn biên phòng phụ trách 42.247 hộ gia đình trong khu vực biên giới… Hoạt động của các cán bộ biên phòng đã góp phần quan trọng trong việc hỗ trợ các xã biên giới củng cố, kiện toàn hàng nghìn tổ chức đảng; phát hiện, bồi dưỡng những quần chúng ưu tú, kết nạp trên 10.000 đảng viên; tham gia xây dựng quy chế làm việc của chính quyền cơ sở, từng bước đưa chế độ sinh hoạt, công tác của các tổ chức vào nền nếp. Hoạt động đấu tranh phòng, chống “diễn biến hòa bình”, bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng cũng được các tổ chức đảng, đảng viên bộ đội biên phòng đặc biệt chú trọng, tích cực triển khai có hiệu quả.
Ba là, kiên trì, nỗ lực, sáng tạo thực hiện nhiều chương trình, dự án phát triển kinh tế - xã hội, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần cho đồng bào các dân tộc ở khu vực biên giới
Nếu “… không ngừng nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân”2 là mục tiêu cao nhất của chủ nghĩa xã hội, là tiêu chí để kiểm nghiệm, khẳng định tính cách mạng và khoa học của lý luận về chủ nghĩa xã hội và thực tiễn chỉ đạo xây dựng xã hội xã hội chủ nghĩa, thì bộ đội biên phòng đã và đang triển khai hiệu quả luận điểm này thông qua việc triển khai nhiều mô hình giúp dân phát triển kinh tế - xã hội, củng cố quốc phòng, an ninh. Trong đó, Chương trình “Bò giống giúp người nghèo nơi biên giới” đã trao tặng 25.024 con bò giống (trị giá hơn 375,4 tỷ đồng) nhằm mang lại sinh kế mới cho đồng bào nghèo có hoàn cảnh khó khăn; Chương trình “Mái ấm biên cương” trao tặng gần 10.000 ngôi nhà và 300 công trình dân sinh; Chương trình “Nâng bước em tới trường” và “Con nuôi đồn biên phòng” đã đỡ đầu cho gần 3.000 em nhỏ có hoàn cảnh khó khăn; Chương trình “Xuân biên phòng ấm lòng dân bản” tặng quà, cây giống, vật nuôi trị giá gần 100 tỷ đồng; Chương trình “Đồng hành cùng phụ nữ biên cương” hỗ trợ mô hình sinh kế với nguồn vốn hơn 150 tỷ đồng. Trong triển khai thực hiện công tác xây dựng nông thôn mới, các đơn vị đã tổ chức cho cán bộ, chiến sĩ lao động giúp dân 271.539 ngày công, làm 344 cây cầu dân sinh, tu sửa hơn 5.000 km đường giao thông, gần 1.700 km kênh, mương thủy lợi nội vùng. Bên cạnh đó, nhiều mô hình, phong trào, cuộc vận động vừa có ý nghĩa thiết thực trong việc nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho nhân dân khu vực biên giới, vừa góp phần tạo dựng hình ảnh đẹp về người lính bộ đội Cụ Hồ như: “Thầy thuốc quân hàm xanh”, “Thầy giáo quân hàm xanh”, “Kỹ sư nông nghiệp quân hàm xanh”…
Bốn là, tích cực tăng gia sản xuất, thực hành tiết kiệm, nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho cán bộ, chiến sĩ; các doanh nghiệp bộ đội biên phòng thường xuyên chú trọng đổi mới, nâng cao hiệu quả sản xuất, kinh doanh
Trong thời gian qua, cấp ủy chỉ huy các cấp bộ đội biên phòng đã lãnh đạo, chỉ đạo các đơn vị phát huy lợi thế theo điều kiện hiện có, đẩy mạnh tăng gia sản xuất theo mô hình “5 vườn, 3 giàn”, mô hình VAC, nuôi trồng thủy sản, trồng lúa nước, tăng gia quanh bếp, quanh nhà. Mô hình tăng gia sản xuất cấp đồn biên phòng được hỗ trợ 50 triệu đồng/đồn, giúp các đơn vị tự túc 80% - 85% rau xanh, trên 50% định lượng thực phẩm chính, đưa thêm vào bữa ăn của các chiến sĩ bộ đội trên 2.000 đồng/người/ngày; các ngày lễ, Tết trung bình từ 30.000 - 50.000 đồng/người/ngày. Nhiều phương thức tiết kiệm thời gian, công sức, nhân lực, vật lực được bộ đội biên phòng triển khai thường xuyên trong quá trình thực hiện nhiệm vụ, mang lại hiệu quả thiết thực. Quá trình lao động sản xuất, thực hành tiết kiệm không chỉ góp phần nâng cao đời sống của các chiến sĩ bộ đội, mà còn là quá trình giáo dục tinh thần yêu lao động, đề cao trách nhiệm… cho mỗi quân nhân, giúp mỗi quân nhân ngày càng trưởng thành, vững vàng cả về phẩm chất, năng lực và tác phong công tác.
Có thể khẳng định, những kết quả bộ đội biên phòng đạt được trong quá trình tham gia hiện thực hóa mục tiêu chủ nghĩa xã hội đã góp phần cùng toàn Đảng, toàn quân và toàn dân làm cho “lý luận về đường lối đổi mới, về chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở nước ta ngày càng được hoàn thiện và từng bước được hiện thực hóa”3, trong đó “đời sống từ nông thôn đến miền núi, vùng sâu, vùng xa được cải thiện rất đáng kể”4, được Đảng, Nhà nước, Nhân dân, đặc biệt là đồng bào dân tộc ở khu vực biên giới ghi nhận, đánh giá cao.
Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, trong quá trình tham gia hiện thực hóa mục tiêu chủ nghĩa xã hội, bộ đội biên phòng cũng còn một số hạn chế nhất định như: Nhận thức về nhiệm vụ hiện thức hóa mục tiêu chủ nghĩa xã hội thông qua đẩy mạnh lao động sản xuất, tham gia phát triển kinh tế - xã hội, xây dựng cơ sở chính trị, củng cố quốc phòng - an ninh ở vùng sâu, vùng xa, vùng biên giới, hải đảo trong một bộ phận không nhỏ cán bộ chiến sĩ bộ đội biên phòng chưa thực sự sâu sắc và toàn diện. Công tác lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy, chỉ huy ở một số cơ quan, đơn vị trong nắm bắt, phối hợp với cấp ủy, chính quyền địa phương và các cơ quan quản lý tham gia, thực hiện các dự án phát triển kinh tế - xã hội, các chương trình mục tiêu trên địa bàn khu vực đóng quân còn thiếu chủ động, chưa thường xuyên, thiếu quyết liệt, chưa có bước đột phá.
2. Trong thời gian tới, để góp phần hơn nữa vào việc hiện thực hóa mục tiêu chủ nghĩa xã hội, cần tiến hành đồng bộ, hiệu quả một số giải pháp chủ yếu sau:
Thứ nhất, tăng cường bảo vệ vững chắc chủ quyền an ninh biên giới quốc gia, giữ vững môi trường hòa bình, ổn định, tạo điều kiện cho kinh tế - xã hội đất nước nói chung và kinh tế - xã hội khu vực biên giới nói riêng phát triển
Trong thời gian tới, bộ đội biên phòng cần tiếp tục tham mưu cho Đảng, Nhà nước xây dựng, hoàn thiện các văn bản pháp lý triển khai Luật Biên phòng được Quốc hội thông qua ngày 25/11/2020; tăng cường công tác nghiên cứu, đánh giá, dự báo tình hình, tổng kết thực tiễn, trên cơ sở đó chủ động tham mưu với Đảng, Nhà nước, trực tiếp là Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng những chủ trương, chính sách về công tác biên phòng; xử lý kịp thời, hiệu quả các tình huống, không để bị động, bất ngờ; triển khai đồng bộ các biện pháp công tác biên phòng, phát huy tốt vai trò nòng cốt trong xây dựng nền biên phòng toàn dân. Đồng thời, cần tập trung đấu tranh phòng, chống có hiệu quả đối với các hoạt động xâm phạm an ninh biên giới, các loại tội phạm, vi phạm pháp luật trên biên giới, biển đảo; đổi mới, nâng cao hiệu quả công tác quản lý cửa khẩu, đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, thực hiện thủ tục biên phòng điện tử, bảo đảm chặt chẽ, thông thoáng, phục vụ nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội và hội nhập quốc tế; quán triệt sâu sắc quan điểm, đường lối đối ngoại của Đảng, chỉ đạo công tác đối ngoại biên phòng chủ động, linh hoạt, sáng tạo, góp phần bảo vệ biên giới từ sớm, từ xa bằng biện pháp hòa bình, xây dựng biên giới hòa bình, hữu nghị, hợp tác và phát triển.
Thứ hai, nâng cao nhận thức cho cán bộ chiến sĩ và nhân dân ở khu vực biên giới về nhiệm vụ tham gia hiện thực hóa mục tiêu chủ nghĩa xã hội
Trước hết, bộ đội biên phòng cần tham mưu cho cấp ủy chính quyền địa phương đẩy mạnh, nâng cao hiệu quả công tác dân vận, giúp người dân hiểu rõ vai trò, ý nghĩa của hiện thực hóa mục tiêu chủ nghĩa xã hội, đồng thời thấy được những tác động tiêu cực, tính chất nguy hiểm cũng như những trở lực mà âm mưu “diễn biến hòa bình” có thể gây ra đối với quá trình hiện thực hóa đó. Bên cạnh đó, bộ đội biên phòng cũng cần làm tốt công tác giáo dục chính trị, tư tưởng trong đơn vị, giúp cán bộ, chiến sĩ nhận thức sâu sắc nội dung, nhiệm vụ, phương thức tham gia hiện thực hóa mục tiêu chủ nghĩa xã hội ở khu vực biên giới. Qua đó phát huy cao độ tinh thần trách nhiệm, khả năng sáng tạo và sức lực của bộ đội biên phòng trong thực hiện nhiệm vụ giúp dân, góp phần xây dựng biên giới ngày càng ấm no, cường thịnh. Để tạo động lực thúc đẩy cán bộ, chiến sĩ và nhân dân ở khu vực biên giới tích cực tham gia hiện thực hóa mục tiêu chủ nghĩa xã hội, cần làm tốt công tác biểu dương, khen thưởng đối với những tập thể, hộ gia đình và cá nhân nỗ lực vươn lên thoát nghèo, tích cực tham gia phát triển kinh tế - xã hội, xây dựng và củng cố hệ thống chính trị, tham gia phòng, chống “diễn biến hòa bình”, bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch; lan tỏa, nhân rộng những điển hình tiên tiến, gương người tốt, việc tốt.
Ba là, đổi mới nội dung, hình thức, phương pháp tham gia hiện thực hóa mục tiêu chủ nghĩa xã hội trên cơ sở nắm rõ tình hình địa bàn, tiến hành có trọng tâm, trọng điểm, thiết thực và hiệu quả
Khu vực biên giới nước ta tập trung nhiều đồng bào dân tộc thiểu số với phong tục, tập quán phong phú, đa dạng. Để nâng cao hiệu quả các mặt công tác, từ đó nâng cao hiệu quả tham gia hiện thực hóa chủ nghĩa xã hội, bộ đội biên phòng cần đi sâu, đi sát, nắm rõtình hình địa bàn, đặc điểm dân cư, hoàn cảnh cụ thể của từng hộ gia đình và cá nhân để trực tiếp hoặc tham mưu cho cấp ủy chính quyền, ban, ngành địa phương xây dựng kế hoạch, giúp đỡ nhân dân phát huy tiềm năng, thế mạnh, khắc phục khó khăn, vươn lên làm giàu chính đáng. Ngoài yêu cầu phù hợp với từng đối tượng và địa bàn, nội dung, hình thức tham gia hiện thực hóa mục tiêu chủ nghĩa xã hội cần được chú trọng, bảo đảm tính thiết thực, cụ thể, làm đến đâu chắc đến đó: đóng góp ý kiến xây dựng chiến lược phát triển kinh tế - xã hội; tham mưu cho cấp ủy chính quyền địa phương tiến hành các giải pháp thu hút các nhà đầu tư trong nước và nước ngoài khai thác tiềm năng kinh tế khu vực biên giới; tham mưu cho Đảng, Nhà nước mở rộng, nâng cấp cửa khẩu, thành lập khu kinh tế cửa khẩu, khai thác ưu thế của kinh tế biên mậu; tích cực thực hiện các chương trình hỗ trợ người nghèo nơi biên giới...
Bốn là, đẩy mạnh tăng gia sản xuất, chú trọng xây dựng, phát triển mô hình sản xuất tập trung, đồng thời tiếp tục nâng cao năng lực, bảo đảm sức cạnh tranh của các doanh nghiệp bộ đội biên phòng trong sản xuất, kinh doanh, góp phần khẳng định hơn nữa vai trò chủ đạo của thành phần kinh tế nhà nước
Phát huy vai trò là đội quân lao động sản xuất, bộ đội biên phòng cần đẩy mạnh hơn nữa phong trào tăng gia lao động sản xuất trong toàn lực lượng, trong đó chú trọng triển khai thực hiện mô hình sản xuất tập trung như: chăn nuôi gia súc; nuôi trồng thủy, hải sản; trồng cây công nghiệp, cây có giá trị cao để cung cấp nguồn thực phẩm tươi sống tại chỗ, lâu dài cho đơn vị; đồng thời, tạo nguồn thu nhập ổn định, góp phần cải thiện đời sống bộ đội. Tận dụng năng lực dôi dư và khai thác tốt mọi tiềm năng, thế mạnh sẵn có, phù hợp với điều kiện cụ thể của đơn vị; phát huy nội lực, tăng cường ứng dụng công nghệ, đưa quá trình tăng gia sản xuất và làm dịch vụ có thu vào hoạt động có chiều sâu, đạt hiệu quả ngày càng cao.
Năm là, nâng cao trình độ, năng lực tham gia hiện thực hóa mục tiêu chủ nghĩa xã hội, phòng, chống “diễn biến hòa bình”, bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng cho đội ngũ cán bộ, chiến sĩ bộ đội biên phòng
Phát huy vai trò của tổ chức, nêu cao tính tích cực, tự giác học tập, nâng cao trình độ của mỗi cán bộ, chiến sĩ… Theo đó, bộ đội biên phòng cần tiếp tục xây dựng, triển khai kế hoạch cụ thể về bồi dưỡng kiến thức kinh tế; kỹ năng tham gia phát triển kinh tế - xã hội, tham mưu cho cấp ủy chính quyền địa phương; kỹ năng phòng, chống “diễn biến hòa bình”, bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng… cho cán bộ, chiến sĩ, đặc biệt là cán bộ chính trị, cán bộ vận động quần chúng, cán bộ biên phòng cơ cấu trong cấp ủy chính quyền địa phương và cán bộ phụ trách hộ gia đình… Cùng với sự định hướng, hỗ trợ từ tổ chức, mỗi cán bộ, chiến sĩ bộ đội biên phòng cần nêu cao tinh thần tự giác, không ngừng tu dưỡng, rèn luyện đạo đức cách mạng, tích cực học tập và làm theo tấm gương tự học Hồ Chí Minh, học từ nhà trường, sách vở, từ đồng chí, đồng đội và nhân dân.
Tóm lại, dưới ánh sáng chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, cùng sự lãnh đạo trực tiếp của Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng, lực lượng bộ đội biên phòng đã chung sức, đồng lòng, tích cực, chủ động tham gia và tham gia có hiệu quả vào quá trình hiện thực hóa chủ nghĩa xã hội. Thông qua những việc làm thiết thực, cụ thể, bộ đội biên phòng đã góp phần đưa “xã hội ngày càng tiến, vật chất ngày càng tăng, tinh thần ngày càng tốt'”, vị thế, cơ đồ và uy tín của đất nước được nâng lên, tính ưu việt của chủ nghĩa xã hội được khẳng định, qua đó vừa trực tiếp tạo điều kiện thuận lợi cho việc củng cố quốc phòng, tăng cường sức mạnh bảo vệ chủ quyền, an ninh biên giới, vừa góp phần đập tan chiến lược “diễn biến hòa bình” của các thế lực thù địch, bảo vệ vững chắc nền tảng tư tưởng của Đảng.
1, 2. Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2011, t. 4, tr. 187; t. 13, tr. 30.
3. Đảng Cộng sản Việt Nam: Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, Nxb. Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2021, t. I, tr. 25.
4. https://dangcongsan.vn/day-manh-cai-cach-tu-phap-va-hoat-dong-tu-phap/-thuc-hien-dong-bo-cac-giai-phap-de-giam-khoang-cach-giau--ngheo-462858.html.
TS. BÙI ĐỨC ANH
Học viện Biên phòng