Tiếp tục nâng cao hiệu quả hoạt động của khối dân vận cơ cở
Lịch sử đã chứng minh, Đảng muốn tồn tại và phát triển, Đảng phải gắn bó mật thiết với Nhân dân, coi trọng và phát huy quyền làm chủ của Nhân dân, luôn lấy Nhân dân là mục tiêu, động lực cho mọi hoạt động. Đây cũng là tư tưởng xuyên suốt trong quá trình lãnh đạo cách mạng của Đảng ta, giúp Đảng vượt qua mọi khó khăn, thử thách và giành được nhiều thắng lợi. Công tác dân vận của Đảng muốn phát huy hiệu quả cao nhất, phải bắt đầu tiến hành từ cơ sở. Nhận thức rõ tầm quan trọng của công tác dân vận ở cơ sở, nhằm thực hiện chức năng, nhiệm vụ được giao, hoạt động của khối dân vận cơ sở trong thời gian qua đã phát huy được hiệu quả và đạt được nhiều kết quả tích cực.
Khối dân vận cơ sở có nhiều đổi mới trong cách thức hoạt động, nỗ lực cố gắng hoàn thành tốt chức năng, nhiệm vụ của khối. Khối dân vận cơ sở đã tích cực tham mưu cho cấp ủy cùng cấp lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức triển khai thực hiện có hiệu quả các chủ trương, chỉ thị, nghị quyết của Đảng và Nhà nước về công tác dân vận; chủ trì hoặc tham gia đề xuất việc cụ thể hóa nghị quyết, chủ trương về công tác dân vận của cấp ủy; chuẩn bị các nghị quyết, chương trình hành động, kế hoạch, quyết định thuộc lĩnh vực công tác dân vận của cấp ủy và tham mưu tổ chức sơ kết, tổng kết thực hiện các nghị quyết, chỉ thị của Đảng, của cấp ủy các cấp về công tác dân vận; Hướng dẫn, kiểm tra, giám sát việc thực hiện các nghị quyết, chỉ thị, quyết định của Đảng, của cấp ủy cấp trên và cấp uỷ cùng cấp về công tác dân vận. Trên cơ sở tham mưu của khối dân vận, cấp ủy cơ sở đã ban hành nhiều văn bản lãnh đạo, chỉ đạo về công tác dân vận, từ đó, nhận thức của cấp ủy, tổ chức đảng, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể và đội ngũ cán bộ, đảng viên ở cơ sở về vị trí, vai trò, tầm quan trọng và ý nghĩa của công tác dân vận được nâng lên.
Khối dân vận cơ sở chú trọng đẩy mạnh và đổi mới công tác tuyên truyền, phổ biến chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước tới các tầng lớp nhân dân với nhiều hình thức như: tuyên truyền thông qua các phương tiện thông tin đại chúng, các hoạt động văn hoá, văn nghệ, các đội thông tin tuyên truyền lưu động, thông qua các hoạt động cộng đồng, các lễ hội, các câu lạc bộ, mạng xã hội và hình thức tuyên truyền miệng… Qua đó, góp phần đưa đường lối, chủ trương của Đảng và chính sách, pháp luật của Nhà nước vào thực tiễn đời sống, tạo sự đồng thuận trong các tầng lớp nhân dân.
Tổ chức bộ máy và đội ngũ cán bộ khối dân vận cơ sở thường xuyên được quan tâm củng cố, kiện toàn; phương thức hoạt động từng bước được đổi mới theo hướng gần dân, sát dân hơn. Đội ngũ làm công tác dân vận của khối từng bước được chuẩn hóa về chuyên môn, nghiệp vụ. Từ đó chất lượng hoạt động và hiệu quả công tác được nâng lên, góp phần cùng cấp ủy, chính quyền cơ sở hoàn thành các nhiệm vụ chính trị của địa phương. Đồng thời, khối dân vận cơ sở đã chủ động nắm chắc tình hình cơ sở, tình hình dân tộc, tôn giáo, quan tâm đến những vấn đề nổi cộm, phức tạp, trên cơ sở đó báo cáo và tham mưu cấp ủy, chính quyền cùng cấp quan tâm, kịp thời giải quyết những vướng mắc, bức xúc của Nhân dân, góp phần ổn định an ninh chính trị, trật tự xã hội trên địa bàn.
Khối dân vận cơ sở phối hợp chặt chẽ với Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể, các lực lượng vũ trang cùng cấp tham gia tuyên truyền, vận động Nhân dân thực hiện các nhiệm vụ kinh tế, xã hội, quốc phòng, an ninh; đẩy mạnh hoạt động nhằm tuyên truyền, phát động và triển khai các phong trào thi đua (dân vận khéo; toàn dân xây dựng dựng đời sống văn hoá, nếp sống văn minh; học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh; toàn dân phòng, chống dịch Covid-19 …).
Trên cơ sở các văn bản chỉ đạo của cấp ủy, ban dân vận cấp trên và căn cứ vào tình hình thực tiễn của địa phương, khối dân vận cơ sở đã chủ động xây dựng kế hoạch và tổ chức tham mưu, đóng góp ý kiến tham gia công tác xây dựng Đảng, xây dựng chính quyền; phối hợp với Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể ở cơ sở tham mưu, lấy ý kiến đóng ý kiến vào dự thảo các văn kiện đại hội đảng các cấp; tuyên truyền, vận động Nhân dân hiểu rõ quyền và nghĩa vụ của công dân, tích cực tham gia bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp; thực hiện tốt các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước về phòng, chống dịch bệnh Covid-19; tham gia giám sát và phản biện xã hội; hướng dẫn tổ chức triển khai thực hiện có hiệu quả quy chế dân chủ ở cơ sở theo phương châm “dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, dân giám sát, dân thụ hưởng”.
Nhìn chung, thời gian qua khối dân vận cơ sở đã thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ công tác dân vận ở địa phương, tham mưu cho cấp ủy, chính quyền triển khai thực hiện kịp thời các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước về công tác dân vận; nắm bắt tâm tư nguyện vọng của Nhân dân; tuyên truyền, vận động các tầng lớp nhân dân tích cực thực hiện các chủ trương, chính của Đảng và Nhà nước, góp phần ổn định tình hình kinh tế, chính trị, văn hoá, xã hội, an ninh trật tự ở địa phương. Đồng thời, hoạt động của khối dân vận cơ sở cũng đã góp phần tăng cường sự lãnh đạo của Đảng, củng cố niềm tin vững chắc của Nhân dân vào sự nghiệp đổi mới do Đảng lãnh đạo, thực hiện thành công mục tiêu “dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh”.
Một số khó khăn, hạn chế cần khắc phục
Báo cáo của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII tại Đại hội XIII của Đảng về tổng kết công tác xây dựng Đảng và thi hành Điều lệ Đảng đã chỉ ra những hạn chế trong tiến hành công tác dân vận: “Công tác dân vận có nơi, có lúc còn hạn chế, một số cấp ủy, tổ chức đảng còn xem nhẹ công tác dân vận; việc nắm, đánh giá, dự báo tình hình, nhất là ở những địa bàn phức tạp chưa kịp thời, sâu sát. Công tác vận động, tuyên truyền đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, nhất là những vấn đề liên quan đến quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng và trách nhiệm của nhân dân còn một số bất cập. Việc đổi mới nội dung, phương thức hoạt động; tập hợp, phát triển đoàn viên, hội viên; xây dựng, củng cố khối đại đoàn kết dân tộc chưa đáp ứng yêu cầu của tình hình mới”1. Những hạn chế của công tác dân vận được Đảng ta thẳng thắn chỉ ra cũng chính là những hạn chế đang tồn tại, chậm được khắc phục trong hoạt động của khối dân vận cơ sở.
Nhận thức của một số cấp ủy cơ sở, cán bộ, đảng viên, trước hết là người đứng đầu cấp ủy, khối dân vận cơ sở vẫn còn hạn chế, chưa nhận thức hết tầm quan trọng và ý nghĩa của công tác dân vận, cũng như vai trò, trách nhiệm của khối dân vận cơ sở, còn coi đó là nhiệm vụ của cấp ủy, Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể chứ không phải của khối dân vận. Do đó, công tác lãnh đạo, chỉ đạo còn có sự buông lỏng, chưa thật sự sát sao với hoạt động của khối; việc nắm tình hình tại cơ sở, tình hình dân tộc, tôn giáo và tổ chức triển khai thực hiện các nghị quyết, quy chế về công tác dân vận có lúc còn chậm so với yêu cầu nhiệm vụ.
Trong thực tiễn hoạt động vẫn còn những bất cập, chồng chéo vì trên danh nghĩa là một tổ chức hoạt động về công tác dân vận ở cơ sở nhưng khối dân vận không có cán bộ chuyên trách, các cán bộ khối dân vận đều kiêm nhiệm, không có chế độ phụ cấp, nên chưa dành nhiều thời gian, công sức, trí tuệ cho hoạt động của khối; mặt khác, khối dân vận cơ sở chưa có phương tiện, cơ sở vật chất, không được cấp kinh phí hoạt động thường xuyên, nhiều đồng chí chưa qua đào tạo chuyên môn, nghiệp vụ về công tác dân vận mà mới chỉ được tham gia tập huấn về công tác dân vận do cấp trên tổ chức.
Sự phối hợp giữa khối dân vận cơ sở với Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể có lúc chưa chặt chẽ, chưa thường xuyên; chức năng, nhiệm vụ của khối dân vận cơ sở gần tương đồng với chức năng, nhiệm vụ của Mặt trận Tổ quốc cấp cơ sở. Công tác sơ kết, tổng kết về mô hình tổ chức hoạt động, thực hiện chức năng, nhiệm vụ của khối dân vận chưa được chú trọng, nhiều nơi còn tiến hành một cách hình thức, qua loa...
Nguyên nhân chính của những hạn chế, khuyết điểm trên là do một số cấp ủy, người đứng đầu cấp ủy cơ sở chưa quan tâm đúng mức đến công tác dân vận và hoạt động của khối dân vận; còn có tư tưởng xem nhẹ hoạt động của khối dân vận cơ sở. Chưa có những quy định cụ thể, hướng dẫn chi tiết về thực hiện chức năng, nhiệm vụ của khối dân vận cơ sở (cho đến nay mới có duy nhất Hướng dẫn số 01/HDLB-TC-DV, ngày 25/5/2000 giữa Ban Dân vận Trung ương và Ban Tổ chức Trung ương về chức năng, nhiệm vụ, tổ chức bộ máy và biên chế cán bộ của Ban Dân vận địa phương); ý thức trách nhiệm, trình độ, năng lực, phương pháp, kỹ năng công tác dân vận của một số cán bộ khối dân vận còn hạn chế.
Một số nhiệm vụ, giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động của khối dân vận cơ sở trong thời gian tới
Thứ nhất, cấp ủy, khối dân vận cơ sở, trước hết là đứng đầu cấp ủy, khối dân vận cơ sở cần tăng cường hơn nữa việc phổ biến, quán triệt các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước về công tác dân vận, về vị trí, vai trò, tầm quan trọng của công tác dân vận và của khối dân vận cơ sở; vai trò, trách nhiệm của cấp ủy trong lãnh đạo, chỉ đạo hoạt động của khối dân vận cơ sở. Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng đã nhấn mạnh đến yêu cầu phải thắt chặt hơn nữa mối quan hệ mật thiết giữa Đảng với Nhân dân thông qua “tạo chuyển ủy cơ sở, cán bộ, đảng viên phải coi đây là một trong những nhiệm vụ chính trị được tiến hành thường xuyên, liên tục, là một nội dung quan trọng cần được đưa vào sinh hoạt định kỳ của cấp ủy, chi bộ.
Thứ hai, cần tiếp tục đổi mới nội dung, phương thức hoạt động theo chức năng, nhiệm vụ khối dân vận cơ sở; cần xây dựng quy chế phối hợp giữa khối dân vận với Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể và lực lượng vũ trang trong thực hiện công tác dân vận. Đổi mới nội dung, phương thức hoạt động của khối dân vận cơ sở phải gắn liền với nội dung phát triển kinh tế, xã hội, văn hóa, đảm bảo quốc phòng, an ninh; chú trọng lắng nghe ý kiến của Nhân dân, tham mưu cấp ủy, chính quyền thường xuyên tiếp xúc, đối thoại với Nhân dân, tập trung giải quyết các vấn đề liên quan trực tiếp đến cuộc sống hàng ngày của người dân, nhất là những vấn đề nóng, phức tạp.
Thứ ba, thường xuyên củng cố và kiện toàn tổ chức bộ máy của khối dân vận cơ sở. Chú trọng công tác đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ của khối dân vận cơ sở cả về lý luận, cũng như kỹ năng, nghiệp vụ công tác dân vận. Rà soát, điều chỉnh, bổ sung chính sách, hỗ trợ kinh phí cho đội ngũ cán bộ của khối dân vận cơ sở nhằm động viên, tạo điều kiện cho cán bộ khối dân vận cơ sở an tâm, tập trung công tác. Đề cao vai trò, trách nhiệm chỉ đạo, hướng dẫn của cấp ủy cơ sở và ban dân vận cấp trên đối với hoạt động của khối dân vận cơ sở trong thực hiện chức năng, nhiệm vụ của khối.
Thứ tư, tập trung sơ kết, tổng kết thực tiễn, kiểm tra, giám sát trong thực hiện chức năng, nhiệm vụ của khối dân vận cơ sở, trong thực hiện quy chế phối hợp giữa khối dân vận cơ sở với các cơ quan liên quan. Trên cơ sở đó, đúc rút những kinh nghiệm và kịp thời biểu dương, khen thưởng các tập thể, cá nhân điển hình cũng như phổ biến mô hình, kinh nghiệm hay, cách làm mới trong thực hiện chức năng, nhiệm vụ của khối. Trong sơ kết, tổng kết, đúc rút kinh nghiệm cần nghiên cứu, trao đổi, thảo luận kỹ về những kết quả đã làm được, đặc biệt là những khó khăn, hạn chế trong hoạt động của khối để đưa ra những phương hướng, giải pháp khắc phục, qua đó nâng cao hơn nữa hiệu quả hoạt động của khối dân vận cơ sở. Công tác kiểm tra, giám sát đối với hoạt động của khối dân vận cơ sở cần đặt trọng tâm vào việc nắm vững tình hình, thực hiện chức năng tham mưu với cấp ủy, chính quyền cơ sở để kịp thời ban hành các văn bản lãnh đạo, chỉ đạo, xây dựng chương trình, kế hoạch công tác dân vận.
1. Đảng Cộng sản Việt Nam: Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, Nxb. Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2021, t. II, tr. 205-206, 248.
PHẠM MINH AN TH
