Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh từng viết: “Công việc thành công hoặc thất bại đều do cán bộ tốt hay kém”1; “Cán bộ là cái gốc của mọi công việc”2. Trong thực tiễn, mọi chủ trương, đường lối của Đảng và chính sách, pháp luật của Nhà nước đều do đội ngũ cán bộ nghiên cứu, đề xuất, đồng thời tổ chức, hướng dẫn nhân dân thực hiện. Chủ trương, đường lối của Đảng và chính sách, pháp luật của Nhà nước đúng hay sai, tổ chức thực hiện thành hay bại đều phụ thuộc vào đội ngũ cán bộ. Trong suốt quá trình lãnh đạo cách mạng, đặc biệt là từ Đổi mới (năm 1986) đến nay, Đảng ta đặc biệt coi trọng xây dựng đội ngũ cán bộ các cấp. Nghị quyết số 26-NQ/TW, ngày 19/5/2018 Hội nghị lần thứ bảy Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa XII) nhấn mạnh: “Xây dựng đồng bộ, toàn diện các đối tượng cán bộ ở các cấp. Chú trọng nâng cao bản lĩnh chính trị, tính chuyên nghiệp, tinh thần phục vụ nhân dân của cán bộ, công chức, viên chức. Tăng cường kỷ luật, kỷ cương, nâng cao sức chiến đấu của lực lượng vũ trang. Nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ khoa học; có chính sách ưu đãi để xây dựng, sử dụng đội ngũ các nhà khoa học và chuyên gia đầu ngành trên các lĩnh vực. Củng cố, nâng cao ý thức trách nhiệm và tính Đảng đối với cán bộ trong các doanh nghiệp nhà nước, nhất là người đứng đầu; xây dựng quy định về tuyển dụng, đào tạo, bổ nhiệm cán bộ quản trị doanh nghiệp phù hợp với cơ chế thị trường và đáp ứng yêu cầu hội nhập quốc tế”3.
1. Thực trạng công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ của Trường Chính trị tỉnh Điện Biên
Trường Chính trị tỉnh Điện Biên là một cơ sở đào tạo, bồi dưỡng cán bộ lãnh đạo, quản lý trong các cơ quan đảng, nhà nước và tổ chức chính trị - xã hội trong tỉnh. Nhiệm vụ chủ yếu trong công tác của trường là trang bị lý luận chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, chủ trương, đường lối, quan điểm của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước cho cán bộ lãnh đạo, quản lý ở cơ sở. Xác định rõ vai trò, trách nhiệm trong công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, trong những năm qua, Đảng ủy, Ban Giám hiệu Trường Chính trị tỉnh Điện Biên không ngừng đổi mới mạnh mẽ, toàn diện, nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động. Năm 2023, trường thực hiện cơ bản kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng cán bộ đã được Thường trực Tỉnh ủy Điện Biên phê duyệt, tổ chức 34 lớp đào tạo, bồi dưỡng với 1.779 học viên. 100% học viên hoàn thành chương trình khóa học và được cấp chứng chỉ. Trong đó, 11,83% học viên tốt nghiệp đào tạo Trung cấp lý luận chính trị loại Giỏi, 81,09% học viên tốt nghiệp đào tạo Trung cấp lý luận chính trị loại Khá, 7,08% học viên tốt nghiệp đào tạo Trung cấp lý luận chính trị loại Trung bình; 37,83% học viên tốt nghiệp hệ bồi dưỡng chuyên viên, chuyên viên chính loại Giỏi, 60,13% học viên tốt nghiệp hệ bồi dưỡng chuyên viên, chuyên viên chính loại Khá, 2,04% học viên tốt nghiệp hệ bồi dưỡng chuyên viên, chuyên viên chính loại Trung bình.
Có thể khẳng định rằng, trong năm học 2023 vừa qua, công tác đào tạo, bồi dưỡng của trường đã bảo đảm yêu cầu về số lượng, từng bước nâng cao chất lượng. Công tác quản lý, quy trình đào tạo, phương pháp giảng dạy có nhiều đổi mới theo hướng lấy người học làm trung tâm, kết hợp nhuần nhuyễn những yếu tố hợp lý trong các phương pháp truyền thống với năng lực vận dụng các phương pháp dạy học tích cực; tiến hành chuẩn hóa về phương pháp ở các hệ đào tạo, bồi dưỡng, tăng cường bổ sung kiến thức thực tế và lý luận chính trị cho học viên thuộc các hệ đào tạo khác nhau, thực hiện nghiêm phương châm gắn lý luận với thực tiễn, khắc phục đáng kể tình trạng sách vở, giáo điều. Trong hoạt động dạy - học, vừa tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin, vừa tích cực đổi mới công tác quản lý, kiểm tra, thanh tra chuyên môn theo hướng chặt chẽ, khoa học, đúng quy chế. Do đặc điểm riêng của nhà trường là đơn vị sự nghiệp của Đảng, không nằm trong hệ thống giáo dục và đào tạo nên việc bồi dưỡng về phương pháp, kỹ năng sư phạm cho đội ngũ cán bộ, giảng viên luôn được nhà trường đặc biệt quan tâm. Để đáp ứng được yêu cầu thực tế, đội ngũ giảng viên của trường không ngừng tự học, tự nghiên cứu và hoàn thiện kỹ năng, nghiệp vụ, vừa có bản lĩnh chính trị vững vàng, đạo đức trong sáng, vừa có trí tuệ, tư duy sâu sắc và trình độ nghiệp vụ sư phạm giỏi. Hiện nay, Trường Chính trị tỉnh Điện Biên có 33 giảng viên, trình độ chuyên môn: 01 Tiến sĩ, 29 Thạc sĩ, 03 Cử nhân, 01 Công nhân kỹ thuật; trình độ lý luận chính trị: 24 đồng chí có trình độ Cao cấp lý luận chính trị và tương đương; 13 đồng chí có trình độ trung cấp lý luận chính trị. Cùng với công tác đào tạo, bồi dưỡng, công tác nghiên cứu khoa học luôn được nhà trường quan tâm, đẩy mạnh.
Năm 2023, nhà trường đã triển khai nhiệm vụ nghiên cứu khoa học theo Kế hoạch số 190-KH/TCT, ngày 18/01/2023 của Trường Chính trị tỉnh Điện Biên về nghiên cứu khoa học, nghiên cứu thực tế năm 2023. Đôn đốc thực hiện 07 đề tài khoa học cấp trường, 01 đề tài khoa học cấp khoa, 01 sáng kiến kinh nghiệm. Tổ chức và phối hợp tổ chức 01 hội thảo khoa học cấp tỉnh, 02 hội thảo/tọa đàm Cụm thi đua các Trường Chính trị khu vực Miền núi phía Bắc, 03 hội thảo khoa học cấp Trường, 05 hội thảo khoa học cấp khoa, vượt 125% kế hoạch. Phát hành 01 Kỷ yếu hội thảo khoa học cấp tỉnh, 05 kỳ Thông tin lý luận và thực tiễn với 60 bài viết chính luận và nhiều bài ảnh phản ánh phục vụ nghiên cứu, trao đổi, học tập, giảng dạy và tổng kết thực tiễn ở địa phương có chất lượng tốt. 100% giảng viên hoàn thành nhiệm vụ nghiên cứu khoa học. Tổng số giờ nghiên cứu khoa học toàn trường đạt 214,8% so với kế hoạch. Ngoài các hoạt động khoa học trên, 100% viên chức có bài viết tham dự cuộc thi chính luận về bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng lần thứ ba, năm 2023, 01 bài viết đạt giải Triển vọng. Đây là giải thưởng đầu tiên và duy nhất của tỉnh Điện Biên trong 03 năm tham gia Cuộc thi toàn quốc này.
Kết quả của các hoạt động nghiên cứu khoa học không chỉ phục vụ trực tiếp cho việc nâng cao chất lượng giáo dục đào tạo, bồi dưỡng cán bộ lãnh đạo, quản lý của trường mà còn góp phần cung cấp cơ sở khoa học, lý luận cho sự nghiệp phát triển chung của trường trong những giai đoạn tiếp theo. Xác định rõ, nghiên cứu khoa học phải gắn bó chặt chẽ với hoạt động chuyên môn, do đó nhà trường đã chú trọng đẩy mạnh việc đổi mới, nâng cao hiệu quả công tác nghiên cứu khoa học; tập trung nâng cao chất lượng nghiên cứu, biên soạn, xây dựng các dạng bài tập tình huống cho hoạt động nghiệp vụ quản lý nhà nước và nghiệp vụ công tác đoàn thể ở cơ sở,… vừa bảo đảm tính cơ bản, thống nhất, chuyên sâu, gắn lý luận với thực tiễn, cập nhật những kiến thức mới có tính khái quát cao, đáp ứng yêu cầu thực tiễn cách mạng hiện nay.
Cùng với việc nâng cao chất lượng giảng dạy của đội ngũ giảng viên thì việc đổi mới phương pháp học tập, xây dựng động cơ và ý thức học tập của học viên cũng được nhà trường đặc biệt quan tâm. Trên cơ sở các quy chế về chiêu sinh, học tập, kiểm tra, thi hết môn, viết tiểu luận do Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh hướng dẫn, Trường Chính trị tỉnh Điện Biên đã cụ thể hóa để quản lý chặt chẽ quá trình dạy và học. Việc tổ chức thi, kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của học viên được đổi mới, nội dung tổng hợp, kiến thức rộng, không giới hạn nội dung ôn tập, có sự vận dụng vào thực tiễn công tác lãnh đạo, quản lý ở cơ sở. Việc nghiên cứu viết tiểu luận cuối khóa cũng được đổi mới, đề tài đi vào những vấn đề cụ thể, thiết thực dưới dạng xử lý tình huống. Công tác quản lý các khâu trong quá trình đào tạo: Lên lớp, nghe giảng, thảo luận, kiểm tra, thi, viết tiểu luận cũng được nhà trường quan tâm. Trong quản lý các lớp vừa học, vừa làm, trường đã đưa ra nhiều biện pháp cụ thể để quản lý. Định kỳ thông báo kết quả học tập của học viên về địa phương.
Song, trên thực tế, công tác đào tạo, bồi dưỡng của trường còn bộc lộ một số mặt hạn chế như: Chất lượng đào tạo, bồi dưỡng chưa đáp ứng được yêu cầu thực tiễn, nhất là việc trau dồi kỹ năng, nghiệp vụ công tác; động cơ, ý thức tự học tập, tự rèn luyện của một bộ phận học viên chưa cao. Nội dung, chương trình học còn nhiều bất cập, có sự chồng chéo về đối tượng, nội dung đào tạo, bồi dưỡng. Phương pháp giảng dạy của một số giảng viên còn nặng về thuyết trình, chưa thực sự phát huy được tính tích cực, chủ động, sáng tạo của người học. Công tác quản lý đào tạo, bồi dưỡng thiếu đồng, bộ nhất là khâu quản lý chất lượng tự học tập và tự rèn luyện của học viên.
2. Một số giải pháp nâng cao chất lượng đào tạo, bồi dưỡng cán bộ của Trường Chính trị tỉnh Điện Biên
Để tiếp tục đổi mới, nâng cao chất lượng đào tạo, bồi dưỡng cán bộ lãnh đạo, quản lý cấp cơ sở, trong thời gian tới, hoạt động đào tạo, bồi dưỡng của nhà trường cần tập trung thực hiện một số giải pháp chủ yếu sau đây:
Một là, quản lý tốt việc thực hiện quy chế đào tạo, đặc biệt là những quy định về thi, kiểm tra; duy trì tốt nền nếp dạy và học; thực hiện đồng bộ các biện pháp quản lý nhằm nâng cao ý thức tự giác trong học tập, rèn luyện của học viên.
Hai là, tiếp tục đổi mới phương pháp dạy và học theo hướng lấy người học làm trung tâm, tăng cường hướng dẫn bài tập tình huống; quán triệt và thực hiện tốt phương châm “lý luận liên hệ với thực tiễn; học đi đôi với hành”, tăng cường quản lý các khâu tự học, tự nghiên cứu, phát huy tính độc lập, sáng tạo của người học. Tiếp tục đổi mới việc viết tiểu luận cuối khóa chương trình chuyên viên chính, đề tài đi vào những vấn đề cụ thể, thiết thực dưới dạng đề án công tác, kế hoạch công tác, xử lý tình huống.
Ba là, tăng cường và tổ chức triển khai có hiệu quả các chương trình bồi dưỡng theo chức danh, bồi dưỡng kỹ năng lãnh đạo, quản lý góp phần nâng cao năng lực, trình độ cho đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý cấp cơ sở.
Bốn là, tăng cường kiểm tra, thanh tra, quản lý đào tạo nhằm tạo ra bước đột phá, khắc phục tình trạng trì trệ trong công tác dạy và học; xử lý nghiêm những trường hợp vi phạm quy chế, đồng thời khen thưởng kịp thời những cá nhân, tổ chức tiêu biểu có nhiều thành tích trong công tác giảng dạy và nghiên cứu khoa học.
Nâng cao chất lượng đào tạo, bồi dưỡng là một yêu cầu khó, đòi hỏi mỗi trường chính trị phải tiến hành nhiều giải pháp đồng bộ và được sự quan tâm sát sao của địa phương. Trong thời gian tới, Trường Chính trị tỉnh Điện Biên tiếp tục đổi mới và nâng cao hơn nữa chất lượng đào tạo, bồi dưỡng để đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp đổi mới, xứng đáng là trung tâm đào tạo đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý của tỉnh Điện Biên.
1. Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2021, t. 5, tr. 313.
2. Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, t. 5, tr. 309.
3. https://tulieuvankien.dangcongsan.vn/van-kien-tu-lieu-ve-dang/hoi-nghi-bch-trung-uong/khoa-xii/nghi-quyet-so-26-nqtw-ngay-1952018-hoi-nghi-lan-thu-bay-ban-chap-hanh-trung-uong-dang-khoa-xii-ve-tap-trung-xay-dung-doi-374.
ThS. NGUYỄN XUÂN THÀNH
Trường Chính trị tỉnh Điện Biên
