1. Vai trò, trách nhiệm của bí thư chi bộ trong bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch trong tình hình mới
Trong hệ thống tổ chức của Đảng Cộng sản Việt Nam, chi bộ là thành tố cấu tạo nên tổ chức cơ sở đảng (gồm đảng bộ cơ sở và chi bộ cơ sở). Chi bộ được lập ra ở các cơ sở xã, phường, thị trấn, cơ quan, hợp tác xã, doanh nghiệp, đơn vị sự nghiệp, đơn vị cơ sở trong quân đội, công an và các đơn vị cơ sở khác khi có đủ điều kiện. Nhiệm vụ của chi bộ được Điều lệ Đảng quy định: Chi bộ lãnh đạo thực hiện nhiệm vụ chính trị của đơn vị; giáo dục, quản lý và phân công công tác cho đảng viên; làm công tác vận động quần chúng và công tác phát triển đảng viên, kiểm tra, thi hành kỷ luật đảng viên; thu, nộp đảng phí. Chi bộ, chi ủy họp thường lệ mỗi tháng một lần. Mọi chủ trương, nghị quyết của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước đều được thực hiện tại chi bộ, thông qua hành động thực tiễn của từng cán bộ, đảng viên trong chi bộ. Vai trò của chi bộ trong hệ thống tổ chức của Đảng được Chủ tịch Hồ Chí Minh xác định: “Chi bộ là gốc rễ của Đảng ở trong quần chúng. Chi bộ tốt thì mọi chính sách của Đảng đều được thi hành tốt, mọi công việc đều tiến bộ không ngừng”1; “Mỗi chi bộ của Đảng phải là một hạt nhân lãnh đạo quần chúng ở cơ sở, đoàn kết chặt chẽ, liên hệ mật thiết với quần chúng, phát huy được trí tuệ và lực lượng vĩ đại của quần chúng”2; “Đảng mạnh là do chi bộ tốt. Chi bộ tốt là do các đảng viên đều tốt”3.
Nghị quyết số 35-NQ/TW, ngày 22/10/2018 của Bộ Chính trị về tăng cường bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch trong tình hình mới nhấn mạnh, bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch là một nội dung cơ bản, sống còn của công tác xây dựng Đảng; là nhiệm vụ quan trọng hàng đầu của toàn Đảng, toàn quân, toàn dân, trong đó lực lượng tuyên giáo các cấp là nòng cốt; là công việc tự giác, thường xuyên của cấp ủy, tổ chức đảng, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và đoàn thể chính trị - xã hội các cấp; của từng địa phương, cơ quan, đơn vị và của từng cán bộ, đảng viên. Với vai trò là người đứng đầu chi ủy và chi bộ, trong thực hiện nhiệm vụ trên, bí thư chi bộ có những trách nhiệm sau:
Thứ nhất, trực tiếp lĩnh hội, nghiên cứu và quán triệt chủ trương, nghị quyết của Đảng trong tập thể chi ủy và chi bộ; xây dựng phương hướng, nội dung, nhiệm vụ bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng.
Chi bộ là đơn vị cuối cùng trong hệ thống tổ chức của Đảng, có chức năng thực hiện mọi chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước và nhiệm vụ chính trị của địa phương, trong đó có nhiệm vụ bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch. Trong chi bộ, bí thư là người đầu tiên lĩnh hội, tiếp thu chủ trương, nhiệm vụ bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng từ cấp ủy cấp trên, phổ biến và cùng tập thể chi ủy nghiên cứu chủ trương, nghị quyết, phân tích tình hình thực tiễn tại cơ quan, đơn vị, dự kiến chương trình và kế hoạch thực hiện nhiệm vụ bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, tiếp đó quán triệt trong chi bộ thực hiện. Chương trình thực hiện nhiệm vụ bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng xác định rõ mục đích, nhiệm vụ và phương pháp thực hiện của chi bộ cũng như quy định trách nhiệm cho mỗi cán bộ, đảng viên.
Thứ hai, cùng tập thể chi ủy tổ chức thực hiện nhiệm vụ bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch.
Là người đứng đầu chi bộ, bí thư chi bộ có vai trò phân công nhiệm vụ, hướng dẫn, điều phối, giám sát quá trình thực hiện nhiệm vụ của cán bộ, đảng viên, đồng thời thường xuyên nắm bắt tình hình diễn biến tư tưởng của đảng viên trong chi bộ cũng như của quần chúng trong cơ quan, đơn vị, tổ chức. Bí thư chi bộ phải là người nhận diện rõ những yếu tố tác động, ảnh hưởng đến tư tưởng của cán bộ, đảng viên và quần chúng, trong đó có sự tác động của những luận điệu phản động, xuyên tạc chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước.
Thứ ba, phát huy sức mạnh đoàn kết của chi bộ, thường xuyên cổ vũ, động viên, khích lệ đảng viên và quần chúng tích cực tham gia bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch.
Bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng là bảo vệ Đảng, bảo vệ chính quyền nhân dân, bảo vệ chế độ xã hội chủ nghĩa. Do đó, đây là trách nhiệm của mọi cán bộ, đảng viên và mỗi người dân. Là người phụ trách công tác tư tưởng của chi bộ, bí thư chi bộ có trách nhiệm động viên, khích lệ và hướng dẫn đảng viên, quần chúng tham gia đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch, bảo vệ vững chắc nền tảng tư tưởng của Đảng.
Đặc biệt, bí thư chi bộ cần chú trọng phát huy vai trò của những đảng viên có trình độ lý luận, kiến thức pháp luật, bản lĩnh chính trị, có trải nghiệm thực tiễn để làm gương, là nhân tố truyền cảm hứng, dẫn dắt tập thể chi bộ và quần chúng đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch.
Thứ tư, cùng tập thể chi ủy lãnh đạo các tổ chức quần chúng trong cơ quan, đơn vị tham gia bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch.
Bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch là trách nhiệm của cả hệ thống chính trị, trong đó đặc biệt là của Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể chính trị - xã hội, trực tiếp làm công tác tuyên truyền, giáo dục, vận động, tập hợp quần chúng thực hiện chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, thực hiện nhiệm vụ chính trị của cơ quan, đơn vị, địa phương. Bí thư chi bộ cần thường xuyên sâu sát, nắm vững hoạt động của các đoàn thể chính trị - xã hội, định hướng việc tham gia bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng trên cơ sở hiểu rõ tâm tư, nguyện vọng của quần chúng, thấy được sự tác động của những yếu tố bên ngoài đến tư tưởng của quần chúng, từ đó có biện pháp tuyên truyền, giải thích kịp thời.
Thứ năm, phản ánh kết quả thực hiện nhiệm vụ, đề xuất kinh nghiệm, sáng kiến với cấp ủy cấp trên trong công tác bảo vệ nền tảng tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch.
Nhiệm vụ bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng được thực hiện thống nhất trong toàn Đảng và hệ thống chính trị. Để bảo đảm sự lãnh đạo tập trung, thống nhất, các tổ chức đảng cấp dưới phải thường xuyên thực hiện sự chỉ đạo của cấp ủy cấp trên, đồng thời có trách nhiệm báo cáo, phản ánh với cấp ủy cấp trên về quá trình và kết quả thực hiện. Trong quá trình thực hiện, bí thư chi bộ báo cáo với cấp ủy cấp trên về tình hình những khó khăn và kinh nghiệm của chi bộ, đặc biệt là đề xuất những sáng kiến của chi bộ trong thực hiện nhiệm vụ bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng.
Thứ sáu, nêu gương trong thực hiện nhiệm vụ bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch trước chi bộ và quần chúng.
Bí thư chi bộ luôn gắn bó với đảng viên và quần chúng. Mọi lời nói, thái độ và hành động của bí thư chi bộ đều trong tầm nhìn, suy nghĩ, đánh giá của đảng viên và quần chúng. Suy nghĩ, lời nói, thái độ, tác phong, hành động của bí thư chi bộ ảnh hưởng lớn tới hiệu quả thuyết phục đảng viên, quần chúng. Bởi vậy, nêu gương tốt là một trong những cách thức hiệu quả nhất giúp bí thư chi bộ thuyết phục đảng viên và quần chúng thực hiện nhiệm vụ bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch.
Nêu gương tốt của bí thư chi bộ trong thực hiện nhiệm vụ bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch biểu hiện ở việc luôn luôn tin tưởng và chấp hành quan điểm, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, có lập trường chính trị kiên định, vững vàng, sẵn sàng đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch để bảo vệ uy tín của Đảng, Nhà nước, bảo vệ chế độ xã hội chủ nghĩa.
2. Một số giải pháp phát huy vai trò, trách nhiệm của đội ngũ bí thư chi bộ trong công tác bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch trong tình hình mới
Một là, tiếp tục quán triệt và nâng cao nhận thức trách nhiệm của đội ngũ bí thư chi bộ trong việc bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch trong tình hình mới.
Bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch là nhiệm vụ quan trọng và thường xuyên của Đảng, trong đó chi bộ là địa bàn trọng yếu, có ý nghĩa chiến lược. Kết quả và chất lượng của việc thực hiện nhiệm vụ trên chủ yếu phụ thuộc vào nhận thức của bí thư chi bộ: nếu bí thư chi bộ có nhận thức, trách nhiệm cao thì việc triển khai trong chi ủy, chi bộ sẽ được thực hiện nghiêm túc, thực chất; ngược lại, nếu bí thư chi bộ có nhận thức sai lệch, không nêu cao tinh thần trách nhiệm thì việc triển khai sẽ hời hợt, chiếu lệ, không thực chất, dẫn đến kết quả không đáp ứng mục tiêu. Do đó, việc đầu tiên, trước hết là cấp ủy cấp trên trực tiếp phải quán triệt nhằm nâng cao nhận thức, trách nhiệm của đội ngũ bí thư chi bộ trong thực hiện nhiệm vụ bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, cung cấp nội dung quan điểm, chủ trương của Đảng về bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng cũng như tài liệu, thông tin về sự lãnh đạo, chỉ đạo của tổ chức đảng cấp trên và những yêu cầu triển khai thực hiện tại chi bộ.
Bên cạnh đó, cấp ủy cấp trên cần chia sẻ, kịp thời giải đáp những băn khoăn, khúc mắc của đội ngũ bí thư chi bộ trong thực hiện nhiệm vụ bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, bảo đảm thống nhất cao về nhận thức trong đội ngũ cán bộ.
Hai là, thường xuyên bồi dưỡng kiến thức, kỹ năng thực hiện nhiệm vụ bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch cho đội ngũ bí thư chi bộ.
Để bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch, đội ngũ bí thư chi bộ không chỉ cần có nhận thức, trách nhiệm cao, mà còn cần có kiến thức, kỹ năng, phương pháp. Kiến thức bảo vệ nền tảng tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch là những tri thức, hiểu biết về quan điểm, chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, về những quan điểm, luận điệu xuyên tạc, âm mưu, thủ đoạn của các thế lực thù địch. Kỹ năng, phương pháp đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch là cách thức, biện pháp được sử dụng trong quá trình thực hiện nhiệm vụ bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, bảo đảm phù hợp, đạt hiệu quả cao nhất. Trách nhiệm bồi dưỡng kiến thức, kỹ năng, phương pháp bảo vệ nền tảng tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch thuộc về cấp ủy cấp trên và các cơ quan, tổ chức có thẩm quyền như: ban tuyên giáo, trường chính trị, trung tâm chính trị quận, huyện... Việc tổ chức bồi dưỡng cần chú ý bảo đảm linh hoạt về đối tượng, thời gian, địa điểm, nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho đội ngũ bí thư chi bộ tham gia. Nội dung và hình thức bồi dưỡng cũng cần thường xuyên đổi mới cho phù hợp và hiệu quả.
Ba là, tăng cường sự lãnh đạo của cấp ủy cấp trên đối với đội ngũ bí thư chi bộ trong bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch.
Tăng cường sự lãnh đạo của cấp ủy cấp trên là một trong những yếu tố bảo đảm phát huy vai trò của đội ngũ bí thư chi bộ trong thực hiện nhiệm vụ bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch. Sự lãnh đạo của cấp ủy cấp trên đối với bí thư chi bộ trước hết là quán triệt, cập nhật những chủ trương, nghị quyết của Đảng về bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch đối với đội ngũ bí thư chi bộ; đồng thời, thường xuyên kiểm tra, giám sát quá trình tổ chức thực hiện, kịp thời hướng dẫn, chỉ đạo các chi bộ.
Bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch là nhiệm vụ khó khăn, phức tạp, đòi hỏi cấp ủy cấp trên, nhất là bí thư cấp ủy phải luôn đồng hành, sẵn sàng hỗ trợ đội ngũ bí thư chi bộ trong quá trình thực hiện. Những đề xuất, kiến nghị của bí thư chi bộ phải được xem xét và giải quyết kịp thời, thỏa đáng (trong trường hợp thuộc thẩm quyền của cơ quan, tổ chức khác, cấp ủy cấp trên phải kịp thời đề xuất và kiến nghị biện pháp giải quyết).
Bốn là, tích cực tổng kết các mô hình chi bộ và bí thư chi bộ thực hiện tốt nhiệm vụ bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch.
Trong quá trình thực hiện nhiệm vụ bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch, có nhiều tập thể chi bộ, bí thư chi bộ đã có những cách làm hay, sáng tạo, đạt hiệu quả cao. Các tỉnh ủy, thành ủy trực thuộc Trung ương cần tăng cường tổng kết, biểu dương, khen thưởng và giới thiệu các mô hình đó để chỉ đạo nhân rộng trong địa bàn tỉnh và thành phố, bảo đảm phù hợp với từng loại hình tổ chức cơ sở đảng.
Năm là, phát huy tinh thần tích cực, tự giác và bản lĩnh chính trị của đội ngũ bí thư chi bộ trong công tác bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch.
Phát huy vai trò, trách nhiệm của đội ngũ bí thư chi bộ trong bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch là sự tác động của các cơ quan, tổ chức có thẩm quyền, trực tiếp là cấp ủy cấp trên chi bộ, song đó là những tác động từ bên ngoài. Hiệu quả từ sự tác động đó còn tùy thuộc vào ý thức tiếp nhận và năng lực thực hiện của mỗi cá nhân bí thư chi bộ. Do đó, các chủ thể có thẩm quyền cần có sự hiểu biết, phân tích, đánh giá toàn diện về đối tượng, từ đó có tác động phù hợp.
Để khơi dậy và phát huy tính tích cực, tự giác cũng như tinh thần trách nhiệm của đội ngũ bí thư chi bộ trong bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch, các cơ quan, tổ chức có thẩm quyền cần có cơ chế động viên, khen thưởng, khuyến khích những bí thư chi bộ có thành tích xuất sắc, có sáng kiến giá trị được đúc rút từ thực tiễn lãnh đạo chi bộ; đồng thời có trách nhiệm bảo vệ bí thư chi bộ trong quá trình thực hiện nhiệm vụ.
Mỗi bí thư chi bộ phải tích cực học tập, nghiên cứu, không ngừng nâng cao nhận thức, năng lực, bản lĩnh và kỹ năng, phương pháp bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch. Tập thể chi ủ y và chi bộ phải đoàn kết, thống nhất trên nguyên tắc tập trung dân chủ, là chỗ dựa tin cậy cho bí thư chi bộ hoàn thành nhiệm vụ được giao.
1, 2. Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2021, t. 14, tr. 193, 28.
3. Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, t. 15, tr. 113.
TS. NGUYỄN THỌ ÁNH
Học viện Báo chí và Tuyên truyền
