1. Tầm quan trọng của giáo dục lý luận chính trị cho thanh niên trong kỷ nguyên số
Giáo dục lý luận chính trị cho thanh niên là vấn đề được Chủ tịch Hồ Chí Minh và Đảng ta hết sức coi trọng, xem đây là nhiệm vụ trọng tâm, thường xuyên trong công tác tư tưởng của Đảng, nội dung trọng yếu của công tác tuyên giáo, dân vận. Công tác giáo dục lý luận chính trị đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ và phát triển chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, quan điểm, đường lối của Đảng, làm cho hệ tư tưởng của Đảng, của giai cấp công nhân, lý tưởng xã hội chủ nghĩa, những giá trị tốt đẹp trong truyền thống văn hóa dân tộc, những tinh hoa văn hóa thế giới chiếm vị trí chủ đạo trong đời sống tinh thần xã hội; góp phần xây dựng con người mới xã hội chủ nghĩa, nâng cao kiến thức, trình độ trí tuệ, bồi dưỡng ý chí, tình cảm, lối sống tốt đẹp cho con người Việt Nam. Công tác tư tưởng là một phương thức góp phần tạo sự thống nhất trong Đảng, sự đồng thuận trong nhân dân và thực hiện dân chủ xã hội chủ nghĩa1. Thanh niên là lực lượng kế cận, đóng vai trò nòng cốt trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và xây dựng chủ nghĩa xã hội. Họ cần vững vàng về nền tảng tư tưởng của Đảng, nắm chắc chủ trương, đường lối, nghị quyết của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước và biết vận dụng sáng tạo vào thực tiễn, làm chủ tương lai dân tộc trong kỷ nguyên phát triển mới. Trong bối cảnh chuyển đổi số và hội nhập quốc tế sâu rộng, thanh niên Việt Nam ngày càng khẳng định vai trò là lực lượng xung kích, góp phần dẫn dắt quá trình hội nhập và hiện thực hóa khát vọng phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc. Trên nền tảng kế thừa sự nghiệp cách mạng vẻ vang của Đảng và dân tộc, thanh niên phải được bồi dưỡng để có bản lĩnh chính trị vững vàng, thế giới quan khoa học và tư duy lý luận sắc bén. Do đó, tăng cường và đổi mới công tác giáo dục lý luận chính trị, công tác tuyên giáo đối với thanh niên là yêu cầu chiến lược, quyết định đến sự trường tồn của dân tộc và sự phát triển bền vững của đất nước.Trong kỷ nguyên số, giáo dục lý luận chính trị cho thanh niên là nhiệm vụ cấp thiết, là nội dung trọng tâm của công tác lý luận, tuyên giáovà dân vận của Đảng. Đây là điều kiện quan trọng để thanh niên giữ vững bản lĩnh chính trị, phát huy vai trò trụ cột trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Không gian số mở ra cơ hội tiếp cận tri thức toàn cầu, đồng thời tiềm ẩn nhiều thách thức do sự lan truyền nhanh chóng của các luồng thông tin đa chiều, phức tạp, trong đó có những tư tưởng cực đoan, phản động, xuyên tạc nền tảng tư tưởng của Đảng, phủ nhận con đường xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam. Thanh niên là nhóm đối tượng dễ bị tác động bởi tâm lý muốn thể hiện bản thân, nhu cầu khẳng định cá tính và sự thiếu kinh nghiệm thực tiễn. Trước tình hình đó, công tác giáo dục lý luận chính trị giữ vai trò định hướng, giúp thanh niên hình thành thế giới quan, nhân sinh quan khoa học, tư duy phản biện sắc bén, khả năng nhận diện và phản bác các luận điệu sai trái, thù địch. Việc củng cố niềm tin vào con đường phát triển đất nước dưới sự lãnh đạo của Đảng là cơ sở để hệ tư tưởng của Đảng, các giá trị truyền thống dân tộc và tinh hoa nhân loại giữ vai trò chủ đạo trong đời sống tinh thần của thế hệ trẻ. Các thế lực thù địch, phản động triệt để lợi dụng môi trường mạng để phát tán thông tin xấu, độc, bóp méo lịch sử, xuyên tạc vai trò lãnh đạo của Đảng, gieo rắc hoài nghi, làm suy giảm lòng tin, cổ xúy chủ nghĩa cá nhân, lối sống thực dụng, gây phân hóa tư tưởng, xói mòn sự đồng thuận xã hội và phá hoại khối đại đoàn kết toàn dân tộc. Trước thực trạng đó, tăng cường giáo dục lý luận chính trị cho thanh niên không chỉ là nhiệm vụ cấp bách mà còn mang ý nghĩa chiến lược, bảo đảm ổn định chính trị, xã hội và phát triển bền vững đất nước trong thời đại mới. Trong bối cảnh trên, công tác giáo dục lý luận chính trị, tuyên giáo và dân vận có ý nghĩa quan trọng đối với việc định hình cho thanh niên một kim chỉ nam đúng đắn về chính trị. Công tác giáo dục lý luận chính trị, công tác tuyên giáo hiệu quả sẽ có tác dụng khơi dậy mạnh mẽ tinh thần yêu nước, ý chí tự cường dân tộc, sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc và khát vọng phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc2. Nền tảng lý luận vững chắc có ý nghĩa quan trọng đối với việc hình thành ở thanh niên hệ giá trị, đạo đức, lối sống lành mạnh, đoàn kết và có trách nhiệm với bản thân, gia đình, cộng đồng; khơi dậy lòng yêu nước, tinh thần tự hào dân tộc, ý thức cống hiến và phụng sự Tổ quốc, khát vọng phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc và bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa. Qua đó, thúc đẩy thanh niên tích cực tham gia vào các hoạt động phát triển kinh tế - xã hội, bảo vệ an ninh, quốc phòng. Kỷ nguyên số thúc đẩy mạnh mẽ quá trình toàn cầu hóa và giao thoa văn hóa, tạo điều kiện thuận lợi để thanh niên Việt Nam tiếp cận đa dạng hệ giá trị văn hóa và tư tưởng trên phạm vi toàn cầu. Tuy nhiên, song hành với những cơ hội đó là những thách thức không nhỏ, đặc biệt là nguy cơ bị “xâm lăng văn hóa”, sự mai một giá trị truyền thống, cùng với những biểu hiện lệch chuẩn như lối sống “Tây hóa”, tâm lý sính ngoại, thái độ vô cảm, thờ ơ với bản sắc dân tộc. Điều này đặt ra yêu cầu cấp thiết đối với công tác giáo dục nhằm hình thành và bồi dưỡng cho thanh niên phẩm chất đạo đức, lối sống lành mạnh, tinh thần yêu nước, ý thức tự tôn dân tộc và trách nhiệm công dân. Trước những thách thức của kỷ nguyên số, công tác giáo dục lý luận chính trị, công tác tuyên giáo và dân vận có vai trò nền tảng trong việc trang bị cho thanh niên hệ thống tri thức lý luận vững chắc, từ đó hình thành “kháng thể tư tưởng” giúp họ chủ động nhận diện và đề kháng trước các trào lưu, lối sống lệch chuẩn, cũng như các quan điểm trái với truyền thống văn hóa và định hướng phát triển của dân tộc. Qua đó, hun đúc ở thanh niên tinh thần tự hào dân tộc và bản sắc văn hóa Việt Nam; định hướng để nâng cao ý thức, trách nhiệm giữ gìn và phát huy giá trị văn hóa dân tộc trong môi trường hội nhập, đồng thời tiếp thu có chọn lọc tinh hoa văn hóa nhân loại; giúp thanh niên Việt Nam trong kỷ nguyên số không chỉ là “người dùng” mà còn trở thành “công dân số” có ý thức. Nền tảng lý luận vững chắc, hiểu biết về pháp luật giúp họ hiểu rõ quyền và trách nhiệm của mình trong môi trường số, tôn trọng pháp luật, đạo đức và văn hóa trên không gian mạng. Điều này góp phần ngăn chặn các hành vi tiêu cực như phát tán tin giả, bôi nhọ, hoặc vi phạm quyền riêng tư trên không gian mạng. Trong thời đại chuyển đổi số, yêu cầu về nguồn nhân lực chất lượng cao ngày càng khắt khe. Thanh niên cần có tư duy toàn cầu, khả năng thích ứng, đổi mới và chịu trách nhiệm. Công tác giáo dục lý luận chính trị, đặc biệt là tuyên giáo, góp phần khơi dậy tinh thần đổi mới, sáng tạo, chủ động nắm bắt công nghệ, ứng dụng hiệu quả trong học tập, nghiên cứu, khởi nghiệp và hoạt động cộng đồng. Tư duy lý luận vững chắc giúp thanh niên kết hợp nhuần nhuyễn giữa lý luận và thực tiễn, giữa kiên định và đổi mới, kế thừa và sáng tạo; từ đó có khả năng tư duy biện chứng, nhìn nhận vấn đề toàn diện, thích ứng linh hoạt với những biến động của thời đại, đóng góp tích cực vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong kỷ nguyên số. Thực trạng nêu trên trở thành động lực thúc đẩy việc đổi mới, nâng cao hiệu quả công tác giáo dục lý luận chính trị, nhất là công tác tuyên giáo đối với thanh niên. Đây cũng chính là những đòi hỏi cấp bách, khách quan được Đảng và Nhà nước quan tâm trong thời gian qua. Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng nhấn mạnh: Đổi mới căn bản nội dung, chương trình, phương pháp giáo dục lý luận chính trị theo hướng khoa học, sáng tạo, hiện đại và gắn lý luận với thực tiễn... nâng cao chất lượng, hiệu quả và phù hợp với từng đối tượng... khắc phục tình trạng ngại học, lười học lý luận chính trị trong cán bộ, đảng viên3. Đối với công tác giáo dục thanh niên, nhất là đối với sinh viên trong các trường đại học, cao đẳng, cần phải “tăng cường giáo dục công dân, giáo dục tư tưởng - đạo đức, lòng yêu nước, chủ nghĩa Mác - Lênin, đưa việc giảng dạy tư tưởng Hồ Chí Minh vào nhà trường phù hợp với lứa tuổi và từng bậc học. Coi trọng hơn nữa các môn khoa học xã hội và nhân văn”4. Đồng thời, phải: “đổi mới mạnh mẽ nội dung, hình thức, biện pháp giáo dục chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, tuyên truyền sâu rộng đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước”5. Để đáp ứng những đòi hỏi khách quan trong kỷ nguyên số, yêu cầu đặt ra đối với công tác giáo dục lý luận chính trị, công tác tuyên giáo, dân vận không chỉ bảo đảm tính cốt lõi, cơ bản mà cần kết hợp đa dạng, phong phú phương pháp, hình thức tổ chức giáo dục, tuyên giáo. Tận dụng hiệu quả những ưu thế của không gian số, công nghệ thông tin, tăng cường truyền thông, xuất bản số để tuyên truyền, giáo dục lý luận chính trị, thông qua các hoạt động thực tế, dấn thân để thanh niên trải nghiệm, vận dụng lý luận vào thực tiễn, hình thành bản lĩnh và phát triển năng lực bản thân. Việc chuyển đổi này phải diễn ra từ hệ thống giáo dục quốc dân, hệ thống trường chính trị, tới các phong trào, hoạt động của thanh niên, công tác truyền thông, báo chí. Tăng cường ứng dụng công nghệ số trong công tác nghiên cứu, tổng kết lý luận và thực tiễn, xã hội hóa sản phẩm, công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục đường lối chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước. Cần đưa thanh niên lên tuyến đầu trong thực hiện nhiệm vụ bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch trong tình hình mới, nhất là trên không gian mạng, môi trường truyền thông, báo chí và các diễn đàn chính trị, xã hội trong nước và quốc tế.
2. Thực trạng công tác giáo dục lý luận chính trị cho thanh niên trong kỷ nguyên số
Theo số liệu của Ủy ban Quốc gia về thanh niên Việt Nam, năm 2022, nước ta có hơn 22,1 triệu người trong độ tuổi thanh niên, chiếm khoảng 22,5% dân số cả nước và gần 36% lực lượng lao động6. Trong những năm qua, công tác giáo dục lý luận chính trị, công tác tuyên giáo, nhất là với đối tượng thanh niên đạt nhiều tiến triển. Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng nhấn mạnh: Công tác bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch được lãnh đạo, chỉ đạo tập trung, chuyển biến tích cực; nghiên cứu và giáo dục lý luận chính trị tiếp tục được chú trọng, đổi mới, góp phần tạo sự đoàn kết nhất trí trong Đảng, đồng thuận trong xã hội7. Công tác giáo dục lý luận chính trị đã góp phần hình thành thế giới quan, phương pháp nhận thức khoa học, tính tích cực chính trị cho thanh niên, tạo ra sự thống nhất tư tưởng trong tổ chức Đoàn thanh niên, cổ vũ tinh thần sáng tạo cách mạng của thanh niên và nhân dân thực hiện thắng lợi mục tiêu, lý tưởng của Đảng, góp phần xây dựng lực lượng thanh niên Việt Nam từng bước trở thành thế hệ công dân số, công dân toàn cầu. Mặc dù đã đạt được những kết quả nhất định, công tác giáo dục lý luận chính trị cho thanh niên Việt Nam hiện nay vẫn chưa đáp ứng đầy đủ yêu cầu của thời đại, nhất là trong bối cảnh kỷ nguyên số. Thực tiễn cho thấy, hoạt động này còn bộc lộ nhiều hạn chế và đang đối mặt với không ít thách thức. Quá trình toàn cầu hóa, hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng, cùng với tác động mạnh mẽ của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư, sự bùng nổ của công nghệ số và trí tuệ nhân tạo (AI), đang làm thay đổi sâu sắc các lĩnh vực của đời sống xã hội, từ kinh tế, chính trị, văn hóa đến an ninh - quốc phòng. Trong bối cảnh đó, công tác bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đặc biệt là giáo dục lý luận chính trị cho thanh niên, sinh viên các trường đại học cần được quan tâm đúng mức, với nội dung và phương thức phù hợp, hiệu quả hơn. Chất lượng và hiệu quả học tập, nghiên cứu lý luận chính trị của sinh viên còn hạn chế. Một bộ phận cấp ủy đảng, cán bộ đoàn, thanh niên trong đó có cả những người đang giữ vị trí lãnh đạo, quản lý chưa nhận thức đầy đủ về vai trò, ý nghĩa chiến lược của việc học tập lý luận chính trị, dẫn đến biểu hiện thiếu quan tâm, xem nhẹ, thậm chí ngại học, lười học lý luận chính trị. Việc nghiên cứu, vận dụng và phát triển chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh chưa đạt yêu cầu; các giá trị cốt lõi của hệ thống lý luận kinh điển chưa được chú trọng đúng mức. Nhiều vấn đề lý luận và thực tiễn mới phát sinh trong bối cảnh hiện nay chưa được nghiên cứu sâu, nhận thức còn phiến diện hoặc chưa đầy đủ. “Công tác giáo dục lý luận chính trị còn nhiều hạn chế, yếu kém cả về nội dung, phương pháp, đội ngũ cán bộ giảng dạy”8.
Nội dung, chương trình học tập chậm đổi mới, nhất là trong các cơ sở giáo dục đại học, còn mang nặng tính hàn lâm, dàn trải. Phương pháp, hình thức giáo dục lý luận chính trị, tuyên giáo còn giáo điều, áp đặt, thiếu chiều sâu, còn có dấu hiệu phong trào. Công tác xuất bản, truyền thông, tuyên truyền, giáo dục lý luận, phổ biến chính sách, pháp luật của Nhà nước còn sơ cứng, đơn điệu. Việc ứng dụng công nghệ thông tin, khai thác hiệu quả nền tảng công nghệ số trong giáo dục lý luận chính trị, tuyên giáo còn chưa đáp ứng được đòi hỏi của thực tiễn, còn thụ động, chưa bắt kịp với những thay đổi của quá trình chuyển đổi số, chưa đáp ứng được nhu cầu của thanh niên. Tình trạng suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, cùng các biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ chưa được đẩy lùi triệt để. Công tác đấu tranh phòng, chống “diễn biến hòa bình”, nhất là trên không gian mạng còn thiếu sắc bén và chưa thực sự hiệu quả. Những hạn chế của quá trình đổi mới và phát triển đất nước, mặt trái của cơ chế thị trường, tư tưởng phản động, thù địch, lối sống nặng về vật chất, văn hóa không lành mạnh đã tác động tiêu cực đến nhận thức và tâm lý của một bộ phận thanh niên, nhất là những người đang tham gia vào bộ máy quản lý, lãnh đạo các cấp. Thực tiễn cho thấy, nhiều thanh niên còn hạn chế về nhận thức lý luận chính trị, thiếu bản lĩnh, “nhẹ dạ cả tin”, bị các đối tượng phản động lợi dụng, lôi kéo thông qua các hoạt động trá hình để truyền bá tư tưởng cực đoan, chống đối Đảng, Nhà nước, phủ nhận vai trò lãnh đạo của Đảng, hoặc cổ xúy việc lợi dụng tự do ngôn luận để “phản biện” sai lệch. Điều này khiến một số thanh niên lạc lối, vi phạm pháp luật và có thái độ bất mãn với xã hội, dù họ được sinh ra và lớn lên trong hòa bình, độc lập. Có nhiều nguyên nhân dẫn đến những hạn chế, tồn tại nói trên. Trước hết, đó là do nhận thức của một bộ phận cấp ủy đảng chưa nhận thức đầy đủ về ý nghĩa, vị trí, tầm quan trọng của việc đổi mới và nâng cao chất lượng giáo dục lý luận chính trị và công tác tuyên giáo đối với thanh niên. Nội dung giáo dục lý luận chính trị, tuyên giáo chậm đổi mới so với yêu cầu của thực tiễn. Công tác lãnh đạo, chỉ đạo của một số cấp ủy và tổ chức đoàn còn thiếu sâu sát, chưa mạnh mẽ, thống nhất, còn chồng chéo và chậm đổi mới về phương pháp giảng dạy, học tập, tuyên truyền, giáo dục. Việc tận dụng những ưu thế của nền tảng công nghệ số chưa được chú trọng, thiếu hiệu quả. Chế độ, chính sách và điều kiện triển khai nhiệm vụ giáo dục lý luận chính trị, tuyên giáo còn nhiều bất cập. Các thế lực thù địch và đối tượng cơ hội chính trị không ngừng đẩy mạnh các hoạt động chống phá hệ tư tưởng, cương lĩnh và đường lối chính trị của Đảng.
3. Một số giải pháp nâng cao hiệu quả giáo dục lý luận chính trị cho thanh niên trong kỷ nguyên số
Hiện nay, các thế lực thù địch ra sức lợi dụng các phương tiện thông tin đại chúng, nhất là internet, các trang mạng xã hội để tuyên truyền, xuyên tạc, bôi đen, bóp méo lịch sử dân tộc, phủ nhận những giá trị lịch sử cách mạng nhằm chống phá Đảng, Nhà nước và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam. Đối tượng mà chúng nhắm đến là thế hệ trẻ. Đòi hỏi cấp thiết đặt ra là phải nâng cao hiệu quả giáo dục lý luận chính trị, tuyên giáo đối với thanh niên trong kỷ nguyên số. Để giải quyết thỏa đáng vấn đề đó, cần tập trung vào các giải pháp sau:
Thứ nhất, nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của công tác giáo dục lý luận chính trị, công tác tuyên giáo đối với thanh niên. Tăng cường tuyên truyền, giáo dục giúp cho các cấp, các ngành nhận thức đúng, đầy đủ về tính cấp bách và tầm quan trọng của công tác giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống văn hóa cho thế hệ trẻ trong kỷ nguyên số. Từ đó, xác định trách nhiệm của các cấp ủy đảng, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các đoàn thể và toàn xã hội đối với công tác này. Tiếp tục quán triệt sâu sắc tinh thần Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng; xác định công tác đào tạo lý luận chính trị là nhiệm vụ quan trọng và cấp bách của Đảng; bảo đảm tính hệ thống và liên thông giữa các bậc học, trình độ và giữa các phương pháp đào tạo, phù hợp với đối tượng thanh niên để tiếp tục đổi mới, nâng cao chất lượng giảng dạy các môn lý luận chính trị. Tạo sự chuyển biến mạnh mẽ trong nhận thức về đổi mới, nâng cao chất lượng, hiệu quả của công tác giáo dục lý luận chính trị, công tác tuyên giáo, góp phần xây dựng tầng lớp thanh niên có đủ phẩm chất chính trị, đạo đức và năng lực, phong cách làm việc hiệu quả đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa trong kỷ nguyên số.
Thứ hai, tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo của Đảng đối với công tác giáo dục lý luận chính trị và tuyên giáo cho thanh niên trong kỷ nguyên số. Phát huy vai trò của cấp ủy đảng, tổ chức đoàn thể trong việc tổ chức, hướng dẫn, triển khai các hoạt động giáo dục lý luận chính trị phù hợp với đặc điểm của thế hệ trẻ. Đảng cần xây dựng chiến lược tổng thể, có trọng tâm, gắn với yêu cầu chuyển đổi số và hội nhập quốc tế. Cấp ủy các cấp cần cụ thể hóa chiến lược thành kế hoạch hành động thiết thực; tăng cường kiểm tra, giám sát, đôn đốc việc thực hiện; đồng thời ban hành các chủ trương, định hướng phù hợp với thực tiễn. Phát huy vai trò nêu gương của cán bộ, đảng viên, nhất là người đứng đầu, trong công tác tuyên truyền, giáo dục lý luận chính trị, góp phần lan tỏa tinh thần trách nhiệm, củng cố niềm tin và định hướng tư tưởng cho thanh niên. Quán triệt nghiêm túc quan điểm chỉ đạo của Ban Bí thư tại Kết luận số 94-KL/TW, ngày 28/3/2014 về việc tiếp tục đổi mới việc học tập lý luận chính trị trong hệ thống giáo dục quốc dân; tuyên truyền có hiệu quả Kết luận số 94-KL/TW và Hướng dẫn số 127-HD/BTGTW ngày 30/6/2014 của Ban Tuyên giáo Trung ương thực hiện Kết luận số 94-KL/TW gắn với thực hiện Nghị quyết số 29-NQ/TW, ngày 04/11/2013 của Ban Chấp hành Trung ương về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế và Nghị quyết số 35-NQ/TW ngày 22/10/2018 của Bộ Chính trị về tăng cường bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch trong tình hình mới.
Thứ ba, đẩy mạnh đổi mới nội dung, hình thức, phương pháp giáo dục lý luận chính trị, công tác tuyên giáo cho thanh niên trong kỷ nguyên số. Cần bảo đảm tính cốt lõi trong giáo dục lý luận chính trị, nghiên cứu chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh trên cơ sở nắm vững và vận dụng tinh thần, phù hợp với từng đối tượng. Đổi mới xây dựng chương trình giáo dục lý luận chính trị cho thanh niên theo phương châm lý luận gắn với thực tiễn; tăng cường nội dung bồi dưỡng nghiệp vụ và xử lý các tình huống thực tiễn; cập nhật chính sách, pháp luật của Nhà nước trong nội dung đào tạo, bồi dưỡng thanh niên. Chú trọng đổi mới nội dung giáo dục lý luận chính trị theo hướng củng cố nền tảng lý luận, hình thành một thế hệ công dân toàn cầu, phù hợp với bốn trụ cột giáo dục mà UNESCO đã khuyến nghị. Đẩy mạnh đổi mới phương pháp giáo dục lý luận chính trị, tuyên giáo, phát huy tính tích cực, tinh thần tự giác, trách nhiệm và tự học, tự nghiên cứu của thanh niên. Tận dụng hiệu quả công nghệ số, truyền thông đa phương tiện, đổi mới công tác xuất bản, báo chí điện tử trên nền tảng công nghệ số để đa dạng hóa phương thức giáo dục lý luận chính trị, tuyên giáo, tăng cường tính hấp dẫn đối với thanh niên. Tiếp tục ứng dụng công nghệ thông tin, các thành quả của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư để xây dựng chương trình, giáo án điện tử, các nguồn học liệu phục vụ dạy và học lý luận chính trị.
Thứ tư, phát huy vai trò của các tổ chức chính trị - xã hội, nhất là Đoàn Thanh niên trong công tác giáo dục lý luận chính trị, tuyên giáo đối với thanh niên trong kỷ nguyên số. Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh, Hội Sinh viên Việt Nam phải trở thành lực lượng tiên phong, đi đầu trong công tác giáo dục lý luận chính trị, công tác tuyên giáo đối với thanh niên, tuyên truyền chủ trương của Đảng, giáo dục, phổ biến pháp luật, nhất là trên không gian mạng. Nâng cao chất lượng các phong trào đoàn, gắn với thực tiễn để giáo dục lý luận chính trị. Nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác giám sát, phản biện xã hội của Mặt trận Tổ quốc; các tổ chức chính trị - xã hội, phát huy dân chủ và tinh thần đoàn kết của đoàn viên trong việc tham gia góp ý vào các chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước.
Thứ năm, kiện toàn hệ thống cơ sở đào tạo, trung tâm giáo dục lý luận chính trị, cơ quan làm công tác tuyên giáo, dân vận và đội ngũ giảng viên, cán bộ tuyên giáo, dân vận đáp ứng được yêu cầu của kỷ nguyên số. Tăng cường đầu tư xây dựng, củng số, sắp xếp lại, nâng cao hiệu quả hoạt động của hệ thống cơ sở đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị; xây dựng chức năng, nhiệm vụ, tổ chức bộ máy của cơ sở đào tạo phù hợp với tình hình mới, theo hướng nâng cao chất lượng hoạt động, tinh gọn bộ máy, nhiệm vụ rõ ràng. Tăng cường cả về số lượng và chất lượng đội ngũ giảng viên lý luận chính trị, cán bộ nghiên cứu, tham mưu, báo cáo viên, cán bộ tuyên giáo và dân vận đáp ứng được yêu cầu của thực tiễn. Tăng cường đội ngũ giảng viên kiêm chức, thỉnh giảng là cán bộ lãnh đạo, quản lý các cấp có nhiệm vụ làm giảng viên kiêm nhiệm, thỉnh giảng tại các cơ sở giảng dạy các môn lý luận chính trị. Chú trọng, thúc đẩy công tác bồi dưỡng, nâng cao trình độ cho đội ngũ giảng viên, cán bộ tuyên giáo, dân vận, giúp cho đội ngũ này có kiến thức chuyên sâu, kinh nghiệm thực tiễn, phương pháp giảng dạy hiện đại, phù hợp; làm chủ công nghệ số và tâm huyết với nghề. Cần đầu tư hiện đại hóa, đồng bộ hóa, tiêu chuẩn hóa cơ sở hạ tầng và các phương tiện kỹ thuật phục vụ giảng dạy lý luận chính trị, tuyên giáo, dân vận phù hợp với xu thế phát triển khoa học, công nghệ trong kỷ nguyên số.
Thứ sáu, phát huy tính tích cực, chủ động của thanh niên trong việc học tập lý luận chính trị, công tác tuyên giáo. Học tập lý luận chính trị giúp mỗi thanh niên không chỉ có tri thức, nền tảng lý luận vững chắc mà còn củng cố lập trường tư tưởng và bản lĩnh chính trị vững vàng, có khả năng “tự miễn dịch” trước những luận điệu xuyên tạc, phản động của các thế lực thù địch. Mỗi đoàn viên, thanh niên phải thể hiện tinh thần tích cực, chủ động, tự giác thường xuyên cập nhật chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, góp phần xây dựng tổ chức đoàn ngày càng trong sạch, vững mạnh, thực hiện thành công khát vọng xây dựng đất nước phồn vinh trong kỷ nguyên mới.
1. Xem: Nguyễn Trọng Nghĩa: “Nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác tư tưởng, góp phần tạo mọi điều kiện thuận lợi để đất nước bước vào kỷ nguyên vươn mình của dân tộc”, Tạp chí Cộng sản điện tử, ngày 19/02/2025, https://www.tapchicongsan.org.vn/media-story/-/asset_publisher/V8hhp4dK31Gf/content/nang-cao-chat-luong-hieu-qua-cong-tac-tu-tuong-gop-phan-tao-moi-dieu-kien-thuan-loi-de-datnuoc-buoc-vao-ky-nguyen-vuon-minh-cua-dan-toc.
2. Đảng Cộng sản Việt Nam: Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, Nxb. Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2021, t. I, tr. 110.
3. Đảng Cộng sản Việt Nam: Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, Sđd, t. II, tr. 235-236.
4. Trần Thị Anh Đào: Công tác giáo dục lý luận cho sinh viên Việt Nam hiện nay, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2010, tr. 40.
5. Đảng Cộng sản Việt Nam: Văn kiện Đảng toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2018, t. 65, tr. 337.
6. Xem: Trần Quang Vinh: “Tháng Thanh niên: Những “số liệu vàng” về thanh niên Việt Nam”, Vietnamplus, https://www.vietnamplus.vn, ngày 25/3/2022.
7. Đảng Cộng sản Việt Nam: Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, Sđd, t. I, tr. 74.
8. Đảng Cộng sản Việt Nam: Văn kiện Đảng toàn tập, Sđd, t. 66, tr. 402.
