1. Khái niệm tài liệu học tập, quán triệt nghị quyết, chỉ thị, kết luận của Đảng
Điều 4 Quy định số 66-QĐ/TW ngày 06/02/2017 của Ban Bí thư Trung ương Đảng về thể loại, thẩm quyền ban hành và thể thức văn bản của Đảng quy định:
Nghị quyết là văn bản ghi lại các quyết định được thông qua ở đại hội, hội nghị cơ quan lãnh đạo đảng các cấp, hội nghị đảng viên về đường lối, chủ trương, chính sách, kế hoạch hoặc các vấn đề cụ thể.
Chỉ thị là văn bản dùng để chỉ đạo các cấp ủy, tổ chức, cơ quan đảng cấp dưới thực hiện các chủ trương, chính sách hoặc một số nhiệm vụ cụ thể.
Kết luận là văn bản ghi lại ý kiến chính thức của cấp ủy, tổ chức, cơ quan đảng về những vấn đề nhất định hoặc về chủ trương, biện pháp xử lý công việc cụ thể.
Bên cạnh các văn bản được thường xuyên ban hành, Đại hội Đảng toàn quốc, Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bộ Chính trị, Ban Bí thư còn ban hành nhiều loại văn bản khác như: Cương lĩnh chính trị, Điều lệ Đảng, chiến lược, quy chế, quy định, thông tri, hướng dẫn, thông báo, thông cáo, tuyên bố, lời kêu gọi, báo cáo, kế hoạch, quy hoạch, chương trình, đề án, phương án, dự án, tờ trình, công văn, biên bản. Tuy nhiên, chỉ những văn bản có tính định hướng và tầm khái quát cao như: Cương lĩnh chính trị, Điều lệ Đảng, chiến lược, nghị quyết, chỉ thị, kết luận, quy chế, quy định, thông tri, hướng dẫn… mới được Trung ương chỉ đạo xây dựng các tài liệu quán triệt, học tập.
Nghị quyết của Đảng là kết tinh trí tuệ của toàn Đảng, toàn dân; thể hiện đường lối, chủ trương, chính sách lớn của Đảng, được xây dựng trên cơ sở yêu cầu phát triển của cách mạng trong mỗi hoàn cảnh lịch sử cụ thể. Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh nhắc nhở: "Cần nghiên cứu sâu để thấm nhuần tinh thần nghị quyết; nghiên cứu càng sâu thì càng thêm phấn khởi, hoàn thành nhiệm vụ càng tốt. Nhưng cán bộ thấm nhuần chưa đủ. Phải làm cho tinh thần Nghị quyết thấm nhuần trong toàn Đảng, toàn dân, làm cho mọi người thấy hết thắng lợi, khả năng và khó khăn của ta, thấy rõ khả năng của ta to lớn hơn khó khăn nhiều, làm sao cho mọi người vui vẻ, hăng hái làm tròn nhiệm vụ, vì khi nhân dân vui vẻ, hăng hái thì mọi khó khăn sẽ vượt được"1. Người cũng chỉ ra rằng, khi đã có nghị quyết, phải lập tức đốc thúc thực hành nghị quyết đó; phải nắm rõ tình hình sinh hoạt và cách làm việc của cán bộ và nhân dân của từng cấp ủy, địa phương; có như vậy, mới kịp thời thấy rõ những khuyết điểm và những khó khăn để sửa đổi khuyết điểm và tìm ra cách vượt qua mọi khó khăn trong quá trình thực hiện nghị quyết.
Tài liệu học tập nghị quyết của Đảng là loại sách được biên soạn ngắn gọn, súc tích, dễ đọc, dễ hiểu, dễ nhớ; chứa đựng những nội dung cốt lõi của nghị quyết, truyền đạt những chủ trương, đường lối, quan điểm của Đảng trên tất cả các lĩnh vực hay về một vấn đề, một lĩnh vực nào đó. Đây là hệ thống sách dùng cho cán bộ, đảng viên và nhân dân để học tập, quán triệt và là tài liệu để giảng viên, báo cáo viên, người đứng đầu cấp ủy giảng dạy, truyền đạt trong các hội nghị, lớp bồi dưỡng kiến thức cho cán bộ, đảng viên theo từng đối tượng khác nhau.
Hiểu theo nghĩa rộng, tài liệu học tập nghị quyết của Đảng là những tài liệu cơ bản phục vụ việc học tập nghị quyết bao gồm sách viết cho cán bộ, công chức, viên chức, người lao động làm việc trong các cơ quan Đảng, Nhà nước, hệ thống chính trị và nhân dân; các giáo trình, sách tham khảo, sách hướng dẫn dùng trong các học viện, trường chính trị, trung tâm chính trị, các trường cao đẳng, đại học và trung học chuyên nghiệp.
Hiểu theo nghĩa hẹp, tài liệu học tập nghị quyết của Đảng là loại sách đặc biệt dùng trong các học viện, trường chính trị, trung tâm chính trị, các trường cao đẳng, đại học và trung học chuyên nghiệp để dạy và học; được biên soạn theo một chương trình, kế hoạch do Ban Tuyên giáo Trung ương Đảng biên soạn hoặc chỉ đạo biên soạn và phát hành theo từng nội dung, quy mô, đối tượng quán triệt nghị quyết nhằm đạt những mục tiêu quán triệt cao nhất.
2. Vai trò của tài liệu học tập, quán triệt nghị quyết, chỉ thị, kết luận của Đảng
Sách tài liệu quán triệt nghị quyết của Đảng có vai trò rất quan trọng trong việc truyền bá, bảo vệ và phát triển chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, quan điểm, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước đến cán bộ, đảng viên và nhân dân; xây dựng thế giới quan, nhân sinh quan cách mạng, nâng cao trình độ nhận thức, bản lĩnh chính trị của các tổ chức và cá nhân trong xã hội, tạo sự thống nhất về nhận thức và hành động trong Đảng và các tầng lớp nhân dân về mục tiêu, lý tưởng và con đường cách mạng mà Đảng và nhân dân ta đã lựa chọn.
Từ khi Đảng ra đời và trong suốt tiến trình lãnh đạo cách mạng, Đảng và các đồng chí lãnh đạo chủ chốt của Đảng rất coi trọng việc biên soạn và xuất bản sách lý luận, chính trị trong đó có tài liệu quán triệt các chủ trương, đường lối của Đảng nhằm tổng kết quá trình lãnh đạo và thống nhất nhận thức, hành động trong toàn Đảng, toàn dân.
2.1. Góp phần nâng cao hiệu quả công tác tư tưởng của Đảng
Trong thời kỳ kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược (1945 - 1954), tài liệu quán triệt các chủ trương, đường lối của Đảng được xuất bản chủ yếu bởi Nhà xuất bản Sự thật (tiền thân của Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật ngày nay) đã góp phần tuyên truyền sâu rộng chủ nghĩa Mác - Lênin, đường lối kháng chiến, kiến quốc của Đảng và Nhà nước trong cán bộ, đảng viên và nhân dân; giúp nhân dân hiểu rõ và tin tưởng tuyệt đối vào sự lãnh đạo của Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh, đoàn kết đưa cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp đến thắng lợi. Tài liệu quán triệt các chủ trương, đường lối của Đảng đã góp phần quan trọng trên mặt trận đấu tranh tư tưởng của Đảng; nâng cao nhận thức của cán bộ, đảng viên, tuyên truyền cụ thể về đường lối kháng chiến của Đảng ta.
Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước (1954 - 1975), sách lý luận, chính trị và tài liệu quán triệt các chủ trương, đường lối của Đảng tiếp tục đồng hành cùng Đảng và dân tộc, góp phần thực hiện thắng lợi hai nhiệm vụ chiến lược của cách mạng. Tài liệu quán triệt các chủ trương, đường lối của Đảng tiếp tục truyền bá và bảo vệ sự trong sáng của chủ nghĩa Mác - Lênin, đáp ứng yêu cầu phục vụ nhiệm vụ chính trị trên mặt trận văn hóa - tư tưởng của Đảng; góp phần tuyên truyền chủ trương, đường lối của Đảng, phục vụ đắc lực cho cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước; giáo dục lý luận, chính trị cho đội ngũ cán bộ, đảng viên và nhân dân.
Trong thời kỳ cả nước đi lên chủ nghĩa xã hội và thực hiện công cuộc đổi mới, đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước (từ năm 1975 đến nay), yêu cầu xuất bản sách lý luận, chính trị cũng như tài liệu học tập, quán triệt nghị quyết của Đảng đặt ra ngày càng cao. Tài liệu quán triệt các chủ trương, đường lối của Đảng góp phần to lớn vào công tác tuyên truyền, đấu tranh bảo vệ, giáo dục lý luận Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh, nâng cao nhận thức chính trị cho cán bộ, đảng viên và nhân dân; đóng góp tích cực vào công cuộc đổi mới, phát triển kinh tế.
2.2. Góp phần triển khai các nhiệm vụ cách mạng trong thực tiễn, đưa nghị quyết, chỉ thị, kết luận của Đảng vào cuộc sống
Tài liệu quán triệt chủ trương, đường lối của Đảng không chỉ là công cụ truyền tải thông tin, mà còn là phương tiện định hướng tư tưởng, hệ thống hóa và cụ thể hóa những luận điểm cốt lõi của nghị quyết, giúp cán bộ, đảng viên và nhân dân hiểu rõ, thấm nhuần tinh thần của Đảng và vận dụng phù hợp vào thực tiễn công tác và cuộc sống.
Thực tiễn quá trình lãnh đạo cách mạng Việt Nam của Đảng, đặc biệt là trong gần 40 năm tiến hành công cuộc đổi mới đã cho thấy, tài liệu quán triệt nghị quyết của Đảng đã khẳng định vai trò đặc biệt quan trọng trong việc triển khai các nhiệm vụ cách mạng, đưa chủ trương, đường lối của Đảng vào đời sống xã hội, trở thành động lực thúc đẩy sự phát triển toàn diện của đất nước. Tài liệu quán triệt chủ trương, đường lối của Đảng được biên soạn, in và phát hành rộng rãi đã giúp cán bộ, đảng viên và quần chúng hiểu rõ, hiểu đúng nội dung cốt lõi, mục tiêu, phương hướng và giải pháp của các nghị quyết, từ đó tạo sự thống nhất về nhận thức trong toàn hệ thống chính trị và nhân dân. Khi cán bộ, đảng viên hiểu rõ mục tiêu nhiệm vụ, sẽ cụ thể hóa vào chương trình hành động, biết cách vận dụng vào công việc cụ thể ở địa phương, cơ quan, đơn vị, đưa nghị quyết nhanh chóng đi vào đời sống xã hội. Do đó, việc quán triệt nghị quyết, triển khai thực hiện nghị quyết, "thể chế hóa, cụ thể hóa, chỉ đạo quyết liệt từ trên xuống dưới thống nhất, phải ra của cải vật chất. Nước phải giàu, dân phải mạnh, đời sống của nhân dân phải sung sướng hơn, thế mới gọi là thành công"2.
Nhờ những tài liệu quán triệt nghị quyết được biên soạn công phu, chặt chẽ về mặt lý luận và dễ tiếp nhận về mặt ngôn ngữ, nghị quyết của Đảng không còn dừng lại ở những khái niệm lý luận trừu tượng, mà được chuyển hóa thành định hướng rõ ràng, dễ nhớ, dễ thực hiện. Tài liệu quán triệt nghị quyết chính là công cụ để truyền đạt, giải thích sâu sắc nội dung nghị quyết, đồng thời hướng dẫn cách thức triển khai cụ thể ở các cấp, các ngành. Chính điều này tạo nên sự thống nhất trong nhận thức, ý chí và hành động của toàn Đảng, toàn dân, đồng thời khơi dậy tinh thần trách nhiệm, niềm tin và khát vọng cống hiến trong cán bộ, đảng viên và mỗi người dân.
Thực tiễn qua gần 40 năm đổi mới đã chứng minh rằng, thông qua hệ thống tài liệu quán triệt nghị quyết, nhiều chủ trương chiến lược của Đảng, từ phát triển nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa, hội nhập quốc tế, đến giữ vững ổn định chính trị, bảo đảm quốc phòng, an ninh, đều được triển khai một cách đồng bộ, hiệu quả. Nhờ đó, đất nước đã đạt được những thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử, nâng cao vị thế Việt Nam trên trường quốc tế.
Có thể khẳng định, tài liệu quán triệt nghị quyết của Đảng đã chuyển hóa nhận thức lý luận thành hành động thực tiễn; là cầu nối giữa lý luận và thực tiễn, công cụ quan trọng để gắn kết "ý Đảng" với "lòng Dân". Chính từ những tài liệu quán triệt chủ trương, đường lối của Đảng, tư tưởng đổi mới của Đảng đã thấm sâu vào đời sống xã hội, trở thành kim chỉ nam cho hành động, tạo nên sức mạnh tổng hợp để nhân dân ta vượt qua khó khăn, thách thức, vững bước trên con đường đổi mới, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa.
2.3. Góp phần giáo dục lý luận chính trị cho đội ngũ cán bộ, đảng viên và nhân dân
Trong công tác xây dựng Đảng, giáo dục lý luận chính trị cho cán bộ, đảng viên luôn giữ vị trí then chốt, bởi đó là nền tảng để hình thành bản lĩnh chính trị vững vàng, củng cố niềm tin, giữ vững sự kiên định về con đường cách mạng mà Đảng và nhân dân ta đã lựa chọn. Để thực hiện tốt nhiệm vụ này, tài liệu quán triệt nghị quyết của Đảng có vai trò hết sức quan trọng. Trước hết, đây là tài liệu chính thống, chuẩn mực, giúp hệ thống hóa và cụ thể hóa những quan điểm, chủ trương, đường lối lớn của Đảng. Thông qua việc nghiên cứu tài liệu quán triệt, cán bộ, đảng viên được cung cấp cơ sở lý luận vững chắc, từ đó nâng cao trình độ nhận thức chính trị, hiểu rõ hơn về mục tiêu, nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm để triển khai trong thực tiễn công tác.
Không chỉ cung cấp tri thức, tài liệu quán triệt nghị quyết còn góp phần trực tiếp vào việc rèn luyện, củng cố bản lĩnh chính trị và lập trường giai cấp cho cán bộ, đảng viên và nhân dân. Trong bối cảnh toàn cầu hóa, hội nhập quốc tế và sự tác động đa chiều của kinh tế thị trường, mỗi cán bộ, đảng viên phải đối diện với nhiều thông tin, nhiều quan điểm khác nhau, kể cả những luận điệu sai trái, xuyên tạc. Chính hệ thống tài liệu quán triệt nghị quyết giúp họ có cơ sở để phân tích, nhận diện đúng sai, kiên định lập trường, giữ vững niềm tin vào sự lãnh đạo của Đảng, đồng thời tích cực tham gia đấu tranh bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng.
Bên cạnh đó, tài liệu quán triệt nghị quyết còn có giá trị định hướng tư tưởng và hành động cho cán bộ, đảng viên. Sau mỗi kỳ Đại hội hoặc Hội nghị Trung ương, nghị quyết mới của Đảng được ban hành, việc quán triệt thông qua tài liệu chính thức giúp cán bộ, đảng viên nắm chắc tinh thần, xác định rõ mục tiêu, nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm để triển khai trong công việc. Đây không chỉ là tài liệu phục vụ học tập tập trung tại các lớp bồi dưỡng, tập huấn, mà còn là công cụ để mỗi cán bộ, đảng viên tự học, tự nghiên cứu, rèn luyện thường xuyên trong sinh hoạt chi bộ và trong hoạt động thực tiễn.
Quan trọng hơn, tài liệu quán triệt nghị quyết luôn gắn chặt lý luận với thực tiễn. Nội dung các tài liệu không chỉ diễn giải các luận điểm mang tính khái quát, mà còn phản ánh những yêu cầu, nhiệm vụ cụ thể của đất nước trong từng giai đoạn. Nhờ vậy, cán bộ, đảng viên có thể vận dụng sáng tạo, linh hoạt vào thực tiễn công tác, biến tinh thần của nghị quyết thành hành động cụ thể, thiết thực. Có thể khẳng định, tài liệu quán triệt nghị quyết chính là "giáo trình chính trị" để bồi dưỡng lý luận, đồng thời là "sổ tay hành động" để nâng cao hiệu quả công việc của đội ngũ cán bộ, đảng viên. Qua đó, không chỉ giúp xây dựng đội ngũ cán bộ có phẩm chất, năng lực, uy tín, ngang tầm nhiệm vụ, mà còn góp phần giữ vững sự thống nhất trong Đảng, phát huy vai trò tiên phong, gương mẫu của cán bộ, đảng viên trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
3. Đặc điểm của tài liệu học tập, quán triệt nghị quyết, chỉ thị, kết luận của Đảng
3.1. Nội dung ngắn gọn, súc tích, dễ đọc, dễ hiểu, dễ nhớ
Nghiên cứu, học tập, quán triệt nghị quyết của Đảng là khâu quan trọng, là tiền đề để nghị quyết được triển khai, trở thành hành động nhằm thực hiện thắng lợi các nhiệm vụ, mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội, quốc phòng, an ninh, xây dựng Đảng và hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh. Chính vì thế, đổi mới, nâng cao chất lượng nghiên cứu, học tập, quán triệt nghị quyết cũng đặt yêu cầu cao đối với việc biên soạn và xuất bản tài liệu học tập nghị quyết, đặc biệt là trong giai đoạn hiện nay.
Sinh thời, để nghị quyết đi vào cuộc sống một cách nhanh nhất, Chủ tịch Hồ Chí Minh nhấn mạnh đến việc "khai hội với các đảng viên, khai hội với dân chúng (hoặc binh sĩ), phái người đến báo cáo, giải thích. Các cấp dưới, đảng viên và dân chúng (hoặc binh sĩ) phải thảo luận những mệnh lệnh và nghị quyết đó cho rõ ràng, hiểu thấu ý nghĩa của nó và định cách thi hành cho đúng"3. Tuy nhiên, Người cũng chỉ ra hiện tượng ở nhiều nơi, cán bộ lãnh đạo chỉ lo "khai hội" và "thảo nghị quyết", "đánh điện và gửi chỉ thị", mà không biết những nghị quyết đó đã thực hành đến đâu, có những sự khó khăn, trở ngại gì, dân chúng có nhiệt tình tham gia hay không. Họ quên mất khâu vô cùng quan trọng là kiểm tra việc thực hiện. Chính vì thế, mặc dù "đầy túi quần thông cáo, đầy túi áo chỉ thị" nhưng công việc vẫn không chạy. Vì vậy, trong quá trình lãnh đạo, "Đảng phải luôn luôn xét lại những nghị quyết và những chỉ thị của mình đã thi hành thế nào. Nếu không vậy thì những nghị quyết và chỉ thị đó sẽ hóa ra lời nói suông mà còn hại đến lòng tin cậy của nhân dân đối với Đảng"4.
Trả lời phỏng vấn báo chí ngay sau Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng khẳng định: "Thành công của Đại hội không phải là thông qua được Nghị quyết, bầu Ban Chấp hành mới, cái quan trọng hơn là sắp tới phải đưa Nghị quyết vào cuộc sống thế nào, biến nó thành hiện thực thế nào"5.
Với những yêu cầu cao của tình hình thực tiễn, đòi hỏi tài liệu học tập nghị quyết phải ngắn gọn, súc tích, dễ đọc, dễ hiểu, dễ nhớ, bám sát nội dung nghị quyết, truyền tải được nội dung nghị quyết. Ngôn ngữ trình bày phải dễ hiểu, ngắn gọn, bởi bản thân nghị quyết của Đảng vốn đã dễ hiểu, ngắn gọn, do đó tài liệu học tập, quán triệt càng phải đơn giản hơn, không được làm trừu tượng hóa nghị quyết. Những vấn đề còn chưa thống nhất thì không đưa vào tài liệu học tập, quán triệt, tránh gây hiểu sai, suy diễn nội dung nghị quyết.
3.2. Thể loại tài liệu gắn với đối tượng bạn đọc, vùng miền
Do đối tượng bạn đọc của sách quán triệt nghị quyết của Đảng là các cán bộ, đảng viên, đoàn viên, hội viên, nhân dân; công chức, viên chức, người lao động trong toàn hệ thống chính trị, các tầng lớp nhân dân, từ các đồng chí cán bộ lãnh đạo, nguyên lãnh đạo cấp cao, các nhà khoa học, nhà nghiên cứu, nhân sĩ, trí thức, học sinh, sinh viên… đến đông đảo nhân dân trên khắp các vùng, miền; đồng bào dân tộc thiểu số, tôn giáo. Do vậy, tài liệu quán triệt, học tập nghị quyết của Đảng phải phân loại theo từng đối tượng cụ thể để bảo đảm nội dung quán triệt phù hợp. Ví dụ: Tài liệu nghiên cứu nghị quyết được biên soạn sâu hơn về nội dung nghị quyết, có thể trình bày theo các chuyên đề, mở rộng nội dung nghị quyết, đưa thêm nhiều thông tin, số liệu, phân tích sâu các quan điểm, chủ trương của Đảng sẽ dành cho đối tượng là cán bộ chủ chốt và báo cáo viên. Tài liệu học tập nghị quyết dành cho cán bộ, đảng viên ở cơ sở nên cần biên soạn dưới dạng phổ thông những nội dung cơ bản, những điểm mới của nghị quyết. Tài liệu hỏi - đáp về nội dung nghị quyết chắt lọc những nội dung cơ bản nhất của nghị quyết sẽ dành cho đối tượng là đoàn viên, hội viên các tổ chức chính trị - xã hội và tuyên truyền trong nhân dân.
Đối với từng tài liệu, cần căn cứ vào kế hoạch quán triệt nghị quyết để biên soạn dung lượng tài liệu dài hay ngắn, phù hợp với thời gian quán triệt, hình thức quán triệt nghị quyết.
3.3. Yêu cầu tuyệt đối chính xác, chuẩn mực, rõ ràng, trong sáng, bảo đảm tính chính trị, tính khoa học
Do tài liệu học tập, quán triệt nghị quyết của Đảng thực hiện nhiệm vụ truyền bá các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước đến đông đảo cán bộ, đảng viên và nhân dân nên yêu cầu đặt ra là phải bảo đảm tuyệt đối chính xác, chuẩn mực, rõ ràng, trong sáng, bảo đảm tính chính trị, tính khoa học.
Nội dung các tài liệu học tập, quán triệt nghị quyết của Đảng phải gắn với nội dung nghị quyết, không chứa các quan điểm sai trái, đi ngược với nghị quyết, chủ trương của Đảng, không làm sai lệch chủ trương của Đảng.
Bất cứ tài liệu quán triệt nghị quyết nào cũng đều phải tuân theo nguyên tắc bảo đảm theo chương trình quán triệt do hội đồng khoa học giáo dục hay cơ quan chủ quản chịu trách nhiệm biên soạn. Nội dung của tài liệu phải bắt đầu từ kiến thức nền tảng, khái niệm cơ bản rồi đến nội dung cụ thể. Với mỗi đối tượng cụ thể, nội dung kiến thức trong tài liệu được lựa chọn cho phù hợp. Ví dụ: Tài liệu hỏi - đáp dành cho hội viên, đoàn viên các đoàn thể chính trị - xã hội và nhân dân đặt ra yêu cầu phải khái quát những nội dung cơ bản nhất trong các nghị quyết của Đảng, dưới dạng hỏi - đáp để đề cập trực tiếp vào vấn đề và trình bày bằng các câu trả lời ngắn gọn, dễ hiểu, dễ nhớ. Hay với tài liệu dành cho sinh viên khối không chuyên lý luận chính trị, đòi hỏi kiến thức chắt lọc, ngắn gọn, đầy đủ, không cần lập luận, phân tích, lý giải quá nhiều; đối với sinh viên khối chuyên lý luận chính trị (thuộc khối các trường khoa học xã hội và nhân văn), kiến thức cần phong phú hơn, có thêm những dẫn chứng, phân tích để chứng minh các luận điểm, có thể bổ sung những nội dung tham khảo, tài liệu đọc thêm. Khi truyền đạt nghị quyết, báo cáo viên có thể bỏ qua, hay tập trung vào một nội dung quan trọng, cơ bản, nhưng tài liệu xuất bản cần thiết phải được trình bày các vấn đề theo phần, mục, ý… một cách đầy đủ để người học dễ dàng theo dõi, nắm bắt và hiểu toàn diện nội dung của nghị quyết.
Tài liệu quán triệt nghị quyết có tính ổn định tương đối (về nội dung, kết cấu, khái niệm, ví dụ minh họa…). Tính ổn định yêu cầu trong khi biên soạn tài liệu học tập không đưa vào những kiến thức còn tranh luận, có nhiều cách hiểu, để đảm bảo độ tin cậy về kiến thức cho người học. Tuy nhiên, như vậy không có nghĩa là những vấn đề mới, có nhiều ý kiến thì không đưa vào tài liệu, mà cần chú thích dưới chân trang hay đưa vào phần phụ lục để người đọc tham khảo. Khi báo cáo viên quán triệt nghị quyết có thể giải thích thêm.
Tài liệu quán triệt nghị quyết cần thể hiện rõ tính đảng, tính giai cấp. Tài liệu quán triệt nghị quyết phải nắm vững nguyên tắc nền tảng của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh; đường lối, quan điểm của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước.
3.4. Tiến độ biên soạn, biên tập - xuất bản khẩn trương, đáp ứng kịp thời yêu cầu học tập, quán triệt nghị quyết, chỉ thị, kết luận trong toàn hệ thống chính trị
Tài liệu quán triệt nghị quyết của Đảng thường được biên soạn và xuất bản sau khi nghị quyết, chỉ thị, kết luận, các văn bản của Đảng được ban hành. Do vậy, tài liệu quán triệt nghị quyết của Đảng cần phải biên soạn khẩn trương trong một thời gian rất ngắn để bảo đảm kế hoạch quán triệt, triển khai nghị quyết của Trung ương Đảng trong toàn hệ thống chính trị.
Tài liệu quán triệt nghị quyết của Đảng vốn là dạng sách mang những đặc trưng riêng nên quá trình biên soạn, biên tập cũng đòi hỏi người biên soạn và biên tập viên phải có kiến thức, kinh nghiệm và kỹ năng cao thì mới hoàn thành tốt được nhiệm vụ. Loại sách này mang tính thời sự, phục vụ việc triển khai học tập, quán triệt nghị quyết ở tất cả các cấp, các tổ chức cơ sở đảng, các địa phương trong cả nước, do vậy việc biên soạn, biên tập - xuất bản phải bảo đảm rất nhanh chóng, khẩn trương để đáp ứng yêu cầu quán triệt nghị quyết. Thông thường, sau mỗi kỳ đại hội, hội nghị Trung ương khoảng 1 đến 2 tuần, ngay sau khi nghị quyết được ban hành, các đợt học tập, quán triệt nghị quyết đã được triển khai ở các đơn vị, địa phương, cơ sở và phải có tài liệu để kịp phục vụ việc học tập, nghiên cứu. Do vậy, tốc độ làm việc của ban biên soạn, ban biên tập đòi hỏi phải tập trung cao độ, nhanh chóng, phối hợp nhịp nhàng, đồng thời ở tất cả các khâu, các bộ phận trong các cơ quan biên soạn và Nhà xuất bản để bảo đảm tiến độ xuất bản tài liệu. Để bảo đảm tiến độ ra sách, các cán bộ biên soạn, biên tập thường phải làm ngoài giờ, bất kể ngày đêm, ngày nghỉ, ngày lễ, tết.
Trung bình mỗi cuốn sách dày khoảng trên dưới 100 trang, mỗi cuốn tài liệu nghiên cứu khoảng dưới 300 trang. Tuy sách không dày, nhưng đòi hỏi tính chính xác cao, yêu cầu mỗi cán bộ biên soạn, biên tập phải làm việc thật sự nghiêm túc và tập trung cao độ. Đồng thời mỗi loại tài liệu lại có đối tượng độc giả riêng, mang đặc trưng riêng nên những người tham gia biên soạn và biên tập viên cần nắm rõ đối tượng quán triệt, học tập để công tác biên soạn, biên tập đạt chất lượng tốt nhất.
4. Các yếu tố tác động đến việc nâng cao chất lượng xuất bản tài liệu học tập, quán triệt nghị quyết, chỉ thị, kết luận của Đảng
Trong bối cảnh hiện nay, khi tình hình thế giới có nhiều biến đổi, cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư phát triển nhanh, tạo ra những thuận lợi, thời cơ và khó khăn, thách thức đan xen, đòi hỏi chúng ta càng phải nhanh nhạy bắt kịp xu thế thời đại, nắm bắt cơ hội phát triển, khắc phục kịp thời những khó khăn, khuyết điểm, hạn chế. Đại hội XIII của Đảng chỉ rõ: "Yêu cầu mới nặng nề, phức tạp hơn đối với sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, đòi hỏi toàn Đảng phải tiếp tục đổi mới mạnh mẽ tư duy, có quyết tâm chính trị cao, dự báo chính xác, kịp thời diễn biến của tình hình, chủ động ứng phó kịp thời với mọi tình huống, nỗ lực hơn nữa để tiếp tục đẩy mạnh toàn diện, đồng bộ công cuộc đổi mới, không ngừng gia tăng tiềm lực mọi mặt của quốc gia, bảo vệ vững chắc Tổ quốc và những thành quả phát triển đã đạt được, đưa đất nước vững bước tiến lên, phát triển nhanh và bền vững"6. Muốn vậy, tinh thần, mục tiêu, Nghị quyết của Đại hội XIII phải được thấm sâu và nhanh chóng được hiện thực hóa trong mọi mặt đời sống của đất nước.
Văn kiện Đại hội XIII của Đảng cũng nhấn mạnh yêu cầu cần tiếp tục đổi mới việc học tập, quán triệt nghị quyết của Đảng; trong đó, phải đổi mới căn bản chương trình, nội dung, phương pháp giáo dục lý luận chính trị theo phương châm "khoa học, thực tiễn, sáng tạo và hiện đại"; đưa việc bồi dưỡng lý luận, cập nhật kiến thức cho cán bộ, đảng viên, cán bộ lãnh đạo, quản lý các cấp, nhất là cấp chiến lược, đi vào nền nếp, nhất quán từ Trung ương đến cơ sở sao cho phù hợp với từng đối tượng; chú trọng chất lượng, siết chặt kỷ luật, kỷ cương, bảo đảm thiết thực, hiệu quả.
Với tinh thần đó, việc nghiên cứu, biên soạn tài liệu học tập, quán triệt nghị quyết của Đảng được xác định là một nhiệm vụ quan trọng của công tác chính trị, tư tưởng. Do đó, việc xây dựng kế hoạch, biên soạn và xuất bản tài liệu phục vụ tổ chức nghiên cứu, học tập, quán triệt nghị quyết đã được triển khai một cách bài bản và khoa học. Công tác tổ chức hội nghị nghiên cứu, học tập, quản lý người học được chuẩn bị chu đáo, tổ chức chặt chẽ. Hình thức nghiên cứu, học tập được đổi mới, phù hợp với đặc điểm tình hình của từng địa phương, cơ sở, như học tập trực tuyến, thu âm, thu hình phát lại, tọa đàm chuyên đề cho cán bộ, đảng viên trao đổi, thảo luận nội dung nghị quyết, xây dựng chương trình hành động... Báo cáo viên hội nghị được cấp ủy các cấp chọn lọc kỹ lưỡng, có nhiều kinh nghiệm, am hiểu lý luận và thực tiễn, có phương pháp sư phạm, kỹ năng truyền đạt tốt. Cùng với đó, các cơ quan truyền thông, báo chí từ Trung ương đến địa phương cũng mở các chuyên trang, chuyên mục, thường xuyên đưa tin, đăng bài về những nội dung cơ bản, cốt lõi, những điểm mới của nghị quyết, giúp cán bộ, đảng viên và nhân dân có điều kiện tiếp cận nghiên cứu, học tập nghị quyết bằng nhiều cách thức, phương tiện.
Tuy vậy, thực tiễn cũng cho thấy có nhiều yếu tố tác động đến việc nâng cao chất lượng xuất bản tài liệu học tập, quán triệt nghị quyết, chỉ thị, kết luận của Đảng, trong đó chủ yếu là:
Một là, nhận thức và trách nhiệm của cấp ủy, tổ chức đảng và người đứng đầu trong việc biên soạn tài liệu quán triệt nghị quyết. Đây là yếu tố mang tính quyết định, bởi khi lãnh đạo coi trọng công tác biên soạn tài liệu quán triệt nghị quyết như một nhiệm vụ then chốt, thì sẽ có sự quan tâm, chỉ đạo sớm ngay từ đầu để tránh rơi vào tình trạng làm gấp, ảnh hưởng phần lớn đến chất lượng, nội dung tài liệu, và mới có sự đầu tư đúng mức cả về nhân lực, vật lực lẫn cơ chế chỉ đạo. Ngược lại, nếu chỉ xem đây là thủ tục, hình thức, làm cho có, cho xong, thì tài liệu dễ bị sơ sài, chép lại nghị quyết, thiếu sức thuyết phục, không khơi dậy tinh thần học tập trong cán bộ, đảng viên và nhân dân. Như Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XII) đã chỉ rõ, để nâng cao hiệu quả công tác tư tưởng, cần khắc phục tình trạng học tập nghị quyết "qua loa, chiếu lệ".
Hai là, phụ thuộc vào trình độ chuyên môn và bản lĩnh chính trị của đội ngũ biên soạn, biên tập và đội ngũ báo cáo viên. Đội ngũ này là nhân tố trực tiếp tạo nên chất lượng tài liệu. Nếu họ có trình độ chuyên môn cao, nền tảng lý luận chính trị vững vàng, nắm vững chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, am hiểu thực tiễn, giỏi ngôn ngữ, phương pháp sư phạm, thì tài liệu quán triệt nghị quyết sẽ vừa chính xác, vừa gần gũi, dễ tiếp thu. Ngược lại, nếu đội ngũ này không vững về kiến thức chuyên môn, thiếu kinh nghiệm, ít gắn bó với đời sống thực tiễn, thì tài liệu dễ sa vào lối diễn đạt khô khan, nặng tính lý thuyết, thiếu ví dụ minh họa cụ thể.
Ba là, nội dung và hình thức tài liệu. Về nội dung, tài liệu cần bảo đảm tính chính xác, khoa học, cập nhật, phản ánh đúng tinh thần nghị quyết, đồng thời gắn kết chặt chẽ giữa lý luận và thực tiễn. Một tài liệu hay không chỉ giải thích được đường lối, chủ trương, mà còn đưa ra định hướng, giải pháp khả thi, minh họa bằng ví dụ cụ thể từ thực tiễn. Về hình thức, bố cục mạch lạc, cách trình bày khoa học, có sơ đồ, bảng biểu, infographic minh họa sẽ giúp người đọc dễ nắm bắt tinh thần của nghị quyết hơn. Hình thức in ấn, trình bày trực quan, hiện đại cũng góp phần tăng sức hấp dẫn và mức độ tiếp thu của cán bộ, đảng viên và nhân dân. Một tài liệu được thiết kế sinh động sẽ khác hẳn với bản văn bản dày đặc chữ, dễ gây cảm giác nhàm chán cho người học.
Bốn là, khả năng tiếp nhận của đối tượng quán triệt. Mỗi đối tượng tiếp nhận nghị quyết có đặc điểm riêng về trình độ, nhu cầu và điều kiện tiếp cận. Cán bộ lãnh đạo quản lý, trí thức, công nhân, nông dân hay đồng bào vùng sâu, vùng xa sẽ có mức độ tiếp thu khác nhau. Vì vậy, nếu tài liệu không được biên soạn theo hướng phân loại đối tượng, dễ hiểu với đại chúng, chuyên sâu với cán bộ, thì hiệu quả sẽ bị hạn chế. Đồng thời, thái độ học tập cũng là yếu tố quan trọng: khi người học có động lực, coi trọng việc nắm bắt nghị quyết, thì tài liệu sẽ phát huy tối đa giá trị; còn nếu học tập hình thức, đối phó thì tài liệu dù hay cũng khó lan tỏa và đi vào thực tiễn.
Năm là, cơ sở vật chất và công nghệ hỗ trợ. Chất lượng in ấn, phương tiện truyền đạt, điều kiện tổ chức hội nghị, lớp học, đường truyền trực tuyến, ứng dụng công nghệ thông tin… đều ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả sử dụng tài liệu. Một tài liệu điện tử với thiết kế đẹp, 4 màu, dễ truy cập, tích hợp video, sơ đồ, hình ảnh minh họa sẽ hỗ trợ tốt hơn so với tài liệu chỉ tồn tại dưới dạng văn bản giấy, in một màu. Trong bối cảnh chuyển đổi số, việc ứng dụng nền tảng số trong xuất bản, phổ biến tài liệu quán triệt là xu thế tất yếu. Tuy nhiên, nếu cơ sở vật chất còn hạn chế, đặc biệt ở vùng sâu, vùng xa, thì việc tiếp cận tài liệu điện tử vẫn gặp khó khăn.
Sáu là, công tác kiểm tra, đánh giá và phản hồi. Chất lượng tài liệu chỉ thực sự được khẳng định khi có cơ chế kiểm tra, đánh giá và phản hồi. Nếu sau khi biên soạn và triển khai, không có hoạt động khảo sát mức độ hiểu biết, khả năng vận dụng của cán bộ, đảng viên, thì khó xác định hiệu quả thực tế. Việc thu thập ý kiến phản hồi của cán bộ, đảng viên, đoàn viên, hội viên và bạn đọc về chất lượng tài liệu để điều chỉnh, bổ sung nội dung cho phù hợp với thực tiễn là vô cùng quan trọng. Nhờ vậy, tài liệu không chỉ dừng ở việc phổ biến, quán triệt nghị quyết mà còn trở thành công cụ nâng cao nhận thức, thúc đẩy hành động.
Chất lượng xuất bản tài liệu quán triệt nghị quyết của Đảng chịu sự tác động của nhiều yếu tố: từ nhận thức và trách nhiệm của lãnh đạo, của cấp ủy các cấp; năng lực đội ngũ biên soạn, biên tập nội dung, hình thức tài liệu; khả năng tiếp nhận của đối tượng quán triệt nghị quyết; cơ sở vật chất, công nghệ, cho tới công tác kiểm tra, đánh giá. Chỉ khi những yếu tố này được bảo đảm và phối hợp chặt chẽ với nhau, tài liệu quán triệt nghị quyết mới thực sự trở thành "cầu nối" giữa nghị quyết và hành động, giúp đường lối, chủ trương của Đảng lan tỏa sâu rộng, đi vào đời sống, biến thành sức mạnh vật chất trong công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
5. Các tiêu chí đánh giá chất lượng xuất bản tài liệu học tập, quán triệt nghị quyết, chỉ thị, kết luận của Đảng
Tài liệu quán triệt nghị quyết đạt chất lượng cao phải đáp ứng đồng bộ các tiêu chí: nội dung chính xác, bố cục chặt chẽ; hình thức khoa học; đội ngũ biên soạn, biên tập chuyên nghiệp, phù hợp đối tượng; ứng dụng công nghệ; có kiểm tra, đánh giá và đạt hiệu quả trên thực tiễn. Chỉ khi đó, tài liệu mới thật sự trở thành công cụ truyền tải hiệu quả tư tưởng, đường lối của Đảng, giúp nghị quyết đi vào cuộc sống một cách sinh động, thiết thực.
5.1. Tiêu chí đánh giá chất lượng tài liệu
Chỉ thị số 20-CT/TW ngày 27/01/2003 của Ban Bí thư Trung ương Đảng về việc nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác xuất bản, phát hành sách lý luận - chính trị trong tình hình mới đặt ra yêu cầu đối với sách lý luận chính trị là có "tính chiến đấu, chất lượng chính trị" và "tính khoa học, tính thực tiễn, tính thuyết phục và hấp dẫn". Đây là một nhận thức mới về mặt lý luận, có vai trò quan trọng trong chỉ đạo thực tiễn công tác xuất bản, phát hành sách lý luận, chính trị trong đó có tài liệu học tập, quán triệt nghị quyết, chỉ thị, kết luận của Đảng.
Chất lượng xuất bản tài liệu học tập, quán triệt nghị quyết được xem xét ở nhiều cách tiếp cận khác nhau. Nếu tiếp cận phân loại theo nội dung của sách có thể xem xét các tiêu chí:
(1) Tính chính xác, khoa học: Phản ánh đúng tinh thần nghị quyết, chủ trương, đường lối; không sai sót về số liệu, khái niệm, trích dẫn.
(2) Tính hệ thống, logic: Cấu trúc mạch lạc, có phần mở đầu (mục tiêu, yêu cầu), phần nội dung (quan điểm, giải pháp), phần kết luận (ý nghĩa, nhiệm vụ cụ thể).
(3) Tính thực tiễn: Có phân tích, ví dụ minh họa từ đời sống chính trị, kinh tế, xã hội, địa phương, ngành nghề.
(4) Tính định hướng: Không chỉ nêu lý luận mà còn đưa ra định hướng hành động, nhiệm vụ cụ thể, phù hợp với các cấp ủy, địa phương, đối tượng.
(5) Tính cập nhật: Bổ sung kịp thời các vấn đề mới, phản ánh xu thế và bối cảnh trong nước, quốc tế.
Về phát hành sách, có thể tiếp cận các tiêu chí: các loại thị trường sách; số lượng sách phát hành; số lần tái bản của một đầu sách...
5.2. Tiêu chí về hình thức tài liệu
Tiêu chí về hình thức yêu cầu về bố cục, trình bày phải mạch lạc, rõ ràng, dễ theo dõi; chia mục, tiểu mục hợp lý. Ngôn ngữ, văn phong phải trong sáng, dễ hiểu, gần gũi, phù hợp với nhiều đối tượng (không quá nặng thuật ngữ hàn lâm). Minh họa trực quan cần có sơ đồ, bảng biểu, hình ảnh, infographic để hỗ trợ, dễ tiếp thu. Chất lượng in ấn rõ ràng, bền đẹp; tài liệu điện tử có định dạng hiện đại, dễ truy cập, dễ lưu trữ và chia sẻ.
5.3. Tiêu chí về đội ngũ biên soạn, biên tập
Tài liệu quán triệt nghị quyết đạt chất lượng cao hay thấp phụ thuộc rất nhiều vào đội ngũ những người biên soạn và biên tập nội dung. Đội ngũ này phải có trình độ lý luận, chuyên môn, am hiểu sâu về chủ trương, đường lối của Đảng; có kiến thức chính trị - xã hội rộng; có kinh nghiệm thực tiễn, biết gắn lý luận với thực tiễn; phải có kỹ năng sư phạm, truyền đạt, biết lựa chọn ngôn ngữ, phương pháp trình bày phù hợp với từng đối tượng; phải có tinh thần trách nhiệm, làm việc nghiêm túc, tránh sao chép máy móc, hình thức.
5.4. Tiêu chí về đối tượng học tập, quán triệt
Nội dung tài liệu quán triệt nghị quyết phải bảo đảm phù hợp với trình độ, nhu cầu của người học. Phải xây dựng tài liệu học tập nghị quyết cho riêng từng đối tượng: cán bộ lãnh đạo, quản lý, các nhà nghiên cứu, cho cán bộ, đảng viên, đoàn viên, hội viên, quần chúng nhân dân để người học dễ dàng tiếp nhận, nắm vững và vận dụng vào thực tiễn công việc; thấy rõ ý nghĩa, trách nhiệm, vai trò của mình trong tổ chức thực hiện nghị quyết.
5.5. Tiêu chí về công nghệ và phương tiện hỗ trợ
Trong bối cảnh mới, tài liệu học tập nghị quyết cần đa dạng hình thức xuất bản, có cả bản in, bản điện tử, video bài giảng, bài trình chiếu minh họa…; dễ truy cập, tải tài liệu, đọc, xem trên các nền tảng số, kể cả trên thiết bị di động, để người dân ở vùng sâu, vùng xa, đơn vị cơ sở đều có thể tiếp cận tài liệu. Cần ứng dụng công nghệ số, sử dụng multimedia (video, audio, infographic) để tăng sự hấp dẫn của tài liệu.
5.6. Tiêu chí về kiểm tra, đánh giá và phản hồi
Sau khi quán triệt nghị quyết, cần khảo sát mức độ tiếp thu, có kiểm tra, đánh giá sau khi học tập tài liệu (trắc nghiệm, thảo luận, phản hồi). Cần cơ chế góp ý, điều chỉnh về nội dung, hình thức tài liệu để chỉnh sửa, bổ sung cho phù hợp nhằm nâng cao chất lượng biên soạn, biên tập - xuất bản tài liệu học tập nghị quyết của Đảng. Đồng thời, cần theo dõi việc vận dụng nghị quyết vào chương trình hành động, kế hoạch thực hiện ở địa phương, cơ quan, đơn vị để nghị quyết được thực hiện trong thực tiễn hiệu quả.
5.7. Tiêu chí đánh giá hiệu quả
Hiệu quả tài liệu học tập, quán triệt nghị quyết của Đảng được thể hiện qua sự so sánh giữa các nguồn lực đầu tư (nhân lực, kinh phí, cơ sở vật chất...) cho việc tổ chức đề tài, biên tập, xuất bản với kết quả là các tài liệu quán triệt nghị quyết cụ thể và các lợi ích, giá trị vật chất, tinh thần tạo ra về tư tưởng, văn hóa và kinh tế xã hội lâu dài khi sách quán triệt nghị quyết được phổ biến, lan tỏa trong đời sống xã hội.
- Hiệu quả về chính trị, tư tưởng: Kết quả hoạt động tuyên truyền, giáo dục phổ biến kiến thức, chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước tới đối tượng người học, bảo đảm định hướng chính trị theo quan điểm của Đảng và Nhà nước.
Hiệu quả của tài liệu học tập, quán triệt nghị quyết của Đảng thể hiện ở hiệu quả chính trị, tư tưởng, khoa học mà nội dung từng tài liệu đem lại, phục vụ công tác tư tưởng, cho việc nắm vững các chủ trương, đường lối của Đảng, nâng cao nhận thức chính trị của cán bộ, đảng viên và nhân dân, cho việc bổ sung, phát triển hệ thống lý luận của Đảng, góp phần tổng kết thực tiễn làm cơ sở cho việc hoạch định những quyết sách của Đảng và Nhà nước, tạo ra động lực mạnh mẽ trong xã hội đối với sự nghiệp đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và hội nhập quốc tế.
Tài liệu học tập, quán triệt nghị quyết của Đảng là sách định hướng về chính trị và tư tưởng. Tuy nhiên, trong nền kinh tế thị trường, hoạt động xuất bản phải chịu sự chi phối và đáp ứng nhu cầu của thị trường. Ở đây có một mâu thuẫn phải giải quyết, đó là, tài liệu học tập, quán triệt nghị quyết của Đảng phải bảo đảm yêu cầu định hướng về chính trị và tư tưởng, đồng thời nuôi dưỡng, phát hiện, đáp ứng nhu cầu của công chúng. Nếu không thực hiện được hai yêu cầu này, tài liệu học tập, quán triệt nghị quyết của Đảng sẽ rơi vào tình trạng áp đặt đối với công chúng, hoặc chạy theo nhu cầu của thị trường, tài liệu quán triệt nghị quyết sẽ mất vị trí cần thiết của nó.
- Hiệu quả về kinh tế: Là hiệu số hoặc tỷ số so sánh giữa tổng giá trị kinh tế thu được ở đầu ra (giá trị kinh tế của tài liệu học tập, quán triệt nghị quyết của Đảng) do các kết quả công tác xuất bản, phát hành tạo ra so với tổng chi phí đầu vào (nhân lực, kinh phí, nguyên vật liệu, khấu hao phương tiện và cơ sở vật chất, năng lượng...).
Do tính chất đặc thù của hoạt động xuất bản, phát hành tài liệu học tập, quán triệt nghị quyết của Đảng, giá trị và hiệu quả kinh tế của hoạt động xuất bản, phát hành tài liệu quán triệt nghị quyết được thể hiện lâu dài và gián tiếp thông qua các hoạt động truyền bá tri thức, xây dựng nền tảng tư tưởng, thế giới quan, nhân sinh quan cách mạng nên khó xác định một cách tường minh và cụ thể hiệu quả kinh tế bằng tiền.
- Hiệu quả xã hội: Thể hiện qua mức độ đóng góp của tài liệu học tập, quán triệt nghị quyết của Đảng vào quá trình giải quyết các vấn đề xã hội đặt ra trong từng thời kỳ phát triển xã hội cụ thể (về con người, cộng đồng, giáo dục, môi trường...).
Hiệu quả xã hội có thể đánh giá qua so sánh tổng chi phí đầu tư cho một ấn phẩm tài liệu học tập, quán triệt nghị quyết của Đảng với mức độ đóng góp và phạm vi tác động vào quá trình giải quyết các vấn đề xã hội khác nhau: tác động nâng cao dân trí; tác động khắc phục bất bình đẳng xã hội; tác động xóa đói giảm nghèo; tác động đến sức khỏe cộng đồng; tác động đến môi trường.
* Bài viết là kết quả nghiên cứu Đề tài khoa học cấp Bộ năm 2024 - 2025: “Nâng cao chất lượng xuất bản tài liệu học tập, quán triệt nghị quyết, chỉ thị, kết luận của Đảng”, KHBĐ(2024)-24.
1. Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2021, t. 13, tr. 24-25.
2. Nguyễn Phú Trọng: Đoàn kết, vững tin đưa đất nước bước vào giai đoạn mới, Nxb. Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2021, tr. 236.
3, 4. Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, t. 5, tr. 300, 290.
5. Nguyễn Phú Trọng: Đoàn kết, vững tin đưa đất nước bước vào giai đoạn mới, Sđd, tr. 236.
6. Đảng Cộng sản Việt Nam: Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, Nxb. Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2021, t. I, tr. 109.
TÀI LIỆU THAM KHẢO:
1. Đảng Cộng sản Việt Nam: Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, Nxb. Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2021.
2. Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2021, t. 5, tr. 300.
3. Ban Tuyên giáo Trung ương, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Hội đồng Lý luận Trung ương, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật: Sách lý luận, chính trị với sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc (Kỷ yếu Hội thảo khoa học quốc gia), Nxb. Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2022.
4. Ban Tuyên giáo Trung ương, Bộ Thông tin và Truyền thông, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật, Hội xuất bản Việt Nam: Xuất bản Việt Nam - 70 năm xây dựng và phát triển (Kỷ yếu Hội thảo khoa học), Nxb. Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2022.
5. Lại Xuân Môn: "Nâng cao chất lượng nghiên cứu, học tập, quán triệt nghị quyết của Đảng đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong giai đoạn mới", Tạp chí Cộng sản điện tử, ngày 27/5/2022.
6. Nguyễn Phú Trọng: Đoàn kết, vững tin đưa đất nước bước vào giai đoạn mới, Nxb. Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2021.
7. Anh Tú: "Học tập nghị quyết của Đảng - nhiệm vụ quan trọng của Đảng và hệ thống chính trị", Trang thông tin điện tử Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy Tuyên Quang, ngày 09/11/2020.
8. Quang Hùng: "Nâng cao chất lượng học tập, quán triệt nghị quyết của Đảng", Trang thông tin điện tử Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy Bình Thuận, ngày 05/3/2019.
9. Dương Thủy: "Nâng cao chất lượng công tác nghiên cứu, học tập, quán triệt, tuyên truyền, triển khai các nghị quyết của Đảng", Cổng thông tin điện tử Sở Nội vụ tỉnh Bắc Giang, ngày 26/5/2025.
10. Đại tá, TS. Nguyễn Thanh Trường: "Giải pháp nâng cao chất lượng việc học tập, nghiên cứu chỉ thị, nghị quyết của Đảng trong Đảng bộ Công an tỉnh Hưng Yên", Cổng thông tin điện tử Công an tỉnh Hưng Yên, ngày 21/12/2022.
