1. Vai trò “đầu não” của các cơ quan Đảng Trung ương và đội ngũ cán bộ làm công tác tham mưu cấp chiến lược
Nói về đảng cộng sản với tư cách là một đảng kiểu mới, đảng mang bản chất giai cấp công nhân, hướng tới mục tiêu xây dựng chủ nghĩa xã hội, chủ nghĩa cộng sản, vì sự tiến bộ, văn minh của loài người, V.I. Lênin khẳng định: Các đảng cộng sản phải tiêu biểu cho trí tuệ, lương tâm, danh dự của thời đại, trong đó, “Quyền lực của cơ quan trung ương phải dựa trên cơ sở uy tín tinh thần và uy tín trí tuệ”1. Quan điểm này cho thấy, ngay từ thời kỳ đầu của quá trình xây dựng chủ nghĩa xã hội trên thế giới, V.I. Lênin đã nhận thấy rõ vai trò chiến lược của các cơ quan Đảng Trung ương, xem đây là “đầu não”, nơi thể hiện tập trung năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của một chính đảng.
Kế thừa quan điểm của V.I. Lênin, vận dụng vào thực tiễn cách mạng Việt Nam, Chủ tịch Hồ Chí Minh nhấn mạnh: “Đảng ta là Đạo đức, là văn minh”2, “hiện thân của trí tuệ, danh dự và lương tâm của dân tộc”3; ở vị trí Đảng cầm quyền, Đảng càng phải tăng cường trí tuệ, giữ gìn sự trong sạch, vững mạnh, xứng đáng là Đảng cách mạng chân chính. Nếu ví bộ máy tổ chức của toàn Đảng như một cơ thể sống thì cơ quan Trung ương là “bộ não”, “trung tâm thần kinh” trọng yếu nhất của Đảng. Năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của Đảng được thể hiện rõ nhất ở cơ quan lãnh đạo cấp cao, cấp chiến lược, đó là các cơ quan Đảng Trung ương.
Ở phương diện khác, các cơ quan Đảng Trung ương và đội ngũ tham mưu cấp chiến lược trong các cơ quan này được xem là lực lượng trực tiếp góp phần làm giàu thêm trí tuệ của Đảng. Là đảng duy nhất cầm quyền, với sứ mệnh lãnh đạo Nhà nước và xã hội trong bối cảnh tình hình quốc tế, khu vực và trong nước có nhiều diễn biến nhanh chóng, phức tạp, khó lường, đòi hỏi Đảng ta phải nắm bắt, tận dụng tối đa thời cơ, đồng thời nỗ lực khắc phục, vượt qua khó khăn, thách thức, đưa đất nước phát triển theo hướng nhanh, bền vững trên con đường quá độ lên chủ nghĩa xã hội. Trước những yêu cầu mới của thời đại, để xử lý tốt mối quan hệ giữa thời cơ và thách thức cũng như nhiều mối quan hệ khác trong quá trình phát triển đất nước, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng nhận định: “Nếu đón bắt kịp và tận dụng được thời cơ thì thách thức, nguy cơ bị đẩy lùi; vượt qua được thách thức, nguy cơ thì thời cơ mới sẽ lại xuất hiện, tạo ra những thuận lợi mới cho sự phát triển. Ngược lại, nếu bỏ lỡ thời cơ thì thách thức, nguy cơ sẽ trở nên gay gắt, trầm trọng hơn; những thách thức, nguy cơ mới sẽ xuất hiện mà việc giải quyết nó sẽ khó khăn, phức tạp hơn nhiều, thậm chí có thể làm thất bại sự nghiệp của chúng ta”4. Do đó, đòi hỏi các cơ quan Đảng Trung ương và đội ngũ cán bộ tham mưu phải thực sự là tinh hoa về trí tuệ, thấm nhuần tư tưởng của dân tộc và thời đại.
Để hoàn thành trọng trách trước những thách thức trong bối cảnh mới, Đảng phải không ngừng nâng cao năng lực lãnh đạo, cầm quyền, đặc biệt là nâng tầm trí tuệ. Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội (bổ sung, phát triển năm 2011) nhấn mạnh bốn trọng tâm trong đổi mới, chỉnh đốn Đảng là: ra sức nâng cao trình độ trí tuệ, bản lĩnh chính trị, phẩm chất đạo đức và năng lực lãnh đạo5, trong đó, “trình độ trí tuệ” là yêu cầu tiên quyết, tất yếu đối với Đảng cầm quyền trong thời đại khoa học và công nghệ phát triển mạnh mẽ, hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng. Trí tuệ của Đảng là tổng hòa tri thức, kinh nghiệm của toàn Đảng, trên cơ sở tiếp thu, tích lũy, phát triển trí tuệ của cả hệ thống chính trị và nhân dân, trong đó trí tuệ của các cấp ủy đảng, cán bộ lãnh đạo các cấp, cao nhất là Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư, gắn với trí tuệ của đội ngũ cán bộ tham mưu chiến lược - nòng cốt là các cơ quan Đảng Trung ương, có vị trí đặc biệt quan trọng. Có thể nói, những thành tựu mà Đảng đạt được trong hơn 90 năm kể từ khi thành lập và gần 80 năm cầm quyền phần lớn phụ thuộc vào trí tuệ của đội ngũ cán bộ tham mưu cấp chiến lược của Đảng. Thực tiễn cũng cho thấy, công tác tham mưu có ý nghĩa hết sức quan trọng, giúp Đảng đưa ra những quyết sách chính xác và tối ưu nhất trong quá trình lãnh đạo đất nước.
Theo quy định của Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư, mỗi cơ quan Đảng Trung ương đều có chức năng, nhiệm vụ, chuyên môn riêng, song nhìn chung đều có hai mảng công việc trọng yếu: (1) Nghiên cứu, đánh giá, tổng kết thực tiễn và lý luận, tham mưu, tư vấn cho Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư xây dựng, cụ thể hóa, không ngừng bảo vệ và phát triển đường lối, quan điểm, chủ trương, chính sách lớn của Đảng. (2) Bám sát thực tiễn đất nước và tình hình quốc tế, chủ động phát hiện, dự báo chính xác những vấn đề cấp bách đặt ra; kịp thời đề xuất với Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư những giải pháp phù hợp, khả thi nhằm giải quyết hiệu quả những yêu cầu mới của sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc; đồng thời điều chỉnh, hoàn thiện các quan điểm, chủ trương, chính sách của Đảng. Đây là những công việc hệ trọng, mang tầm chiến lược, đòi hỏi tư duy, trí tuệ cao, phản ánh vai trò, vị trí đặc biệt quan trọng của các cơ quan tham mưu chiến lược của Đảng cũng như đội ngũ cán bộ tham mưu cấp chiến lược trong hệ thống các cơ quan Đảng Trung ương. Có thể nói, đội ngũ cán bộ tham mưu và các cơ quan Đảng Trung ương là những “kiến trúc sư” phác thảo ý tưởng, đưa ra những định hướng mang tầm vĩ mô, trực tiếp góp phần làm giàu thêm trí tuệ của Đảng. Trình độ, chất lượng tham mưu của các cơ quan Đảng Trung ương và đội ngũ cán bộ tham mưu cấp chiến lược có ảnh hưởng không nhỏ đến tầm vóc, chất lượng và sức sống trong các quyết sách của Đảng6.
Nhận thức sâu sắc vấn đề này, trong suốt tiến trình cách mạng, để đáp ứng yêu cầu lãnh đạo của Trung ương, Đảng ta đặc biệt coi trọng công tác tham mưu, chú trọng xây dựng các cơ quan tham mưu, đặc biệt là đội ngũ cán bộ tham mưu cấp chiến lược của Đảng. Đề cập công tác xây dựng Đảng, tiếp tục kiện toàn tổ chức, bộ máy của Đảng và hệ thống chính trị, Báo cáo chính trị tại Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XI của Đảng (năm 2011) nhấn mạnh yêu cầu kiện toàn, nâng cao chất lượng các cơ quan tham mưu, đội ngũ cán bộ làm công tác tham mưu, nhất là ở cấp chiến lược. Cụ thể hóa quan điểm của Đại hội XI, Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII xác định nhiệm vụ: “Tập trung xây dựng đội ngũ cán bộ làm công tác xây dựng Đảng “đoàn kết, trung thành, trung thực, trong sáng, gương mẫu, tinh thông, chuyên nghiệp”, nhất là cán bộ tham mưu cấp chiến lược, chuyên gia đầu ngành đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ của thời kỳ phát triển mới. Chú trọng lựa chọn và bố trí đúng người đứng đầu cơ quan tham mưu, giúp việc cấp ủy các cấp”7.
2. Tư duy chiến lược là biểu hiện cao nhất của năng lực và tầm nhìn ở người cán bộ tham mưu tại các cơ quan Đảng Trung ương
Tư duy chiến lược là cách tư duy về những vấn đề tổng thể, dài hạn, cơ bản, mang tính đại cục ở tầm vĩ mô; sự vận dụng thế giới quan và phương pháp luận khoa học vào điều kiện thực tiễn; đồng thời là phương pháp làm việc tích cực, quan trọng, góp phần tham mưu, xây dựng những quyết sách lớn, mang tầm vĩ mô. Năng lực tư duy chiến lược là sự tích hợp của tư duy khoa học, tư duy toàn diện, tư duy biện chứng, tư duy hệ thống, tư duy lịch sử...
Đội ngũ cán bộ tham mưu tại các cơ quan Đảng Trung ương, nhất là những người đứng đầu, là đội ngũ cán bộ tham mưu cấp chiến lược của Đảng, trực tiếp tiếp xúc, làm việc, rèn luyện và học tập tấm gương các nhà lãnh đạo cấp cao của Đảng, đồng thời cũng là lực lượng trực tiếp giúp việc, tham mưu cho Trung ương Đảng. Trong điều kiện đó, tư duy chiến lược là năng lực cốt lõi cần thiết, tiêu chí quan trọng để đánh giá phẩm chất chính trị, giúp đội ngũ cán bộ tham mưu tại các cơ quan Đảng Trung ương có tầm nhìn bao quát, tạo ra những “sản phẩm” tham mưu đúng đắn, phù hợp, xứng tầm. Cụ thể là:
Thứ nhất, năng lực tư duy chiến lược giúp đội ngũ cán bộ tham mưu tại các cơ quan Đảng Trung ương luôn chủ động trong quá trình dự báo, đề xuất, tham vấn, giúp Đảng kịp thời sắp xếp, điều chỉnh các nhiệm vụ chiến lược trong từng thời kỳ, tránh bị động, bất ngờ. Trong bối cảnh mới hiện nay, trước những diễn biến nhanh chóng, phức tạp, khó lường của tình hình quốc tế và trong nước, tư duy chiến lược là yếu tố không thể thiếu trong mỗi bước đi, ở từng giai đoạn, góp phần giữ vững môi trường ổn định, giành thế chủ động trong cạnh tranh và hội nhập, tạo thế và lực để phát triển kinh tế - xã hội đất nước, tăng cường nội lực và vị thế quốc gia. Không ngừng nâng cao năng lực tư duy chiến lược, có tầm nhìn xa, trông rộng, trí tuệ sắc bén, tư duy sâu sắc và toàn diện là yêu cầu tất yếu để người cán bộ tham mưu trong các cơ quan Đảng Trung ương có thể nghiên cứu tổng thể, đánh giá khái quát, nhìn nhận tổng quan, nắm bắt và cung cấp thông tin khoa học, chính xác, kịp thời; từ đó, tham mưu gợi mở, đề xuất, trình lãnh đạo Trung ương Đảng những quyết sách phù hợp, khả thi ngay từ khi mới chỉ là ý tưởng, cho đến khi hình thành chủ trương cũng như đưa đường lối của Đảng vào thực tiễn cuộc sống.
Thứ hai, năng lực tư duy chiến lược giúp cán bộ tham mưu trong các cơ quan Đảng Trung ương có phương pháp và phong cách làm việc khoa học, tạo ra những “sản phẩm” tham mưu mang tầm chiến lược, thực sự hữu ích và khả thi cho Đảng, góp phần tăng cường sức mạnh nội lực của Đảng và hệ thống chính trị. Bên cạnh đó, năng lực tư duy chiến lược còn giúp người cán bộ tham mưu chiến lược vận dụng lý luận vào thực tiễn hoạt động, công việc, từ đó, tham mưu cho Đảng những vấn đề hệ trọng, trên cơ sở kết hợp hài hòa giữa giải quyết vấn đề cụ thể với vấn đề tổng thể; không chỉ giải quyết vấn đề từ hiện tượng mà còn từ bản chất, gốc rễ, căn cơ; luôn vì lợi ích tập thể, đại cục, tạo dựng cơ hội cho tương lai. Hiện nay, một bộ phận không nhỏ cán bộ tham mưu trong các cơ quan Đảng Trung ương còn hạn chế về trình độ, phương pháp làm việc, nghiên cứu, thiếu sự trau dồi, rèn luyện khả năng tư duy khoa học, khả năng đánh giá, tổng kết lý luận hoặc thiếu tư duy hệ thống, thiếu khả năng đánh giá vấn đề một cách tổng quan từ gốc rễ, bản chất đến hiện tượng, thiếu nhìn nhận khách quan; dễ bị cuốn vào công việc cụ thể, có tính tác nghiệp, kỹ thuật; thụ động trước những thông tin khoa học mới và hiện đại, còn nặng tư duy hình thức và kinh nghiệm chủ nghĩa, dẫn đến việc đưa ra những sản phẩm tham mưu, tư vấn thiếu chất lượng, thiếu chiến lược, thiếu tầm nhìn dài hạn, không tương xứng với vai trò, vị trí của các cơ quan Đảng Trung ương. Đó cũng chính là những biểu hiện của thực trạng thiếu tư duy chiến lược trong đội ngũ này.
Thứ ba, năng lực tư duy chiến lược giúp nâng cao tầm nhìn, mở rộng thế giới quan, nhân sinh quan, là điều kiện để đội ngũ cán bộ tham mưu trong các cơ quan Đảng Trung ương trưởng thành và trở thành “cán bộ nguồn” của Đảng. Mọi công việc đều có mối tương quan giữa cái bộ phận và cái tổng thể, giữa ngắn hạn và dài hạn, giữa hiện tượng và bản chất..., do đó đòi hỏi mỗi cán bộ tham mưu phải có năng lực tư duy chiến lược. Bởi nếu chỉ nhìn nhận vấn đề ở một vùng, một bộ phận, đơn vị, dưới góc độ phiến diện, ngắn hạn thì tất yếu không thể đạt hiệu quả cao trong công việc, không thể giải quyết vấn đề một cách thấu đáo, triệt để.
Hiện nay, đất nước ta đang nỗ lực hoàn thành mục tiêu tổng quát “xây dựng và bảo vệ vững chắc
Tổ quốc, giữ vững môi trường hòa bình, ổn định; phấn đấu đến giữa thế kỷ XXI, nước ta trở thành nước phát triển, theo định hướng xã hội chủ nghĩa”8. Đồng thời, sự nghiệp đổi mới, hội nhập quốc tế, phát triển đất nước đang chuyển sang giai đoạn mới với nhiều cơ hội và khó khăn, thách thức đan xen, đòi hỏi đội ngũ cán bộ nói chung và đội ngũ tham mưu cấp chiến lược của Đảng nói riêng phải không ngừng bồi dưỡng, rèn luyện, nâng cao năng lực tư duy chiến lược, trở thành lực lượng tham mưu đắc lực, giúp Đảng đưa ra những quyết sách lớn, thích ứng hiệu quả với tình hình, nhiệm vụ mới, từ đó, từng bước trưởng thành và trở thành những cán bộ lãnh đạo cấp chiến lược trong tương lai của Đảng.
3. Một số giải pháp nâng cao năng lực tư duy chiến lược cho đội ngũ cán bộ tham mưu trong các cơ quan Đảng Trung ương
Xét về mặt cơ cấu tổ chức và chức năng, nhiệm vụ, để nâng cao năng lực tư duy chiến lược cho đội ngũ cán bộ tham mưu trong các cơ quan Đảng Trung ương, từ góc nhìn tổng thể, trước hết, cần đổi mới tư duy về chức năng, nhiệm vụ, cải tiến phong cách, lề lối làm việc chung của các cơ quan Đảng Trung ương theo hướng xác định rõ và tập trung vào trọng tâm công việc được giao, đặc biệt chú trọng, tăng cường công tác tham mưu tầm chiến lược.
Thứ nhất, hiện nay, về cơ bản, chức năng chính của các cơ quan Đảng Trung ương được Đảng quy định là tham mưu, tư vấn ở tầm chiến lược. Tuy nhiên, trên thực tế, các cơ quan Đảng Trung ương phải thực hiện đồng thời nhiều công việc khác nhau, do đó, nguồn lực bị phân tán, nhất là nguồn lực cán bộ, dẫn đến chất lượng tham mưu, tư vấn của các cơ quan Đảng Trung ương chưa đáp ứng yêu cầu đặt ra. Cần nhanh chóng khắc phục tình trạng thiếu số lượng đội ngũ cán bộ tham mưu; chú trọng điều chỉnh, đổi mới nhận thức về chức năng, nhiệm vụ tham mưu trong những vấn đề cụ thể của từng cơ quan Trung ương; tăng cường đầu tư cho công tác dự báo, tham mưu chiến lược ở tầm vĩ mô; khắc phục tình trạng “tham bát bỏ mâm, đếm cây quên rừng, tự đánh mất vai trò, vị thế của cơ quan tham mưu, tư vấn ở tầm quan điểm, đường lối”10.
Thứ hai, với tư cách là các cơ quan tham mưu, tư vấn chiến lược cho Trung ương Đảng, đội ngũ cán bộ trong các cơ quan Đảng Trung ương phải tích cực đổi mới phương pháp công tác, quán triệt phương pháp nghiên cứu khoa học kết hợp với đẩy mạnh đánh giá thực tiễn, tổng kết lý luận. Mỗi đề án, tờ trình, báo cáo lãnh đạo ban, lãnh đạo cơ quan, đặc biệt là lãnh đạo Đảng, đều phải là sản phẩm kết tinh từ kết quả nghiên cứu khoa học, tổng kết thực tiễn, bảo đảm phù hợp với chức năng, nhiệm vụ và yêu cầu công việc. Theo đó, các cơ quan Đảng Trung ương cần xây dựng môi trường học tập, nghiên cứu khoa học thường xuyên, liên tục, trong đó, mỗi cán bộ tham mưu phải ra sức rèn luyện, bồi dưỡng, nâng cao khả năng nghiên cứu khoa học, nghiên cứu lý luận và tổng kết thực tiễn. Các cơ quan Đảng Trung ương phải là nơi học tập, nghiên cứu, quán triệt nghiêm túc, sâu sắc những quan điểm, nhận thức mới, nhất là phương pháp luận khoa học, cách mạng của Đảng để làm tốt công tác tuyên truyền, giáo dục tư tưởng chính trị trong Đảng và xã hội; đồng thời, tiếp tục đổi mới tư duy, nhận thức, vận dụng sáng tạo trong mọi hoạt động liên quan đến lĩnh vực được phân công phụ trách. Thông qua học tập, nghiên cứu khoa học, mỗi cán bộ tham mưu không ngừng nâng cao trí tuệ cá nhân, từ đó góp phần nâng cao trí tuệ tập thể, cơ quan, từng bước xây dựng một đảng học tập, trí tuệ, trong đó các cơ quan tham mưu, đội ngũ cán bộ tham mưu, tư vấn chiến lược của Đảng phải là lực lượng tiên phong.
Thứ ba, các cơ quan Đảng Trung ương cần đi đầu trong việc nghiêm túc khắc phục bệnh lười suy nghĩ, ngại học tập, ngại nghiên cứu, chủ nghĩa kinh nghiệm, bảo thủ, giáo điều, chủ quan, duy ý chí trong hoạt động thực tiễn, cứng nhắc trong lề lối làm việc ở đội ngũ cán bộ tham mưu. Đồng thời, không ngừng suy nghĩ, tìm tòi, nghiên cứu, phát hiện những vấn đề mới phát sinh từ thực tiễn để tham mưu, đề xuất, bổ sung, phát triển quan điểm, đường lối của Đảng.
Đối với đội ngũ cán bộ làm công tác tham mưu, tư vấn ở tầm chiến lược, đòi hỏi phải phát huy được trí tuệ, sự sáng tạo, đặc biệt là tư duy chiến lược. Muốn vậy, cần thực hiện những giải pháp chủ yếu sau:
Một là, đội ngũ cán bộ tham mưu cấp chiến lược của Đảng phải ra sức bồi đắp tư duy lý luận. Theo Ph. Ăngghen: “một dân tộc muốn đứng trên đỉnh cao của khoa học thì không thể không có tư duy lý luận”11. Sự đúng đắn và vững vàng về hệ thống lý luận cũng như tư tưởng là nền tảng quyết định sự vững chắc về mặt chính trị. Suy cho cùng, năng lực tư duy chiến lược là một loại khả năng tư duy lý luận. Chỉ khi có cơ sở tư duy lý luận, tư duy biện chứng tốt, nắm bắt chính xác quy luật của sự vật, hiện tượng thì tư duy chiến lược cũng như tính chủ động, tầm nhìn xa và sáng tạo trong công tác tham mưu chiến lược mới được nâng cao. Để có tư duy lý luận, trước hết phải không ngừng học tập lý luận, tích cực nghiên cứu các tác phẩm kinh điển của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và những thành tựu lý luận trong quá trình xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, nhất là thành tựu về công cuộc đổi mới, công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và hội nhập quốc tế.
Hai là, tăng cường kiến thức và tư duy khoa học thông qua việc học tập, bồi dưỡng, rèn luyện kỹ năng nghiên cứu và phong cách làm việc khoa học. Kiến thức sâu rộng là yếu tố cơ bản để nâng cao khả năng tư duy chiến lược, là điều kiện quan trọng quyết định chiều sâu tư tưởng và trình độ lý luận của người cán bộ tham mưu. Vì vậy, cần xây dựng phong cách thường xuyên học tập, học tập thông qua nghiên cứu khoa học, nghiên cứu lý luận, tổng kết thực tiễn, học từ kinh điển, sách, báo, từ quần chúng nhân dân, từ cấp trên, bạn bè, đồng nghiệp... Cán bộ tham mưu phải xây dựng thói quen đọc và học thường xuyên, coi việc học là trách nhiệm trong công việc. Một cán bộ tham mưu giỏi phải là một người nghiên cứu khoa học giỏi, luôn tôn trọng sản phẩm khoa học giá trị và tích cực vận dụng tri thức khoa học vào thực tiễn công tác. Học tập, nghiên cứu là nhiệm vụ hàng đầu của công tác tham mưu, cơ sở để hiểu bản chất vấn đề trong mọi mặt của đời sống xã hội, nâng cao khả năng tư duy chiến lược - tiền đề quan trọng để tham mưu với Đảng, giúp Đảng đưa ra những quyết sách lãnh đạo và chỉ đạo đúng đắn.
Đồng thời, cán bộ tham mưu phải ra sức học tập, rèn luyện để có đủ điều kiện trở thành các chuyên gia trong từng lĩnh vực chuyên môn, nghiệp vụ, đủ năng lực tham gia xây dựng, hoạch định, phân tích và tổ chức thực hiện chính sách trong thực tiễn hoạt động của Đảng. Có như vậy cán bộ tham mưu mới có tầm nhìn chiến lược, khả năng dự báo xu hướng phát triển trong tương lai ở mỗi lĩnh vực hoạt động, mỗi phạm vi tác động của các xu hướng vận động trong nước và quốc tế. Đặc biệt, trước bối cảnh, điều kiện, nhiệm vụ mới, để kịp thời nắm bắt tình hình, hiểu vấn đề một cách toàn diện, nắm đúng bản chất, quy luật của vấn đề, từ đó có biện pháp giải quyết đúng đắn, đòi hỏi phải tích cực học tập, nghiên cứu trên nhiều kênh, nhiều hướng, nhiều lĩnh vực. Đây không chỉ là nhu cầu khách quan, mà còn là yêu cầu tất yếu để thay đổi phong cách làm việc, nâng cao năng lực tư duy chiến lược cho đội ngũ cán bộ tham mưu trong các cơ quan Đảng Trung ương.
Ba là, cán bộ tham mưu phải tích cực đổi mới phương pháp làm việc.
- Nắm vững quy luật và mâu thuẫn chủ yếu của vấn đề, suy nghĩ thấu đáo, nhìn nhận khách quan để nâng cao tư duy biện chứng. Việc hiểu rõ bản chất, mối liên hệ tất yếu và quy luật khách quan của sự vật, nâng tri thức cảm tính thành tri thức lý tính là yêu cầu tiên quyết để nâng cao năng lực tư duy chiến lược. Nắm bắt được mâu thuẫn chính là phương cách giúp giải quyết vấn đề một cách dễ dàng và hiệu quả. Trước tính chất phức tạp của công tác tham mưu hiện nay, đòi hỏi công tác tham mưu chiến lược của Đảng phải giải quyết tốt các vấn đề cục bộ và tổng thể, trước mắt và lâu dài, sách lược và chiến lược.
- Xác định rõ nhiệm vụ trọng tâm, vấn đề mấu chốt, đồng thời, nâng cao khả năng nắm bắt, nhận diện vấn đề mấu chốt, hiểu rõ quy luật phát triển của vấn đề cần tham mưu; tuân thủ quan điểm toàn diện, lịch sử, biện chứng, thực hiện nhất quán và tổng thể nội dung công việc trong tham mưu, tư vấn. Đồng thời, cần tạo đột phá, tập trung giải quyết những vấn đề trọng điểm, chú trọng rèn luyện tư duy sáng tạo của người cán bộ tham mưu trong quá trình đề xuất, tham vấn cho Đảng.
- Rèn luyện tầm nhìn quy hoạch tổng thể. Khi tham mưu, tư vấn ở cấp chiến lược về những vấn đề mang tính quốc kế, dân sinh đối với lãnh đạo Đảng, cán bộ tham mưu tại các cơ quan Đảng Trung ương phải tính đến lợi ích mọi mặt, không bỏ sót bất cứ đối tượng nào liên quan, không vì lợi ích trước mắt mà bỏ lỡ cơ hội lâu dài, không vì vấn đề mang tính cục bộ, địa phương mà làm ảnh hưởng đến những vấn đề chung, lợi ích chung của quốc gia - dân tộc... Muốn vậy, người cán bộ tham mưu phải rèn luyện khả năng quan sát, hoạch định công việc dưới góc nhìn lịch sử, phân tích và so sánh các khả năng phát triển trong tương lai; đồng thời, thông qua việc xem xét lịch sử vấn đề, phân tích, đánh giá hiện trạng, nhìn nhận, dự báo xu thế thời đại, tham mưu quan điểm, đường lối, phương hướng, giải pháp lâu dài.
1. V.I. Lênin: Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2005, t. 8, tr. 427.
2, 3. Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2011, t. 12, tr. 403; t. 9, tr. 412.
4. Nguyễn Phú Trọng: Vững bước trên con đường đổi mới, Nxb. Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2017, t. 1, tr. 184.
5. Xem Đảng Cộng sản Việt Nam: Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XI, Nxb. Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2012, tr. 89.
6. Xem Phùng Hữu Phú: “Góp phần làm giàu trí tuệ của Đảng - Một trong những trách nhiệm quan trọng của các cơ quan Đảng Trung ương”, in trong sách: Hội đồng Khoa học các cơ quan Đảng Trung ương: Nâng cao năng lực, hiệu quả tham mưu của cơ quan Đảng Trung ương trong việc triển khai thực hiện Nghị quyết Đại hội XI của Đảng, Nxb. Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2017, tr. 9-22.
7. Đảng Cộng sản Việt Nam: Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, Nxb. Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2021, t. II, tr. 245.
8. Đảng Cộng sản Việt Nam: Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, Sđd, t. I, tr. 111.
9. Xem Nguyễn Phú Trọng: Một số vấn đề về lý luận và thực tiễn về chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam, Nxb. Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2022, tr. 151.
10. Phùng Hữu Phú: “Góp phần làm giàu trí tuệ của Đảng - Một trong những trách nhiệm quan trọng của các cơ quan Đảng Trung ương”, Sđd.
11. C. Mác và Ph. Ăngghen: Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2006, t. 1, tr. 766.
PGS, TS. Vũ Trọng Lâm
Giám đốc - Tổng Biên tập Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật
