Giáo dục chủ nghĩa yêu nước cho thanh niên Việt Nam trong giai đoạn hiện nay

1. Một số nội dung giáo dục chủ nghĩa yêu nước cho thanh niên Việt Nam hiện nay
- Giáo dục thanh niên nhận thức đầy đủ về nghĩa vụ, trách nhiệm của mỗi người đối với dân tộc, quê hương, đất nước
Giương cao ngọn cờ độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, từ khi ra đời và lãnh đạo cách mạng Việt Nam đến nay, Đảng đã đoàn kết, tập hợp và huy động được sức mạnh của toàn thể dân tộc để đánh cho “Pháp chạy”, Nhật hàng”, “Mỹ cút”, “Ngụy nhào”, hoàn thành sự nghiệp thống nhất Tổ quốc. Thành quả đó là công sức, máu xương của hàng triệu người Việt Nam đánh đổi mới có được. Do đó, mỗi người Việt Nam yêu nước, luôn phải khắc cốt ghi tâm sự hy sinh lớn lao của lớp lớp thế hệ cha anh đã ngã xuống vì độc lập tự do của Tổ quốc. Để làm được điều đó, đòi hỏi mỗi người phải nhận thức đầy đủ nghĩa vụ, trách nhiệm đối với quê hương, đất nước. Hiểu đúng về yêu cầu xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam, về mối quan hệ không thể tách rời giữa độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội. Đây chính là cơ sở để bồi dưỡng tình cảm cách mạng trong sáng, củng cố ý chí kiên định với mục tiêu lý tưởng cách mạng, thúc đẩy mỗi cá nhân tích cực tham gia vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ nước nhà.
- Giáo dục thanh niên sống trung thành với Tổ quốc, với Đảng và nhân dân, sẵn sàng hy sinh vì độc lập, tự do của Tổ quốc
Yêu nước đòi hỏi mỗi cá nhân phải trung thành với Tổ quốc, với dân tộc. Đảng là đội tiên phong của giai cấp công nhân, đại biểu cho lợi ích giai cấp công nhân cũng như của toàn thể dân tộc. Do đó, yêu nước, trung với nước chính là trung với Đảng, trung thành với con đường cách mạng xã hội chủ nghĩa mà Đảng, Bác Hồ và các thế hệ tiền bối đã lựa chọn. Trong những năm chiến tranh gian khổ, lòng yêu nước của người Việt Nam luôn gắn liền với hành động anh hùng trong chiến đấu và sự sẵn sàng hy sinh vì Tổ quốc, biểu hiện tập trung trong truyền thống vẻ vang của Quân đội nhân dân Việt Nam: “Quân đội ta trung với Đảng, hiếu với dân, sẵn sàng chiến đấu hy sinh vì độc lập, tự do của Tổ quốc, vì chủ nghĩa xã hội, nhiệm vụ nào cũng hoàn thành, khó khăn nào cũng vượt qua, kẻ thù nào cũng đánh thắng”¹. Hiện nay, trước những yêu cầu mới của sự nghiệp cách mạng, yêu nước đòi hỏi mỗi cá nhân phải kiên định Chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, tin tưởng tuyệt đối vào sự lãnh đạo của Đảng, tích cực ủng hộ và tham gia vào công cuộc đổi mới, công nghiệp hóa, hiện đại hóa, vì mục tiêu xây dựng nước Việt Nam thành một nước xã hội chủ nghĩa phồn vinh, nhân dân hạnh phúc.
- Giáo dục thanh niên sống có tình cảm, gắn bó với quê hương đất nước, tinh thần đoàn kết, sẵn sàng vượt qua mọi khó khăn, để xây dựng cộng đồng ngày càng bền vững và tốt đẹp
Tình cảm yêu nước là yếu tố quan trọng của chủ nghĩa yêu nước Việt Nam. Những người yêu nước luôn thể hiện quan điểm, thái độ, trách nhiệm hết sức rõ ràng với quê hương, đất nước. Nó được biểu hiện qua sự gắn bó với quê hương, đất nước và những người thân yêu. Yêu mến, gắn bó với quê hương khiến cho mỗi người biết nâng niu, trân trọng những giá trị tốt đẹp của cộng đồng, biết lưu giữ những nét đẹp văn hóa truyền thống và đấu tranh với thói hư, tật xấu của con người trong cộng đồng, sẵn sàng xóa bỏ mọi sự khác biệt giữa các cá nhân nhằm xây dựng cộng đồng ngày càng tốt đẹp hơn.
- Giáo dục thanh niên biết hành động tích cực, tự giác tham gia xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa
Thực tế đã chứng minh, lòng yêu nước của người Việt Nam bao giờ cũng được biểu hiện rõ ràng qua các hành động tích cực của con người đối với quá trình xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Những người yêu nước luôn thống nhất giữa lời nói với việc làm, nhận thức đầy đủ nghĩa vụ với gia đình, dòng họ, quê hương và đất nước. Nêu cao vai trò tích cực trong lao động - sản xuất ở cơ quan, đơn vị. Họ luôn tin tưởng vào sự lãnh đạo Đảng, nghiêm chỉnh thưc hiện đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách và luật pháp của Nhà nước. Chủ động tham gia xây dựng đời sống văn hóa ở cộng đồng dân cư và phong trào xây dựng nông thôn mới, giữ gìn truyền thống văn hóa dân tộc, gương mẫu xây dựng gia đình văn hóa, kiên quyết đấu tranh với những tư tưởng và hành vi sai lệch chuẩn mực đạo đức, chủ động chăm lo bồi dưỡng con em mình trở thành những người có đủ đức, đủ tài, chuẩn bị thế hệ nối tiếp cho tương lai của dân tộc.
- Giáo dục thanh niên biết phê phán hành vi sai trái; kiên quyết đấu tranh với những luận điệu tuyên truyền, xuyên tạc và thủ đoạn chống phá cách mạng của các thế lực thù địch
Những người thấm nhuần chủ nghĩa yêu nước luôn tích cực đấu tranh với những quan điểm, hành vi sai trái, đi ngược với thuần phong mỹ tục, với dòng chảy của cách mạng Việt Nam, kiên trì bảo vệ những giá trị tốt đẹp của nền văn hóa dân tộc trước ảnh hưởng của văn hóa ngoại lai, lối sống phương Tây. Bên cạnh đó, biểu hiện chủ nghĩa yêu nước là lòng tự hào, tự tôn dân tộc sâu sắc, thôi thúc họ đứng lên phản bác những luận điệu xuyên tạc, kích động, vu khống, bôi nhọ, cũng như kiên quyết đấu tranh làm thất bại mọi âm mưu, thủ đoạn mà các thế lực thù địch đang tiến hành nhằm phá hoại tính ổn định trong đời sống xã hội ở nước ta. Yêu nước cũng có thể thông qua hoạt động đấu tranh trên mặt trận tư tưởng - lý luận với kẻ thù.
2. Giải pháp nâng cao hiệu quả công tác giáo dục chủ nghĩa yêu nước đối với thanh niên Việt Nam hiện nay
- Nâng cao nhận thức về giáo dục chủ nghĩa yêu nước, tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo của các cấp ủy đảng, sự điều hành quản lý của các cấp chính quyền từ trung ương đến cơ sở
+ Các cấp ủy, chính quyền, Mặt trận và các tổ chức đoàn thể từ huyện đến cơ sở phải xác định rõ trách nhiệm trong việc giáo dục chủ nghĩa yêu nước cho đoàn viên, thanh niên. Xem đây là nhiệm vụ thường xuyên và quan trọng của các cấp ủy, tổ chức Đảng, chính quyền, các ban ngành đoàn thể. Đưa nhiệm vụ giáo dục chủ nghĩa yêu nước cho đoàn viên, thanh niên vào nghị quyết của các cấp ủy đảng, vào kế hoạch bồi dưỡng, chương trình hành động của chính quyền và các ban ngành đoàn thể. 
+ Không ngừng đổi mới phương pháp giáo dục chủ nghĩa yêu nước Việt Nam cho đoàn viên, thanh niên. Tập trung nghiên cứu, tìm ra những hướng sáng tạo, tự đổi mới hình thức giáo dục, phương châm biến quá trình giáo dục thành tự giáo dục. 
+ Khẳng định công tác giáo dục chủ nghĩa yêu nước cho đoàn viên, thanh niên là nội dung cơ bản của công tác giáo dục. Nhằm tiếp tục xây dựng thế hệ đoàn viên, thanh niên giàu lòng yêu nước, tự lực, tự cường dân tộc; kiên định mục tiêu độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội; có đạo đức cách mạng, ý thức chấp hành pháp luật, sống có văn hóa, vì cộng đồng; có năng lực, bản lĩnh trong hội nhập quốc tế; có sức khỏe, tri thức, kỹ năng và tác phong công nghiệp trong lao động, học tập trở thành những công dân tốt của đất nước.
- Đổi mới nội dung giáo dục chủ nghĩa yêu nước cho đoàn viên, thanh niên
Trong cuộc sống, chủ nghĩa yêu nước được biểu hiện bằng hành động, việc làm hằng ngày của mỗi người. Khi hoàn cảnh và những yêu cầu khách quan của xã hội thay đổi thì chủ nghĩa yêu nước sẽ xuất hiện những nội dung mới, phù hợp với sự thay đổi của thực tiễn trong nước và quốc tế. Vì vậy, để tăng cường công tác giáo dục chủ nghĩa yêu nước cho thanh niên cần tập trung vào các vấn đề sau:
+ Tăng cường giáo dục giá trị đạo đức truyền thống tốt đẹp của dân tộc và đạo đức cách mạng. Trước những biểu hiện suy thoái về đạo đức của một bộ phận thanh niên hiện nay, cần tiếp tục tăng cường giáo dục cho thanh niên tinh thần yêu nước, yêu quê hương, tự hào dân tộc; tinh thần cần cù, dũng cảm, say mê lao động, trách nhiệm, sáng tạo; tinh thần hiếu học, lạc quan, đoàn kết, ý thức gắn bó cộng đồng, trọng nghĩa tình; giáo dục các tiêu chí, chuẩn mực về đạo đức theo tư tưởng, tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh; giáo dục về những chuẩn mực đạo đức làm người như: hiếu đạo, nhân ái, vị tha, khoan dung...
+ Xây dựng cho thanh niên lối sống giản dị, nói đi đôi với làm; lành mạnh, thủy chung, khiêm tốn; vì cộng đồng; ý thức, trách nhiệm với bản thân, gia đình và xã hội; sống và làm việc theo hiến pháp và pháp luật; lối sống văn hóa, phù hợp thuần phong mỹ tục, truyền thống của người Việt Nam...
+ Tiếp tục giáo dục lý tưởng cách mạng cho thế hệ trẻ thông qua việc bồi dưỡng về nhận thức chính trị, làm cho thanh niên thấy được mục tiêu, lý tưởng cách mạng cao cả, bao trùm, xuyên suốt của cả dân tộc Việt Nam qua các thế hệ là “độc lập dân tộc, gắn liền với chủ nghĩa xã hội”; khát vọng cháy bỏng của cả dân tộc đang nỗ lực phấn đấu, thực hiện trong giai đoạn hiện nay là “dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh”; củng cố niềm tin vào con đường cách mạng, thắng lợi của sự nghiệp đổi mới, đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế của đất nước, tương lai tươi sáng của dân tộc.
+ Giáo dục thanh niên khát vọng làm giàu chính đáng. Mục tiêu lý tưởng của Đảng, của dân tộc ta là độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội. Nước nhà đã độc lập mà nhân dân chưa được sung sướng, hạnh phúc thì độc lập cũng chẳng có nghĩa lý gì. Con người của thời kỳ mới thấm sâu chủ nghĩa yêu nước vẫn là một con người một lòng vì nước, vì dân; làm cho đất nước thoát khỏi nỗi nhục nghèo nàn lạc hậu, vươn lên giàu mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh. Do đó, ý chí vươn lên, không cam chịu đói nghèo, khát vọng làm giàu chân chính cho bản thân, cho gia đình và cho đất nước đã trở thành một khát vọng cháy bỏng của mỗi người Việt Nam nói chung và của thanh niên Việt Nam nói riêng. Theo kết quả điều tra, 89,5 % số thanh niên được hỏi trả lời rằng “có khát vọng làm giàu chính đáng”².
+ Giáo dục thanh niên ý thức hội nhập quốc tế. Trong những năm qua, với sự năng động, sáng tạo, nhiệt huyết, nhanh nhạy, thanh niên đã đi đầu trong nhiều lĩnh vực, đóng góp quan trọng vào thành tựu chung của đất nước. Tuy nhiên, trong bối cảnh hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng, bên cạnh cơ hội là vô vàn khó khăn, thách thức, cần giáo dục thanh niên ý thức hội nhập, để họ tự tin bước vào "sân chơi" quốc tế. Thanh niên ý thức được việc chuẩn bị cho mình năng lực hội nhập, giữ, tin học, kỹ năng, tác phong công nghiệp, hiểu biết văn hóa dân tộc, văn hóa thế giới…

- Đa dạng hóa những hình thức, phương pháp giáo dục chủ nghĩa yêu nước cho đoàn viên, thanh niên
Việc đa dạng hóa những hình thức, phương pháp giáo dục chủ nghĩa yêu nước hiện nay có vai trò quan trọng. Để giáo dục chủ nghĩa yêu nước cho đoàn viên, thanh niên có hiệu quả cần kết hợp nhiều hình thức, phương pháp khác nhau phù hợp với đặc điểm, tình hình thanh niên trong điều kiện, hoàn cảnh mới như: tham quan dã ngoại thực tế ở các bảo tàng, khu di tích lịch sử… giúp giảm bớt căng thẳng áp lực trong những giờ học lý thuyết trên lớp, mang lại hứng thú cho đoàn viên, thanh niên.
Để làm tốt việc đó, cần tiếp tục phát huy những phương thức giáo dục hiệu quả, tìm ra các phương thức giáo dục mới, cụ thể:
+ Lồng ghép nội dung giáo dục chủ nghĩa yêu nước thông qua các Cuộc thi tìm hiểu theo chủ đề;
+ Thông qua các phong trào hành động cách mạng của tuổi trẻ;
+ Tăng cường đối thoại, giao lưu và kết nghĩa;
+ Thông qua các loại hình văn hóa, văn học nghệ thuật; mạng xã hội; chú trọng gương “người tốt, việc tốt”;
+ Phát huy tinh thần tự giáo dục của thanh niên để trở thành người hữu ích cho gia đình, xã hội và đất nước.
- Kết hợp giữa giáo dục chủ nghĩa yêu nước với xây dựng môi trường văn hóa 
Môi trường văn hóa hiện nay bao gồm cả giá trị văn hóa dân tộc và thời đại; chứa đựng cả những mặt tích cực và tiêu cực, nhất là các mối quan hệ xã hội, các chuẩn mực xã hội, các giá trị đạo đức, kinh tế, nhân văn, chính trị, tôn giáo, pháp luật, tồn tại nhiều hình thức văn hóa đan xen. Đáng quan tâm ở môi trường văn hóa hiện nay là cả văn hóa gia đình, văn hóa cộng đồng đều ở trong thời kỳ đổi mới thiếu tính định hướng cơ bản và sự quản lý chặt chẽ; nên còn nhiều kẽ hở để lối sống văn hóa thiếu lành mạnh xâm nhập. Chính cơ chế thị trường và mặt trái của nó cũng đang làm đảo lộn nhiều giá trị nhân bản và tác động vào lối sống con người, nhất là thế hệ trẻ. 
Nghị quyết Trung ương 9 khóa XI (Nghị quyết số 33-NQ/TW) về xây dựng và phát triển văn hóa, con người Việt Nam đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững đất nước, đã nêu rõ quan điểm về xây dựng nền văn hóa và con người Việt Nam phát triển toàn diện, hướng đến chân - thiện - mỹ, thấm nhuần tinh thần dân tộc, nhân văn, dân chủ và khoa học. Hoàn thiện các chuẩn mực giá trị văn hóa và con người Việt Nam, tạo môi trường và điều kiện để phát triển về nhân cách, đạo đức, trí tuệ, năng lực sáng tạo, thể chất, tâm hồn, trách nhiệm xã hội, nghĩa vụ công dân, ý thức tuân thủ pháp luật; đề cao tinh thần yêu nước, tự hào dân tộc, lương tâm, trách nhiệm của mỗi người với bản thân mình, với gia đình, cộng đồng, xã hội và đất nước. Xây dựng môi trường văn hóa lành mạnh, phù hợp với bối cảnh phát triển kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế. Xây dựng văn hóa trong hệ thống chính trị, trong từng cộng đồng làng, bản, khu phố, cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp và mỗi gia đình. Phát huy vai trò của gia đình, cộng đồng, xã hội trong việc xây dựng môi trường văn hóa, làm cho văn hóa trở thành nhân tố thúc đẩy con người Việt Nam hoàn thiện nhân cách. 
Do vậy, để giáo dục chủ nghĩa yêu nước trở thành quy tắc hoạt động của mỗi người, tất yếu phải tạo ra môi trường thuận lợi, làm cho mọi người trong các hoạt động xã hội thường ngày, ở mọi lúc, mọi nơi đều có thể thu nhận được cảm xúc của chủ nghĩa yêu nước.
- Củng cố, kiện toàn bộ máy tham mưu của cấp bộ đoàn; thường xuyên bồi dưỡng, nâng cao trình độ về mọi mặt cho đội ngũ cán bộ; tăng cường đầu tư cơ sở vật chất, kỹ thuật
Tiếp tục rà soát số lượng, chất lượng đội ngũ cán bộ chuyên trách, giảng viên, báo cáo viên, đội ngũ cán bộ làm công tác tuyên giáo (cả chuyên trách và kiêm chức) từ Trung ương đến cơ sở; để có hướng chỉ đạo kiện toàn, bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ cho đội ngũ cán bộ làm công tác giáo dục chủ nghĩa yêu nước theo hướng tinh gọn. Tiếp tục nâng cao trình độ chuyên môn, chính trị, nghiệp vụ cho cán bộ làm công tác tuyên giáo và đội ngũ báo cáo viên từ Trung ương đến cơ sở, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ được giao.
Xây dựng và phát triển đội ngũ cán bộ chuyên trách, tăng cường đầu tư cơ sở vật chất - kỹ thuật cho công tác giáo dục chủ nghĩa yêu nước theo hướng hiện đại, đáp ứng yêu cầu của hoạt động giáo dục trước những đòi hỏi mới trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế.
Bảo tồn và phát huy di sản văn hóa vật thể và phi vật thể. Đó là toàn bộ những công trình, sản phẩm giá trị văn hóa do các thế hệ trước để lại cho thế hệ hôm nay và mai sau. Văn hóa vật thể và phi vật thể là tài sản vô giá của dân tộc lưu giữ bản lĩnh và sắc thái dân tộc, là chất keo gắn kết dân tộc Việt Nam. Do đó, phải bảo tồn các di tích lịch sử, văn hóa, danh lam thắng cảnh, làng nghề truyền thống, trọng đãi những nghệ nhân, nghệ sĩ dân gian.
- Quan tâm đến đời sống và lợi ích chính đáng của thanh niên
Trong những năm gần đây, do đô thị hóa và công nghiệp hóa nhanh, đất sản xuất nông nghiệp ngày càng co hẹp, một số thanh niên trình độ học vấn thấp không thể vào làm các khu công nghiệp dẫn đến tình trạng thanh niên nông thôn không có việc làm ngày càng tăng. Bên cạnh đó, có một thực tế là các doanh nghiệp chưa coi thanh niên nông thôn là lực lượng lao động chủ chốt, cho nên chưa nhiệt tình và tin cậy để hỗ trợ tài chính cho các hoạt động sản xuất - kinh doanh. 
Trước tình hình đó, Đảng, Nhà nước và cả hệ thống chính trị cùng với các tổ chức xã hội, doanh nghiệp cần chú trọng đến vấn đề tạo việc làm cho thanh niên nông thôn, như: đào tạo nghề công nghiệp - dịch vụ; huy động từ nhiều nguồn lực để tăng vốn Quỹ quốc gia hỗ trợ việc làm cho thanh niên nông thôn, đầu tư ngân sách thỏa đáng để mở rộng mạng lưới dạy nghề; có chính sách tín dụng ưu đãi cho các cơ sở dạy nghề; tạo môi trường thuận lợi và khuyến khích các thành phần kinh tế đầu tư vào khu vực nông thôn để phát triển sản xuất; xây dựng chiến lược truyền thông quốc gia về định hướng nghề nghiệp và việc làm cho thanh niên nông thôn; mở rộng các hình thức tư vấn nghề, nâng cao năng lực, hiệu quả hoạt động các trung tâm dịch vụ việc làm cho thanh niên nông thôn…
Chính từ những vấn đề này mà thanh niên công nhân ở nước ta hiện nay đã, đang và sẽ tiếp tục bị các thế lực thù địch, các tổ chức phản động trong và ngoài nước tìm cách dụ dỗ, lôi kéo, kích động tụ tập, gây rối, bạo loạn như một loạt các sự vụ đã xảy ra trong những năm vừa qua. Do đó, chúng ta phải thực sự chăm lo đến đời sống vật chất và tinh thần của công nhân nói chung và thanh niên công nhân nói riêng. 
- Đổi mới và đẩy mạnh phong trào thi đua yêu nước trong thanh niên trở thành động lực phát triển kinh tế - xã hội
Thi đua là động lực của sự phát triển, là thể hiện cụ thể, thiết thực chủ nghĩa yêu nước. Hồ Chí Minh từng nói: “Bổn phận của người dân Việt Nam, bất kỳ sĩ, nông, công, thương, binh; bất kỳ làm việc gì đều cần phải thi đua; Thi đua là yêu nước, yêu nước phải thi đua”³. Phát động các phong trào thi đua yêu nước trong thanh niên là biện pháp nhằm cổ vũ, thổi bùng phong trào tự giác cách mạng, phát huy tài năng, sáng tạo, trí tuệ, sức mạnh của tuổi trẻ để tạo nên sức mạnh tổng hợp xây dựng và phát triển đất nước.
Dưới sự lãnh đạo thường xuyên của Đảng, Nhà nước và được sự quan tâm, tạo điều kiện của các tổ chức chính trị và cả xã hội, phong trào thi đua yêu nước trong thanh niên thời gian qua đã có những chuyển biến tích cực, góp phần thực hiện thắng lợi các mục tiêu, nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm an ninh - quốc phòng, đối ngoại và tăng cương đoàn kết dân tộc. Nhiều tập thể và cá nhân thanh niên xuất sắc được phát hiện và tôn vinh kịp thời. Phong trào thi đua yêu nước trong thanh niên đã được tổ chức sâu rộng, phong phú về hình thức, từng bước đổi mới nội dung, hình thức phát động thi đua, bám sát thực tiễn. Đặc biệt là cuộc vận động “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh” được thanh niên nhiệt tình hưởng ứng đã trở thành phong trào thi đua yêu nước rộng lớn, diễn ra trên tất cả các lĩnh vực của đời sống xã hội.
Đổi mới và nâng cao chất lượng công tác giáo dục chủ nghĩa yêu nước cho thanh niên sẽ góp phần quan trọng nâng cao chất lượng giáo dục thanh niên và công tác thanh niên, khơi dậy lòng yêu nước, ý thức tự tôn, tự hào dân tộc trong mỗi thanh niên - những chủ nhân tương lai của đất nước, tạo ra thế hệ thanh niên “vừa hồng, vừa chuyên” thực hiện thắng lợi sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa trong giai đoạn hiện nay.

1. Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2011, t. 14, tr. 435.
2. Ngô Xuân Dương: Vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh trong công tác giáo dục chủ nghĩa yêu nước cho thanh niên Việt Nam hiện nay, Luận án tiến sĩ chính trị học, Học viện Báo chí và Tuyên truyền, Hà Nội, 2019, tr.27.
3. Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, t.6, tr. 407.

Trần Nguyễn Bảo Minh
Học viện Báo chí và Tuyên truyền