Một số giải pháp bồi dưỡng, rèn luyện phẩm chất đạo đức cho đội ngũ chính trị viên đại đội ở các trung đoàn bộ binh trong Quân đội hiện nay

Nhận thức đúng vai trò của việc bồi dưỡng, rèn luyện đạo đức, những năm qua các cấp uỷ, tổ chức đảng ở các trung đoàn bộ binh đã chú trọng công tác bồi dưỡng, rèn luyện phẩm chất đạo đức và bản thân đội ngũ chính trị viên luôn nêu cao tinh thần trách nhiệm, tích cực, tự giác tu dưỡng, rèn luyện, có phẩm chất đạo đức tốt, lối sống trung thực, lành mạnh, tinh thần trách nhiệm cao, phát huy tốt vai trò tiền phong gương mẫu. Tuy nhiên, việc bồi dưỡng, rèn luyện có thời điểm chưa thực sự quan tâm đúng mức; nội dung, hình thức, phương pháp bồi dưỡng, rèn luyện chưa phong phú, chưa hiệu quả; một bộ phận chưa tích cực tự học tập, tu dưỡng rèn luyện, còn có biểu hiện lệch lạc về nhận thức và hành vi đạo đức, cá biệt còn vi phạm kỷ luật, làm ảnh hưởng xấu đến uy tín người cán bộ chính trị trong Quân đội nói chung. 

Hiện nay, sự chống phá của các thế lực thù địch ngày càng quyết liệt, ảnh hưởng trực tiếp đến tư tưởng, đạo đức, lối sống của đội ngũ chính trị viên đại đội, đòi hỏi phải không ngừng bồi dưỡng, rèn luyện phẩm chất đạo đức đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ xây dựng Quân đội “tinh, gọn, mạnh, tạo tiền đề vững chắc, phấn đấu năm 2030 xây dựng Quân đội nhân dân cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại; vững mạnh về chính trị, tư tưởng, đạo đức, tổ chức và cán bộ”³. Để hoạt động bồi dưỡng, rèn luyện đạt chất lượng, hiệu quả các cấp uỷ, tổ chức đảng, các lực lượng tham gia phải nắm vững, tuân thủ những vấn đề có tính nguyên tắc, vận dụng đồng bộ những giải pháp, trong đó tập trung thực hiện tốt một số giải pháp sau:

Nâng cao nhận thức, trách nhiệm của các cấp uỷ, tổ chức đảng, các lực lượng trong bồi dưỡng, rèn luyện phẩm chất đạo 

Đây là giải pháp cơ bản, có ý nghĩa quyết định đến chất lượng, hiệu quả bồi dưỡng, rèn luyện phẩm chất đạo đức cho đội ngũ chính trị viên đại đội hiện nay. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã dạy “Tư tưởng đúng thì hành động mới khỏi sai lạc và mới làm tròn nhiệm vụ cách mạng được”⁴. Để thực hiện tốt giải pháp này cần tập trung quán triệt sâu sắc các quan điểm của Đảng về nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc, nhiệm vụ xây dựng Quân đội và về công tác cán bộ, nhất là Nghị quyết Trung ương 8 khóa XI về Chiến lược bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới; Nghị quyết Trung ương 7 khóa XII về tập trung xây dựng đội ngũ cán bộ các cấp, nhất là cấp chiến lược, đủ phẩm chất, năng lực và uy tín, ngang tầm nhiệm vụ; Nghị quyết số 109-NQ/QUTW, ngày 11/02/2019 của Quân ủy Trung ương về xây dựng đội ngũ cán bộ Quân đội, nhất là cấp chiến dịch, chiến lược đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ mới; những quan điểm mới về công tác cán bộ tại Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng... Trên cơ sở đó, nhận thức đúng vị trí, vai trò của phẩm chất đạo đức và sự cần thiết phải bồi dưỡng, rèn luyện phẩm chất đạo đức, xây dựng kế hoạch, tổ chức thực hiện chặt chẽ, khoa học đạt mục tiêu, yêu cầu đề ra; đánh giá đúng thực trạng phẩm chất đạo đức và kết quả bồi dưỡng, rèn luyện phẩm chất đạo đức cho đội ngũ chính trị viên đại đội; nắm chính xác thực trạng phẩm chất đạo đức và kết quả bồi dưỡng, rèn luyện phẩm chất đạo đức, làm cơ sở để cấp ủy, tổ chức đảng và cán bộ chủ trì các cấp xác định đúng phương pháp, cách làm, những trọng tâm cần đột phá trong lãnh đạo, chỉ đạo và những hình thức, biện pháp cụ thể nâng cao chất lượng, hiệu quả bồi dưỡng, rèn luyện phẩm chất đạo đức cho đội ngũ chính trị viên đại đội. Những nội dung trên được thực hiện thông qua chương trình học tập chính trị tại chức hàng năm của đội ngũ sĩ quan. Thông qua sinh hoạt để nâng cao nhận thức, trách nhiệm của các tổ chức, các lực lượng. Thông qua hoạt động bồi dưỡng, đào tạo. Thông qua công tác kiểm tra, giám sát. 

Xác định đúng nội dung, vận dụng linh hoạt, sáng tạo các phương pháp, hình thức, biện pháp bồi dưỡng, rèn luyện phẩm chất

Đây là yêu cầu khách quan trực tiếp quyết định đến chất lượng, hiệu quả bồi dưỡng, rèn luyện phẩm chất đạo đức cho đội ngũ chính trị viên đại đội ở các trung đoàn bộ binh hiện nay. Sự thống nhất giữa nội dung, hình thức và phương pháp sẽ góp phần nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động bồi dưỡng, rèn luyện phẩm chất đạo đức. Để thực hiện có hiệu quả giải pháp này cần tập trung vào: xác định đúng nội dung bồi dưỡng, rèn luyện phẩm chất đạo đức. Đây là khâu rất quan trọng, trực tiếp quyết định đến chất lượng, hiệu quả bồi dưỡng, rèn luyện phẩm chất đạo đức cho đội ngũ chính trị viên đại đội, đòi hỏi các chủ thể, các lực lượng phải xác định đúng nội dung và phù hợp với thực tiễn, sát với chức trách, nhiệm vụ của chính trị viên đại đội; nội dung bồi dưỡng, rèn luyện phải bảo đảm tính toàn diện, hệ thống và khoa học, có tính thực tiễn, kết hợp chặt chẽ giữa truyền thống với hiện đại. Bồi dưỡng về bản chất cách mạng, khoa học chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối, quan điểm của Đảng, nhiệm vụ Quân đội và đơn vị. Bồi dưỡng những giá trị đạo đức truyền thống của dân tộc, của Đảng và tấm gương đạo đức trong sáng của Chủ tịch Hồ Chí Minh, lòng yêu nước, tinh thần đoàn kết, lao động cần cù sáng tạo... Bồi dưỡng bản chất, truyền thống “Bộ đội Cụ Hồ”, hình tượng cao đẹp, một truyền thống quý báu của Quân đội ta, chính là giáo dục truyền thống tuyệt đối trung thành với Tổ quốc, với Đảng, với chế độ xã hội chủ nghĩa, với Nhân dân; giáo dục và xây dựng lối sống trong sạch, lành mạnh, cần, kiệm, liêm chính, chí công, vô tư; nhân ái, thuỷ chung… Bồi dưỡng phẩm chất đạo đức nghề nghiệp quân sự, về chức trách, nhiệm vụ của người chính trị viên đại đội. Về hình thức, phương pháp bồi dưỡng, rèn luyện phẩm chất đạo đức. Phương pháp nêu gương về đạo đức. Phương pháp tự phê bình và phê bình. Thông qua hoạt động thực tiễn để bồi dưỡng, rèn luyện thực tế. Để đạt hiệu quả, cần nắm chắc đặc điểm từng đối tượng để có tác động phù hợp, giáo dục riêng phải khéo léo, cởi mở, khơi dậy ý thức tự giác trong phấn đấu rèn luyện của đối tượng, bảo đảm cho họ tiếp nhận và chuyển hóa những giá trị phẩm chất đạo đức một cách tự nguyện, tự giác và có hiệu quả cao.

Phát huy tính tích cực, chủ động của đội ngũ chính trị viên đại đội trong tự bồi dưỡng, rèn luyện nâng cao phẩm chất đạo đức 

Đây là giải pháp rất quan trọng, là hoạt động có ý thức của từng cá nhân làm biến đổi chính bản thân mình, đó là quá trình tự định hướng, tự tổ chức, tự điều chỉnh hành vi để hình thành những thói quen, hành vi phẩm chất đạo đức tốt đẹp. Hiện nay, việc tự bồi dưỡng, rèn luyện phẩm chất đạo đức là đòi hỏi khách quan, là vấn đề cấp thiết đối với đội ngũ chính trị viên đại đội. Để hoạt động tự bồi dưỡng, rèn luyện phẩm chất đạo đức đạt được hiệu quả, cần xây dựng động cơ, trách nhiệm tự bồi dưỡng, rèn luyện đúng đắn. Hoạt động tự bồi dưỡng, rèn luyện chỉ thực sự có hiệu quả khi con người có nhu cầu tự hoàn thiện mình, vì thế, đòi hỏi đội ngũ chính trị viên đại đội phải có nhu cầu, động cơ, thái độ đúng đắn, coi tự bồi dưỡng, rèn luyện là nghĩa vụ, trách nhiệm của mình. 

Cấp ủy, cán bộ chủ trì các cấp cần thường xuyên giáo dục xây dựng động cơ đúng đắn, ý thức trách nhiệm cao trong tự bồi dưỡng, rèn luyện, bản thân đội ngũ chính trị viên đại đội phải tích cực, tự giác học tập, tu dưỡng, rèn luyện, kiên quyết đấu tranh với những biểu hiện lệch lạc, hành động sai trái. Xác định nội dung, phương pháp tự bồi dưỡng, rèn luyện phù hợp.  Chủ tịch Hồ Chí Minh đã dạy “Đạo đức cách mạng không phải trên trời sa xuống. Nó do đấu tranh, rèn luyện bền bỉ hằng ngày mà phát triển và củng cố. Cũng như ngọc càng mài càng sáng, vàng càng luyện càng trong”⁵. Điều đó đòi hỏi mỗi cán bộ, đảng viên phải kiên trì, bền bỉ, tự giác học tập, tu dưỡng, rèn luyện về phẩm chất đạo đức, lối sống, làm cho những hành vi đạo đức trở thành thói quen và hành động tự giác của mỗi người. Tăng cường sự định hướng, quản lý, kiểm tra, giúp đỡ của cấp uỷ, tổ chức đảng và cán bộ chủ trì các cấp. Đồng thời, tăng cường công tác quản lý, kiểm tra hoạt động tự bồi dưỡng, rèn luyện của đội ngũ chính trị viên đại đội, kịp thời phát hiện và khắc phục, uốn nắn những thiếu sót, lệch lạc, vi phạm để thúc đẩy quá trình phấn đấu, rèn luyện của đội ngũ chính trị viên đại đội. 

Phát huy sức mạnh tổng hợp của các tổ chức, các lực lượng trong bồi dưỡng, rèn luyện phẩm chất đạo cho đội ngũ chính trị viên đại đội

Thực tiễn cho thấy, nếu cấp uỷ, tổ chức đảng quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo, quản lý thì hoạt động bồi dưỡng, rèn luyện phẩm chất đạo đức đạt được hiệu quả cao và ngược lại. Do vậy, cần tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy, tổ chức đảng, người chỉ huy các cấp đối với công tác bồi dưỡng, rèn luyện phẩm chất đạo đức. Đây là nhân tố quyết định mọi thắng lợi nhiệm vụ của đơn vị, được thể hiện trên tất cả các mặt chính trị, tư tưởng, tổ chức và đạo đức. Đối với đảng uỷ cấp trên: quán triệt và cụ thể hoá nhiệm vụ đơn vị thành các các chủ trương, biện pháp lãnh đạo phù hợp với tình hình thực tiễn, với đặc điểm của đội ngũ chính trị viên đại đội. Nắm chắc diễn biến tình hình tư tưởng, thực trạng phẩm chất đạo đức, lối sống và những đặc điểm riêng của từng chính trị viên để lãnh đạo, chỉ đạo được chính xác và phù hợp. Thường xuyên kiểm tra, đôn đốc, hướng dẫn, chỉ đạo các cấp uỷ, tổ chức đảng trong đảng bộ phát huy tính gương mẫu về phẩm chất đạo đức, lối sống của cán bộ, đảng viên để nâng cao chất lượng bồi dưỡng, rèn luyện phẩm chất đạo đức.

Các cấp ủy, chi bộ đại đội cần thường xuyên bám sát mọi mặt công tác, hoạt động của đơn vị; tình hình diễn biến tư tưởng, phẩm chất đạo đức, lối sống của đội ngũ chính trị viên để lãnh đạo; gắn công tác bồi dưỡng, rèn luyện phẩm chất đạo đức cho đội ngũ chính trị viên với xây dựng cấp ủy, chi bộ trong sạch, vững mạnh. 

Đội ngũ chỉ huy các cấp thường xuyên nắm chắc tình hình đơn vị và chất lượng bồi dưỡng, rèn luyện phẩm chất đạo đức của đội ngũ chính trị viên, đề xuất với cấp ủy, tổ chức đảng chủ trương, biện pháp lãnh đạo, chỉ đạo đạt hiệu quả cao; làm tốt việc xây dựng và triển khai thực hiện kế hoạch sát với thực tế đơn vị; tổ chức kiểm tra, giám sát chặt chẽ, kịp thời phát hiện và khắc phục những hạn chế, thiếu sót trong quá trình bồi dưỡng, rèn luyện. Bản thân mỗi người chỉ huy cũng phải thực sự gương mẫu, tiêu biểu về phẩm chất đạo đức, năng lực công tác. 

Phát huy vai trò của các cơ quan chức năng trong bồi dưỡng, rèn luyện phẩm chất đạo đức cho đội ngũ chính trị viên đại đội là nội dung, biện pháp quan trọng, do đó các cơ quan chức năng (tham mưu, chính trị, hậu cần, kỹ thuật) cần tạo môi trường và điều kiện thuận lợi để nuôi dưỡng, phát triển phẩm chất đạo đức cho đội ngũ chính trị viên, nhất là cơ quan chính trị thường xuyên làm tốt công tác tham mưu cho đảng uỷ, chỉ huy đơn vị nội dung, hình thức, phương pháp bồi dưỡng, rèn luyện phù hợp, đạt hiệu quả thiết thực; phối hợp chặt chẽ với các cơ quan, đơn vị để thống nhất về nội dung, hình thức, phương pháp triển khai thực hiện đạt hiệu quả cao.

Các tổ chức trong đơn vị vừa là chủ thể vừa là đối tượng trực tiếp tham gia vào các hoạt động bồi dưỡng, rèn luyện phẩm chất đạo đức, vì vậy, phải xây dựng và thực hiện nghiêm quy chế làm việc của cấp uỷ, tổ chức đảng, thường xuyên xây dựng, củng cố và phát huy vai trò của các tổ chức trong đơn vị; tích cực đổi mới nội dung, phương pháp, hình thức hoạt động, bảo đảm tốt các chế độ chính sách, động viên khuyến khích quần chúng phát huy sáng tạo, tích cực góp phần xây dựng đơn vị vững mạnh toàn diện, mẫu mực tiêu biểu, xây dựng cấp uỷ, tổ chức đảng, đội ngũ cán bộ, đảng viên vững mạnh về mọi mặt, nhất là về chính trị, tư tưởng, phẩm chất đạo đức, lối sống.

Phát huy vai trò cấp uỷ, chính quyền và nhân dân địa phương, thực hiện nghiêm Quy định số 213-QĐ/TW, ngày 02/01/2020 của Bộ Chính trị về trách nhiệm của đảng viên đang công tác thường xuyên giữ mối liên hệ với tổ chức đảng và nhân dân nơi cư trú, các cấp uỷ, tổ chức đảng phối hợp chặt chẽ với cấp uỷ địa phương nơi đảng viên cư trú quản lý, kiểm tra việc thực hiện nhiệm vụ của đảng viên và nghĩa vụ công dân. Tăng cường công tác quản lý, giáo dục, rèn luyện đảng viên, kịp thời phát hiện, ngăn chặn những vi phạm. 

Xây dựng môi trường văn hóa ở các trung đoàn bộ binh thực sự trong sạch, lành mạnh 

Môi trường văn hóa ở các trung đoàn bộ binh bao gồm các quan hệ, các giá trị đạo đức xã hội, đạo đức cách mạng và phẩm chất đạo đức “Bộ đội Cụ Hồ”; các thiết chế và hành vi đạo đức, phản ánh những đặc điểm hoạt động đặc thù trên lĩnh vực quân sự tác động trực tiếp đến sự phát triển nhân cách, phẩm chất đạo đức của đội ngũ chính trị viên. Để xây dựng và phát huy môi trường văn hóa lành mạnh, cần tích cực xây dựng ý thức chính trị - đạo đức, củng cố niềm tin của đội ngũ chính trị viên vào sự lãnh đạo của Đảng. Việc xây dựng và phát triển ý thức chính trị - đạo đức thông qua nhiều phương thức tác động, trong đó kết hợp chặt chẽ các nội dung, phương pháp, hình thức giáo dục về chính trị, quân sự, văn hoá, xã hội để thống nhất giữa ý thức và hành vi đạo đức của mỗi cán bộ, đảng viên trong các quan hệ xã hội, bên cạnh đó, cần kiên quyết loại bỏ những hành vi phi đạo đức, phản nhân văn.

Phát huy dân chủ tăng cường đoàn kết và kỷ luật, xây dựng các cấp ủy, tổ chức đảng trong sạch, vững mạnh. Cần tổ chức giáo dục, bồi dưỡng về những giá trị truyền thống đoàn kết, dân chủ và kỷ luật của Đảng, Quân đội và đơn vị; xây dựng cấp ủy, chi bộ trong sạch, vững mạnh, thực hiện tốt quy chế dân chủ ở đơn vị, xây dựng môi trường văn hóa lành mạnh, giàu tính nhân văn, có tính dân chủ cao; quan tâm xây dựng và giải quyết tốt các mối quan hệ trong và ngoài đơn vị; tăng cường xây dựng mối đoàn kết gắn bó với Nhân dân, tham gia xây dựng cơ sở chính trị địa phương vững mạnh.

Đẩy mạnh tự phê bình và phê bình, duy trì thường xuyên, liên tục và để đạt hiệu quả đội ngũ chính trị viên phải có thái độ trung thực, luôn “chí công, vô tư”; phải tiến hành từ trên xuống dưới, thực hiện tự phê bình mình trước, phê bình người sau, trong tự phê bình và phê bình cần nêu cao tinh thần thái độ nghiêm túc tiếp thu ý kiến đóng góp của tập thể; chống thái độ cục bộ, vị kỷ, “dĩ hoà, vi quý”; kiên quyết đấu tranh với những biểu hiện lợi dụng phê bình vì mục đích cá nhân, vụ lợi, ích kỷ, hẹp hòi, thiển cận...

Xây dựng dư luận tập thể tích cực về đội ngũ chính trị viên đại đội. Xây dựng môi trường văn hoá dân chủ, duy trì nền nếp chế độ thông tin, đối thoại giữa lãnh đạo, chỉ huy đơn vị với cán bộ, chiến sĩ... phải kết hợp chặt chẽ “xây” đi đôi với “chống”, vừa coi trọng định hướng phương pháp, thái độ tham gia đóng góp ý kiến vừa kiên quyết đấu tranh ngăn chặn không để tình trạng lợi dụng dư luận gây nên những hoài nghi, mất đoàn kết nội bộ, làm tổn hại đến uy tín của cấp ủy, tổ chức đảng, các tổ chức đoàn thể và uy tín của đội ngũ chính trị viên đại đội.

Bồi dưỡng, rèn luyện phẩm chất đạo đức cho đội ngũ chính trị viên đại đội ở các trung đoàn bộ binh hiện nay là một nội dung, nhiệm vụ quan trọng trong công tác bồi dưỡng, rèn luyện đội ngũ cán bộ, đảng viên và công tác xây dựng chỉnh đốn Đảng trong Quân đội. Quá trình bồi dưỡng, rèn luyện phẩm chất đạo đức luôn chịu sự tác động bởi nhiều yếu tố. Do đó, các chủ thể, các lực lượng tham gia cần phải quán triệt, nắm vững các yêu cầu và tiến hành đồng bộ các giải pháp. Mỗi giải pháp có vị trí yêu cầu, nội dung và biện pháp khác nhau nhưng có mối quan hệ gắn bó chặt chẽ với nhau, quá trình tổ chức thực hiện bảo đảm sự thống nhất, không tuyệt đối hóa hoặc xem nhẹ giải pháp nào, nhằm củng cố, phát triển, hoàn thiện các phẩm chất đạo đức cho đội ngũ chính trị viên đại đội ở các trung đoàn bộ binh trong giai đoạn hiện nay, góp phần xây dựng các tổ chức đảng trong sạch vững mạnh, xây dựng đơn vị vững mạnh toàn diện “mẫu mực tiêu biểu”.

---

1, 2. Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2011, t. 5, tr. 484, 485. 

3. Đảng Cộng sản Việt Nam: Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, Nxb. Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2021, t. 1, tr. 158.

4, 5. Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, t. 6, tr. 360; t. 11, tr. 612.

Theo Tạp chí Tổ chức nhà nước điện tử

Kiều Trang tổng hợp