Di sản tư tưởng của V.I. Lênin với thực tiễn cách mạng Việt Nam

“Khi còn sống, Người là người cha, thầy học, đồng chí và cố vấn của chúng ta. Ngày nay, Người là ngôi sao sáng chỉ đường cho chúng ta đi tới cuộc cách mạng xã hội”¹⁴. Tên tuổi và sự nghiệp của V.I. Lênin gắn với những cống hiến to lớn của Người trong việc bảo vệ, vận dụng, bổ sung và phát triển sáng tạo lý luận mácxít nhằm xây dựng thành công chủ nghĩa xã hội trong phạm vi từng nước và trên thế giới. Trong lúc đất nước đang bế tắc về đường lối chính trị, lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc đã xác định con đường của cách mạng Việt Nam và từng bước truyền bá chủ nghĩa Mác - Lênin vào phong trào công nhân và phong trào yêu nước ở Việt Nam, dẫn tới sự ra đời của Đảng Cộng sản Việt Nam - nhân tố quyết định mọi thắng lợi của cách mạng: “Bây giờ học thuyết nhiều, chủ nghĩa nhiều, nhưng chủ nghĩa chân chính nhất, chắc chắn nhất, cách mệnh nhất là chủ nghĩa Lênin”². “Chủ nghĩa Lênin đối với chúng ta, những người cách mạng và nhân dân Việt Nam, không những là cái “cẩm nang” thần kỳ, không những là cái kim chỉ nam, mà còn là mặt trời soi sáng con đường chúng ta đi tới thắng lợi cuối cùng, đi tới chủ nghĩa xã hội và chủ nghĩa cộng sản”³. Trong 91 năm qua, Đảng ta đã vận dụng sáng tạo những di sản tư tưởng của V.I. Lênin phù hợp thực tiễn cách mạng Việt Nam, lãnh đạo cách mạng Việt Nam đi từ thắng lợi này đến thắng lợi khác. Tiêu biểu là thắng lợi của cuộc Cách mạng Tháng Tám năm 1945, lập nên nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa; là đại thắng mùa Xuân năm 1975, từ đó đi đến thống nhất đất nước. Đặc biệt, “nhìn lại 35 năm thực hiện công cuộc đổi mới, 30 năm thực hiện Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội,... Đất nước đã đạt được những thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử, phát triển mạnh mẽ, toàn diện so với những năm trước đổi mới… Đất nước chưa bao giờ có được cơ đồ, tiềm lực, vị thế và uy tín như ngày nay”.

Hiện nay, tình hình quốc tế có những diễn biến phức tạp. Chủ nghĩa xã hội hiện thực đang ở thời kỳ thoái trào, các Đảng mácxít đã và đang thông qua tổng kết thực tiễn để làm sáng tỏ lý luận về chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội. Khẳng định bản chất khoa học và cách mạng trong di sản lý luận của V.I. Lênin, nhưng không được tuyệt đối hóa nó, bởi những tư tưởng của Người là học thuyết mở, đòi hỏi phải không ngừng được bổ sung, tự đổi mới, tự phát triển trong quá trình phát triển của trí tuệ nhân loại. Trải qua hơn 20 năm đầu thế kỷ XXI, tư tưởng của V.I. Lênin luôn được Đảng ta quán triệt, khẳng định: “Đảng lấy chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh làm nền tảng tư tưởng, kim chỉ nam cho hành động”⁴. Để kiên định và bảo vệ di sản lý luận của V.I. Lênin nói riêng, của chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh nói chung, bên cạnh coi đó là một nhiệm vụ trọng yếu để giữ vững trận địa tư tưởng của Đảng, cần tập trung thực hiện có hiệu quả một số giải pháp cơ bản sau:

Một là, kiên định và không ngừng vận dụng sáng tạo, bổ sung, phát triển di sản lý luận của V.I. Lênin nói riêng, của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh nói chung phù hợp với bối cảnh mới của tình hình thế giới và thực tiễn đất nước. Đây là giải pháp cốt lõi, bảo đảm sức sống và bản chất cách mạng, khoa học của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh. Theo đó, trước hết cần chú trọng thực hiện Nghị quyết số 37-NQ/TW, ngày 09/10/2014 của Bộ Chính trị (khóa XI) về công tác lý luận và định hướng nghiên cứu đến năm 2030 để triển khai nghiên cứu lý luận gắn với Quy định số 285-QĐ/TW, ngày 25/4/2015 của Bộ Chính trị (khóa XI) về dân chủ trong nghiên cứu lý luận chính trị trong các cơ quan đảng, Nhà nước. Tiếp tục đẩy mạnh học tập và triển khai Chỉ thị số 23-CT/TW, ngày 09/02/2018 của Ban Bí thư (khóa XII) về tiếp tục đổi mới, nâng cao chất lượng, hiệu quả học tập, nghiên cứu, vận dụng và phát triển chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh trong tình hình mới, coi đây là nội dung quan trọng hàng đầu trong công tác xây dựng Đảng về mặt tư tưởng, vừa có vai trò nền tảng, vừa có vị trí then chốt trong tình hình hiện nay. Tăng cường và đổi mới việc tổng kết thực tiễn, nghiên cứu, phát triển lý luận để nhận thức sâu sắc, bổ sung, phát triển sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh phù hợp với điều kiện cụ thể của Việt Nam. Quán triệt sâu sắc, bổ sung, phát triển sáng tạo ngay trong việc làm sáng tỏ hơn mô hình xã hội chủ nghĩa với “8 đặc trưng”⁵ ở Việt Nam… Thường xuyên đổi mới, tạo môi trường khuyến khích sáng tạo trong hoạt động nghiên cứu lý luận chính trị; tôn trọng, tiếp thu và sử dụng có hiệu quả kết quả tổng kết thực tiễn.

Hai là, tăng cường công tác tư tưởng một cách toàn diện, sâu sắc, có tính hệ thống, tạo sự thống nhất cao về ý chí, hành động, bảo vệ và giữ vững nền tảng tư tưởng của Đảng. Công tác tư tưởng, lý luận là một bộ phận đặc biệt quan trọng trong toàn bộ hoạt động của Đảng, thể hiện vai trò đi trước, mở đường trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Vì vậy, phải đề cao việc thực hiện Chỉ thị số 05-CT/TW, ngày 15/5/2016 của Bộ Chính trị (khóa XII) về đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh gắn với Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XI) về một số vấn đề cấp bách về xây dựng Đảng hiện nay và Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XII) về tăng cường xây dựng, chỉnh đốn Đảng; ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện “tự diễn biến” và “tự chuyển hóa” trong nội bộ. Tập trung triển khai toàn diện, sâu rộng Nghị quyết số 35-NQ/TW, ngày 22/10/2018 của Bộ Chính trị (khóa XII) về tăng cường bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch trong tình hình mới trên cơ sở quán triệt sâu sắc, vận dụng đúng đắn, sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh vào thực tiễn Việt Nam. Chú trọng vận dụng chủ nghĩa Lênin trong xây dựng đường lối, chủ trương của Ðảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, trong xây dựng thể chế và nguyên tắc tổ chức hoạt động của toàn hệ thống chính trị… Thường xuyên đổi mới nội dung, phương thức tuyên truyền, chú ý phát huy sức mạnh tổng hợp của báo chí, truyền thông, tuyên truyền miệng và các kênh thông tin khác gắn với nâng cao tính thuyết phục, tính chiến đấu và tính hấp dẫn của công tác tư tưởng trên báo chí, Internet và mạng xã hội. Mỗi cán bộ, đảng viên phải không ngừng học tập nâng cao trình độ, năng lực, bản lĩnh chính trị…, từ đó vận dụng sáng tạo vào quá trình công tác và thực tiễn cuộc sống, kiên quyết đấu tranh với các luận điệu sai trái, phản động.

Ba là, tiếp tục đổi mới mạnh mẽ công tác giáo dục lý luận chính trị về nội dung, chương trình, hình thức và phương pháp giảng dạy trong hệ thống giáo dục. Công tác giáo dục lý luận chính trị là một bộ phận quan trọng trong công tác tư tưởng của Đảng, nhằm giác ngộ lý tưởng cách mạng, nâng cao nhận thức chính trị, thống nhất ý chí và hành động của cán bộ, đảng viên và nhân dân trong thực hiện thắng lợi nhiệm vụ cách mạng trong mỗi thời kỳ. Vì vậy, cần đẩy mạnh triển khai Kết luận số 94-KL/TW, ngày 28/3/2014 của Ban Bí thư (khóa XI) về Tiếp tục đổi mới học tập lý luận chính trị trong hệ thống giáo dục quốc dân. Tập trung xây dựng chương trình, nội dung đào tạo lý luận chính trị phù hợp với từng đối tượng và từng cấp học, bậc học, ngành học, đảm bảo tính liên thông. Chú trọng giáo dục lý luận chính trị cho thế hệ trẻ, góp phần làm cho chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và đường lối, quan điểm của Đảng giữ vai trò chủ đạo trong đời sống xã hội. Xây dựng, đào tạo và phát triển đội ngũ cán bộ có trình độ chuyên môn cao, có năng lực nghiên cứu lý luận và tổng kết thực tiễn thuộc các chuyên ngành Triết học, Kinh tế chính trị học, Chủ nghĩa xã hội khoa học, Tư tưởng Hồ Chí Minh, Xây dựng Đảng, Chính trị học và một số chuyên ngành khác nghiên cứu chuyên sâu về đường lối, chủ trương của Đảng, chính scahs, pháp luật của Nhà nước. Trong đó, chú trọng đào tạo đội ngũ chuyên gia đầu ngành có bản lĩnh chính trị vững vàng, tư duy sáng tạo và trình độ lý luận cao, am hiểu tình hình trong nước và thế giới, có năng lực gắn lý luận với thực tiễn, nghiên cứu và tổng kết thực tiễn tốt để chứng minh tính đúng đắn, tính cách mạng và tính khoa học của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, chứng tỏ sự vận dụng đúng đắn, sáng tạo của Đảng Cộng sản Việt Nam trong thực tiễn cách mạng cũng như trong công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Bốn là, thường xuyên nêu cao tinh thần cảnh giác cách mạng, đấu tranh phản bác kịp thời các quan điểm sai trái, thù địch, giữ vững trận địa tư tưởng của Đảng. Hiện nay, cần tăng cường thực hiện cơ chế phối hợp và trao đổi thông tin, chủ động nắm bắt âm mưu, thủ đoạn, phương thức chống phá của các thế lực thù địch, các đối tượng cơ hội chính trị. Chủ động xây dựng kế hoạch, luận cứ đấu tranh, phản bác các luận điệu sai trái, xuyên tạc và tạo sự thống nhất trong phối hợp giữa các cơ quan, ban, ngành có liên quan trên cả ba lĩnh vực lý luận chính trị, tư tưởng - văn hóa và văn học - nghệ thuật. Trong đó, các cơ quan thông tấn, báo chí từ Trung ương đến địa phương cần tiếp tục xây dựng chuyên trang, chuyên mục tuyên truyền sát hợp thực tế về bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng; phòng, chống âm mưu, thủ đoạn “diễn biến hòa bình”, những biểu hiện“tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”… Nhận diện và kiên quyết phòng, chống, ngăn chặn các luận điệu sai trái như phủ nhận chủ nghĩa Mác - Lênin, “cực đoan hóa” tư tưởng Hồ Chí Minh, lười học tập lý luận… Chỉ rõ và vạch trần thủ đoạn thổi phồng những sơ hở, yếu kém trong công tác lãnh đạo, quản lý kinh tế - xã hội của các thế lực thù địch, phản động nhằm kích động tâm lý bất mãn, chống đối, chia rẽ khối đoàn kết toàn dân.

Hiện nay, các thế lực thù địch vẫn đang ra sức chống phá, phủ nhận vai trò của V.I. Lênin đối với cách mạng thế giới. Song, với bản chất cách mạng, khoa học và thực tiễn lịch sử không thể phủ nhận, tư tưởng của V.I. Lênin vẫn đang hiện hữu và có sức sống mãnh liệt trong trái tim, khối óc của hàng triệu người trên thế giới. Yêu cầu cấp thiết đặt ra hiện nay là phải tiếp tục nghiên cứu, vận dụng, bổ sung và phát triển sáng tạo di sản tư tưởng của Người nhằm thực hiện thắng lợi hai nhiệm vụ chiến lược là xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa trong tình hình mới. 

1. Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2011, t. 1, tr. 257.

2. Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2011, t. 2, tr. 289.

3. Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2011, t. 12, tr. 563.

4. Đảng Cộng sản Việt Nam: Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XI, Nxb. Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2011, tr. 88.

5. Đảng Cộng sản Việt Nam: Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XI, Nxb. Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2011, tr. 70.

ThS. Nguyễn Đức Anh

Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh